Tổng thống Zelensky tại Hội nghị Cộng đồng chính trị châu Âu lần thứ 6 được tổ chức ở Tirana, Albania hôm 16-5 – Ảnh: REUTERS
Cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên giữa Nga và Ukraine sau hơn ba năm xung đột, diễn ra tại Istanbul hôm 16-5, đã không đạt được thỏa thuận ngừng bắn như kỳ vọng.
Dù hai bên đồng ý trao đổi 1.000 tù binh mỗi bên và sẽ trình bày ý tưởng về lệnh ngừng bắn trong tương lai, cuộc họp kéo dài hơn 90 phút này không đem lại tiến triển thực chất để chấm dứt cuộc chiến kéo dài.
Trước tình hình này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi các đồng minh phương Tây tăng cường áp lực lên Nga, đồng thời cảnh báo thế giới cần có “phản ứng mạnh mẽ” nếu cuộc đàm phán không mang lại kết quả thực sự, theo Hãng tin AFP ngày 17-5.
Hòa bình vẫn xa tầm tay
Cuộc đàm phán tại Cung điện Dolmabahce, Istanbul, do Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan chủ trì, đánh dấu lần đầu tiên trong hơn ba năm các phái đoàn Nga và Ukraine đối thoại trực tiếp.
Mặc dù vậy, chỉ có một kết quả cụ thể được ghi nhận là thỏa thuận trao đổi 1.000 tù binh mỗi bên, được giới chức hai nước đánh giá là “kết quả lớn”.
Hai bên cũng nhất trí sẽ gửi văn bản trình bày ý tưởng về lệnh ngừng bắn trong tương lai, nhưng chưa có cam kết đình chiến ngay lập tức.
Theo trưởng đoàn đàm phán Nga Vladimir Medinsky, phía Matxcơva “hài lòng với kết quả và sẵn sàng tiếp tục đàm phán”.
Tuy nhiên Ukraine khẳng định sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nếu không có lệnh ngừng bắn “vô điều kiện”, đồng thời cáo buộc Nga đã đưa ra những “đòi hỏi không thể chấp nhận” như yêu cầu Kiev nhượng bộ thêm lãnh thổ – điều mà quốc gia này và các đồng minh phương Tây phản đối kịch liệt.
Ông Zelensky đã lên tiếng chỉ trích Tổng thống Putin “sợ” phải gặp mặt trực tiếp, cho rằng phía Matxcơva không hề coi trọng cuộc đàm phán.
Ông cũng kêu gọi các đồng minh phương Tây thể hiện “phản ứng mạnh mẽ” nếu đàm phán thất bại, đề cập đến khả năng áp đặt các lệnh trừng phạt mới nhằm gia tăng sức ép lên Nga.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron xác nhận rằng các nước châu Âu đang phối hợp với Mỹ để chuẩn bị thêm các lệnh trừng phạt, nếu Nga tiếp tục từ chối ngừng bắn vô điều kiện.
Toàn cảnh cuộc đàm phán lần đầu giữa Nga và Ukraine sau ba năm – Ảnh: AFP
Ông Trump tự tin có thể “phá băng”
Trong bối cảnh cuộc đàm phán chưa đạt được kết quả đột phá, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ tự tin rằng một cuộc gặp trực tiếp giữa ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể giúp tìm ra giải pháp cho cuộc xung đột kéo dài ba năm qua.
“Tôi nghĩ chúng ta sẽ đạt được thỏa thuận. Chúng ta cần gặp nhau, và tôi nghĩ chúng ta sẽ lên lịch cuộc gặp đó”, vị tổng thống cho biết trong cuộc phỏng vấn với Đài Fox News. Ông nhấn mạnh sẽ đóng vai trò trung gian hòa giải và kỳ vọng việc này sẽ diễn ra “rất nhanh”.
Tổng thống Mỹ cũng tiết lộ các cuộc gặp trước đây của ông với Tổng thống Ukraine Zelensky không hề dễ dàng, do hai bên có nhiều quan điểm khác biệt. Ông thẳng thắn nhận xét “ông Zelensky không có lợi thế trên bàn đàm phán” và không giúp thúc đẩy quá trình giải quyết xung đột.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và đặc phái viên của ông Trump, ông Keith Kellogg, đã có mặt tại Istanbul để theo dõi và hỗ trợ các cuộc đàm phán. Ông Rubio kêu gọi “chấm dứt bạo lực bằng con đường hòa bình” và khẳng định “việc giết chóc cần phải được chấm dứt ngay lập tức”.
Dù vậy, các diễn biến thực tế cho thấy căng thẳng và bất đồng vẫn còn rất lớn giữa Nga và Ukraine, với các yêu cầu cứng rắn của Nga về việc Ukraine phải rút khỏi nhiều vùng lãnh thổ.
Matxcơva cũng từ chối thảo luận về việc trả lại các vùng chiếm đóng và từng nhiều lần yêu cầu Kiev rút khỏi các khu vực Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia.
