Tăng đào tạo kỹ năng mềm và tạo thêm việc làm chất lượng cao, thu nhập tốt sẽ giúp giữ chân lao động trẻ bám trụ TP – Ảnh: C.T.
Câu hỏi ấy được cùng đi tìm lời giải tại tọa đàm “Lao động trẻ – khát vọng phát triển TP” được Thành Đoàn TP.HCM, Trung tâm Dịch vụ việc làm thanh niên tổ chức ngày 21-5. Bởi lao động trẻ vốn được doanh nghiệp đánh giá có sức khỏe, sáng tạo, năng động, hoài bão lớn, dám dấn thân và đầy khát vọng trên thị trường lao động.
Cần người nhưng thất nghiệp vẫn cao
Bà Nguyễn Văn Hạnh Thục, giám đốc Trung tâm Việc làm TP.HCM (Sở Nội vụ), thông tin tính đến giữa tháng 5, trung tâm tiếp nhận hơn 43.000 hồ sơ đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trong đó số lao động trẻ dưới 35 tuổi chiếm gần 50%, số thất nghiệp không có bằng cấp 43%, còn số thất nghiệp có trình độ đại học trở lên tới 37%.
Thông tin này cho biết nhiều sinh viên giỏi, tốt nghiệp là có việc làm đúng ngành nghề, sở thích và mức lương tương đối cao. Nhưng cũng rất nhiều sinh viên đã tốt nghiệp song thụ động khi tìm việc, chưa trang bị cho bản thân kiến thức từ trường học, thực tế và cả kỹ năng mềm.
Từ quá trình tư vấn giới thiệu việc làm, bà Thục nói lương mà lao động trẻ đề nghị và mức mà thị trường lao động và doanh nghiệp đưa ra rất ít khi gặp nhau. Doanh nghiệp tìm kiếm nhóm lao động chất lượng với mức lương hợp lý. Trong khi người lao động luôn kỳ vọng lương cao, sẵn sàng không đi làm nếu không đạt mức lương mong muốn khiến thị trường lao động hiện có độ vênh giữa cung và cầu.
Ông Nguyễn Phương Tài Lộc, trưởng phòng nhân sự Công ty cổ phần chăn nuôi CP Việt Nam, cho hay doanh nghiệp có lúc cần tuyển 2.000 lao động phổ thông, không yêu cầu tay nghề, bằng cấp nhưng vẫn không tuyển đủ. Nhiều lý do được nêu lên như địa điểm làm việc, mức lương, môi trường công việc… ứng viên thấy chưa phù hợp.
Doanh nghiệp muốn cùng đào tạo kỹ năng cho sinh viên
Ông Nguyễn Thiên Ân, giám đốc Công ty TNHH thương mại điện tử Cầu Vồng, nói một trong những điều sinh viên ra trường thiếu chính là kỹ năng mềm. Ông nói rắc rối là cứ tuyển 10 người, đào tạo xong các kỹ năng mềm thì chỉ 3 người có thể trụ lại nên “sinh viên rất cần bổ sung, trau dồi kỹ năng mềm để tiếp cận công nghệ mới, dám thay đổi tư duy”. “Sinh viên cần gặp gỡ, tiếp xúc môi trường doanh nghiệp ngay từ năm 2 thay vì chờ tới cuối năm 3 hay 4 như hiện nay”, ông Ân nêu.
Phó hiệu trưởng Trường cao đẳng FPT Polytechnic Lê Thị Hồng Hạnh chia sẻ doanh nghiệp đang phải liên tục đào tạo nhân sự trước sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ. Nếu chỉ dựa vào giáo trình có sẵn, sinh viên tốt nghiệp sẽ rất khó bắt kịp thay đổi của thị trường. “Cần một “liên minh sâu sắc” hơn giữa doanh nghiệp với nhà trường, nhà quản lý giáo dục. Doanh nghiệp được chung tay trong việc xây dựng khung chương trình dạy và học, can thiệp sâu hơn vào việc dạy”, bà Hạnh nói.
Cùng ý kiến, bà Lê Thị Thúy Tiên, giám đốc nhân sự Công ty cổ phần đầu tư địa ốc Sài Gòn King Land, bổ sung doanh nghiệp luôn có chung mong muốn được tham gia đồng hành đào tạo kỹ năng cho sinh viên. “Trường có chuyên môn còn doanh nghiệp có kinh nghiệm, góc nhìn từ thực nghiệm tiệm cận nhất với thị trường”, bà Tiên nói.
Nhu cầu việc làm của lao động trẻ qua các con số
Thành Đoàn TP.HCM thực hiện khảo sát nhu cầu việc làm và xu hướng lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai của thanh thiếu niên năm 2025 với 5.532 đoàn viên, thanh niên, sinh viên. Kết quả nhóm việc làm lần lượt được ưu tiên có giáo dục và y tế (30%), dịch vụ và thương mại (24%), tài chính và ngân hàng (18%).
Đặc biệt có tới 44% bày tỏ mong muốn được làm việc tại các công ty nhà nước, kế đó 26% công ty tư nhân, 18% tập đoàn quốc tế và 12% doanh nghiệp khởi nghiệp. Đáng chú ý, thanh niên chủ yếu tìm việc qua mạng xã hội (78,8%) và trang tuyển dụng (50,8%).
Về mức lương, khảo sát cho thấy tới 46% mong muốn lương từ 10-20 triệu đồng/tháng, 25% lương 5-10 triệu đồng/tháng, 15% lương trên 30 triệu đồng/tháng và 14% lương 20-30 triệu đồng/tháng. Ngoài kỳ vọng ở doanh nghiệp, họ mong TP tăng thu nhập trung bình (45,6%) và tạo thêm việc làm mới (24,6%).
Yếu tố quan trọng nhất khi thanh niên chọn việc là mức lương và phúc lợi tốt (31,6%), tiếp đó là môi trường làm việc thân thiện (25,1%). Riêng về môi trường làm việc phù hợp mà thanh niên mong muốn có 34,8% mong đó là môi trường chuyên nghiệp, có quy trình rõ ràng. Sau đó 28,3% kỳ vọng có sự thân thiện, 24,7% năng động, sáng tạo và 12,2% có sự linh hoạt, tự do.
Xu hướng bỏ phố về quê có đáng lo?
Khá nhiều ý kiến băn khoăn trước xu hướng bỏ phố về quê đang ngày một tăng. Cộng với tỉ lệ sinh giảm mạnh dẫn tới tâm lý lo ngại TP sẽ thiếu hụt nguồn nhân lực. Tuy nhiên Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM Lượng Thị Tới cho rằng xu hướng ấy chỉ là bề nổi khi hiện TP có tới 2,1 triệu lao động thuộc nhóm lao động trẻ.
Vì vậy, bà Tới nói vấn đề là cần tạo lập nhiều không gian làm việc sáng tạo, các công việc mới có mức thu nhập tốt. Kể cả truyền cảm hứng làm việc, đề cao việc học, tinh thần dấn thân cho giới trẻ.
Ông Huỳnh Mẫn Đạt, chuyên viên tuyển dụng Công ty cổ phần Giao hàng tiết kiệm, nói việc cần thiết là có phương án giữ chân người lao động, xa hơn phải tạo ra nhiều đầu việc mới, cả các cơ chế ưu đãi mua nhà ở xã hội. Theo ông Đạt, việc siết chặt, quản lý giá nhà, phòng trọ, lạm phát cũng tác động trực tiếp đến việc người lao động nỗ lực bám trụ lại TP hay về quê.
“Nên chăng tập trung mở các lớp, khóa đào tạo tay nghề, kỹ năng mềm, kỹ năng công nghệ số cho nhóm lao động trẻ chưa từng qua đào tạo và đang làm việc tự do vì đây cũng là phần lớn trong lực lượng lao động trẻ của TP”, ông Đạt gợi mở.