Chưa có đột phá cho tình hình Ukraine

Sau cuộc điện đàm kéo dài 2 giờ với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào khuya 19.5 (giờ VN), Tổng thống Trump rạng sáng qua thông báo “Nga và Ukraine sẽ ngay lập tức bắt đầu đàm phán tiến tới một lệnh ngừng bắn và quan trọng hơn là chấm dứt cuộc chiến”.

ẢNH: REUTERS

Chưa ấn định thời gian

Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho biết điều kiện cho việc ngừng bắn sẽ được hai nước trên quyết định bởi họ biết rõ hơn ai hết về việc đàm phán. Sau đó, Tổng thống Trump có cuộc gọi nhóm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số nhà lãnh đạo châu Âu để thông báo kết quả. Ông Trump cho hay Vatican đã bày tỏ mong muốn tổ chức cuộc đàm phán. Ngày 16.5, phái đoàn Nga và Ukraine đã tiếp xúc trực tiếp lần đầu tiên sau 3 năm tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) nhưng không đạt kết quả nào đáng kể.

Trong tuyên bố sau cuộc gọi, Tổng thống Putin cho biết đã bày tỏ sự cảm ơn Tổng thống Mỹ vì đã hỗ trợ khôi phục đối thoại trực tiếp giữa Nga và Ukraine, theo Đài RT. Ông Putin nói đã nhất trí với ông Trump rằng Nga sẽ đề xuất “một biên bản ghi nhớ liên quan thỏa thuận hòa bình tiềm tàng trong tương lai”. Biên bản có thể bao gồm nguyên tắc và thời gian để đạt thỏa thuận hòa bình hay một lệnh ngừng bắn tạm thời, nếu có được các thỏa thuận cần thiết.

Mặt khác, Tổng thống Putin nhấn mạnh điều kiện của Nga là giải quyết các nguyên nhân cốt lõi của cuộc khủng hoảng. Trả lời báo chí sau đó, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov lưu ý rằng quá trình để Nga và Ukraine cho ra một biên bản ghi nhớ về hòa bình và ngừng bắn sẽ rất phức tạp nên không thể ấn định thời gian cụ thể. Ông Peskov cũng cho hay hai nhà lãnh đạo quan tâm đến một cuộc gặp trực tiếp giữa ông Putin và ông Zelensky, nhưng thời gian và địa điểm chưa được quyết định.

Ông Trump rút lại đe dọa

Giới quan sát chỉ ra rằng thông báo mới nhất cho thấy Tổng thống Trump đã thay đổi quan điểm một cách rõ rệt. Hồi tháng 4, nhà lãnh đạo tuyên bố rất giận dữ và đe dọa cấm vận Nga vì đối thoại không tiến triển trong khi chiến sự tiếp diễn. Tuy nhiên, ông không hề nhắc đến lệnh cấm vận mới sau cuộc gọi, thay vào đó cho rằng Nga có tiềm năng hợp tác thương mại “không giới hạn” với Mỹ sau khi xung đột chấm dứt và Ukraine cũng có thể hưởng lợi lớn để tái thiết đất nước.

Trả lời phỏng vấn CNN sau cuộc gọi, ông Trump nói sẽ không cấm vận Nga thêm, bởi có cơ hội đạt tiến triển cho một lệnh ngừng bắn. “Nếu làm vậy, bạn có thể khiến tình hình tệ hơn nhiều”, ông Trump nói và bày tỏ sự tin tưởng rằng ông Putin muốn hòa bình.

Mặt khác, dù nói Mỹ sẽ không từ bỏ vai trò trung gian nhưng ông Trump cho biết bản thân có “lằn ranh đỏ” cho nỗ lực này. “Có những cái tôi lớn liên quan đàm phán nhưng tôi cho rằng điều gì đó sẽ xảy ra. Và nếu nó không xảy ra, tôi sẽ lùi lại và họ sẽ phải bước tiếp”, ông Trump nói. Người phát ngôn Peskov của Điện Kremlin xác nhận Mỹ vẫn giữ vai trò trung gian, theo TASS.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine bày tỏ lo ngại về viễn cảnh Mỹ rút lui. Phát biểu sau cuộc gọi, ông Zelensky nhấn mạnh “điều quan trọng cho tất cả chúng ta là Mỹ không xa rời cuộc đối thoại và theo đuổi hòa bình”. Nhà lãnh đạo đề xuất đại diện Mỹ và châu Âu tham gia tiến trình đàm phán trong tương lai, đồng thời kêu gọi gia tăng cấm vận Nga nếu nước này không sẵn sàng ngừng bắn. Thủ tướng Đức Friedrich Merz sau cuộc điện đàm với Tổng thống Trump tuyên bố các lãnh đạo châu Âu nhất trí gia tăng sức ép lên Nga thông qua cấm vận.