Trong vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thuận An, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đề nghị truy tố 30 bị can về 3 tội danh.
Quá trình điều tra vụ án, các bị can, đối tượng liên quan đã tự nguyện nộp khắc phục hơn 102 tỷ đồng và 90.000 USD.
Đồng thời, cơ quan điều tra cũng phong tỏa 7 tài khoản/sổ tiết kiệm do gia đình Nguyễn Duy Hưng, nguyên Chủ tịch Tập đoàn Thuận An, tự nguyện nộp để khắc phục hậu quả, tổng giá trị hơn 32,4 tỷ đồng.
Với thiệt hại của vụ án được xác định là hơn 120 tỷ đồng, tổng số tiền Bộ Công an thu hồi, phong tỏa đã khắc phục được toàn bộ thiệt hại.
Nguyễn Duy Hưng (Ảnh: Bộ Công an).
Theo kết luận điều tra, pháp luật về đầu tư xây dựng, đấu thầu có quy định các doanh nghiệp được xét chọn nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có doanh thu, vốn chủ sở hữu đảm bảo tổng mức đầu tư dự án, giá trị gói thầu tham gia thực hiện.
Tuy nhiên, qua vụ án, Bộ Công an nhận thấy, để có năng lực tài chính phù hợp với các yêu cầu, quy định này, các đối tượng tại một số doanh nghiệp đã móc nối với các đối tượng ở các công ty kiểm toán thực hiện việc làm giả, nâng khống số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu.
Từ đó, các cơ quan, tổ chức, chủ đầu tư dự án đã lựa chọn doanh nghiệp làm chủ đầu tư, nhà thầu không đảm bảo điều kiện, năng lực, dẫn đến dự án, công trình xây dựng không hoàn thành tiến độ, kéo dài, bán thầu, gây thiệt hại, thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước, tổ chức.
Đối với vụ án tại Tập đoàn Thuận An, Bộ Công an cho rằng các sai phạm đã thể hiện việc “chạy thầu” – tìm kiếm sự thỏa thuận, can thiệp trái phép vào hoạt động đấu thầu – là một thực trạng rất phổ biến.
Để trúng thầu, đại đa số các doanh nghiệp phải có “quan hệ”, chấp nhận chi tiền “cơ chế” cho lãnh đạo các cơ quan có thẩm quyền, xem đây là một “phần tất yếu” của quá trình đấu thầu, thi công dự án.
Vụ án cũng là điển hình cho việc nhà thầu thi công ngay từ đầu đã sử dụng các mối quan hệ cấu kết, thông đồng, móc ngoặc với chủ đầu tư dự án để được tham gia đấu thầu thi công dự án, gói thầu. Từ đó, nhà thầu được chủ đầu tư tiết lộ, cung cấp thông tin, dự toán gói thầu, “cài thầu, gài thầu” trong hồ sơ mời thầu để đáp ứng năng lực theo yêu cầu, đề nghị của nhà thầu hoặc loại bỏ các nhà thầu khác.
Nhiều chủ đầu tư chấm thầu, xem xét hồ sơ dự thầu trước khi nộp hồ sơ để nhà thầu chỉnh sửa, bổ sung đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật, tài chính.
Theo kết luận điều tra, việc tổ chức chấm thầu, lựa chọn nhà thầu chỉ là hình thức, từ đó nhà thầu đương nhiên được trúng thầu, gây tình trạng bất bình đẳng, không công bằng cho các nhà thầu khác có đủ năng lực nhưng không có quan hệ, muốn tham gia phải xin hoặc phải chi tiền trả ngoài cho nhà thầu đó.
Dự án Cầu Vĩnh Tuy 2 (bên trái) được xác định có vi phạm ở gói thầu số 2 (Ảnh: Dân trí).
Nhiều dự án, gói thầu, chủ đầu tư xây dựng dự toán đã sử dụng định mức, đơn giá nguyên vật liệu theo công bố của các Bộ, ngành, địa phương, không áp dụng, điều chỉnh đơn giá thực tế theo thị trường của nguyên vật liệu khi tăng giá, dẫn đến dự toán được xây dựng thấp, phải điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến chậm trễ triển khai thi công, ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ triển khai dự án, gây thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức.
Từ thực trạng trên, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kiến nghị Bộ Tài chính kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ và công khai kết quả hoạt động kiểm toán của các công ty kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính, doanh thu, chi phí, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp dùng làm năng lực tài chính, để được các cơ quan có thẩm quyền xét duyệt, công nhận làm chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công công trình.
Theo Bộ Công an, hoạt động công khai này sẽ hạn chế việc bị các đối tượng lợi dụng can thiệp, tác động nâng khống năng lực thực tế để được lựa chọn làm chủ đầu tư, nhà thầu thi công, dẫn đến tình trạng thực hiện dự án không đảm bảo, kéo dài, bán thầu, gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước, tổ chức.
Bộ Công an cũng kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, đánh giá, tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật liên quan đến định mức, đơn giá trong xây dựng theo hướng giá dự toán các hạng mục công trình dự án phù hợp với chi phí thực tế theo giá thị trường, đảm bảo nguyên tắc các doanh nghiệp thực hiện thi công dự án có lợi nhuận trên cơ sở tiết kiệm tối đa, tránh việc gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước.