Sáng 24.5, thảo luận về dự án luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ nhất trí với sự cần thiết ban hành luật.
Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (đoàn Nghệ An) đồng tình việc dự thảo luật phân biệt các loại dữ liệu cá nhân gồm dữ liệu cá nhân cơ bản và dữ liệu cá nhân nhạy cảm, vì dữ liệu nhạy cảm đòi hỏi các biện pháp bảo vệ chặt chẽ hơn.
Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (đoàn Nghệ An)
ẢNH: GIA HÂN
Ông đề xuất, lĩnh vực sức khỏe, bảo hiểm, tài chính, ngân hàng, thông tin tín dụng phải áp dụng quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Bởi theo kinh nghiệm của nhiều nước, dữ liệu cá nhân nhạy cảm là nội dung quan trọng, liên quan đến quyền của các cá nhân, nên thường quy định một số dữ liệu cá nhân nhạy cảm ngay trong luật.
Ví dụ, theo luật của Nhật Bản, có những dữ liệu như trạng thái xã hội, hồ sơ bệnh án, hồ sơ phạm tội… Còn luật của Trung Quốc liệt kê dữ liệu nhạy cảm bao gồm nhận dạng sinh trắc học, tín ngưỡng tôn giáo, dữ liệu y tế, chăm sóc sức khỏe, tài khoản tài chính, dữ liệu theo dõi vị trí…
Do đó, đại biểu Hiếu đề nghị cơ quan soạn thảo quy định một số loại cơ bản ngay trong luật, còn những thông tin khác giao Chính phủ quy định, phù hợp với yêu cầu của từng thời kỳ.
Giải trình với các đại biểu về dự thảo luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sáng 24.5, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho hay, việc sớm ban hành luật là rất cần thiết, do đó, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội xem xét ban hành thông qua tại một kỳ họp.
Theo ông Quang, hiện có khoảng 150 nước trên thế giới có quy định về dữ liệu cá nhân. Trong bối cảnh chuyển đổi số sâu rộng, ảnh hưởng tới mỗi cá nhân trên không gian mạng, quyền nhân thân, quyền riêng tư và đối mặt nguy cơ xâm hại gia tăng sẽ đe dọa đến an ninh con người.
“Mục tiêu của luật phải điều chỉnh được các vấn đề xâm phạm dữ liệu cá nhân đang nhức nhối trong thực tiễn. Đồng thời, cũng mang tính dự báo, bao quát các công nghệ mới để bảo vệ dữ liệu cá nhân toàn diện nhất”, Bộ trưởng Lương Tam Quang nói.
Không cấm buôn bán sẽ thành các “chợ đen” dữ liệu
Theo lãnh đạo Bộ Công an, từ thực tiễn công tác đấu tranh với hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội dự thảo luật quy định các hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến dữ liệu cá nhân, trong đó có mua bán dữ liệu cá nhân.
Ông cho hay, nhận thức bảo vệ dữ liệu cá nhân của nhiều tổ chức, cá nhân còn hạn chế, tạo ra “vùng xám” trong bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Theo đó, dữ liệu cá nhân gắn liền với quyền con người, quyền nhân thân riêng tư, không thể xem là hàng hóa, tài sản của của doanh nghiệp. Dữ liệu cá nhân là tài nguyên đặc biệt, yêu cầu khai thác phải đi đôi với bảo vệ ở mức cao nhất.
Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang giải trình về dự thảo luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sáng 24.5
ẢNH: GIA HÂN
“Cho phép mua bán dữ liệu cá nhân là cho phép mua bán quyền con người, quyền định đoạt thông tin của người khác”, Bộ trưởng Lương Tam Quang nói và cho biết, đây cũng là quan điểm phù hợp với thông lệ quốc tế, xác định ranh giới giữa sử dụng và định đoạt.
Ưu tiên phát triển nhưng phải đi đôi với bảo vệ, thiết lập các cơ sở bảo vệ dữ liệu cá nhân nhưng không vi phạm các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ Công an, thực tế trong các vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản với quy mô lớn mà thời gian qua Bộ Công an đã đấu tranh và triệt phá thì yếu tố lộ lọt mua bán dữ liệu cá nhân là nguyên nhân chính khiến các đối tượng thực hiện hành vi phạm tội.
Do vậy, việc mua bán dữ liệu cá nhân như hàng hóa diễn ra với số lượng dữ liệu rất lớn, bán nhiều lần cho nhiều đối tượng. Các đối tượng xây dựng kịch bản lừa đảo, tiếp cận nạn nhân chính xác, dễ dàng.
Trong khi đó, nhiều tổ chức thiếu quy định, chính sách quản lý chưa chặt chẽ, phân quyền xử lý dữ liệu cá nhân khiến nhân viên lấy thông tin khách hàng với tính chính xác rất cao và cập nhật theo thời gian thực và bán cho các đối tượng lừa đảo.
Theo ông Quang, đây cũng là vấn đề đã được nhiều đại biểu nêu về lừa đảo trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, viễn thông, điện lực, bảo hiểm và vận chuyển (ship) hàng.
“Chính phủ nhận thấy nếu không cấm buôn bán dữ liệu cá nhân như hàng hóa thông thường và có chế tài xử lý nghiêm minh, sẽ phát sinh trong thực tiễn rất nhiều phương thức thủ đoạn để hình thành “chợ đen” về dữ liệu cá nhân gây hậu quả, thiệt hại rất lớn và nỗi bất an cho người dân”, Bộ trưởng Công an nêu.