Phát biểu của Thủ tướng được đưa ra sau khi lãnh đạo một số tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân đóng góp ý kiến về cơ chế, chính sách phát triển các dự án hạ tầng trọng điểm của đất nước, đặc biệt là dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Thủ tướng Chính phủ giải thích nhà đầu tư có tiền có thể tổ chức kinh doanh, thuê nhà thầu có kinh nghiệm, người quản lý. Vì thế, các cơ quan quản lý nhà nước phải phân biệt rõ ràng về điều kiện, tiêu chuẩn của nhà đầu tư với điều kiện, tiêu chuẩn của nhà thầu. Đây chính là một ách tắc trong thủ tục hành chính cần giải quyết.
Thực tế, đây không chỉ là ách tắc trong thủ tục hành chính mà còn là ách tắc trong quan điểm, suy nghĩ thói quen của rất nhiều người, nhiều cơ quan, thậm chí ngay trong chính doanh nghiệp. Còn nhớ khi VinSpeed của tỉ phú Phạm Nhật Vượng đăng ký làm đường sắt cao tốc Bắc – Nam, một trong những lý do khiến nhiều người băn khoăn là doanh nghiệp này không có kinh nghiệm. Họ quên rằng 7 năm trước, khi VinFast tuyên bố sản xuất xe hơi, ngành công nghiệp ô tô VN vẫn đang ì ạch với gia công, lắp ráp. Thế nhưng hiện nay, chúng ta không chỉ có thương hiệu ô tô Việt mà VinFast còn vào top biểu tượng dẫn đầu ngành công nghiệp ô tô điện thế giới, dẫn dắt công cuộc chuyển đổi giao thông xanh toàn cầu. Hay trước khi trở thành một trong những công ty thép hàng đầu thế giới, Hòa Phát cũng bắt đầu từ một công ty buôn máy móc xây dựng. Và khi đã được mệnh danh là “vua thép Việt”, ông chủ Hòa Phát quay sang nông nghiệp rồi tiếp tục trở thành “ông trùm” trứng gà. Năm ngoái, tiền bán trứng của doanh nghiệp này đạt hơn 400 tỉ đồng, cao hơn doanh số của 600 công ty niêm yết trên sàn… Nhìn vào lý lịch của các doanh nhân nổi tiếng tại VN cũng như trên thế giới có thể thấy nhiều đế chế được xây dựng lên từ ông chủ “tay ngang” trong lĩnh vực mà họ thành công.
Dẫn ra để thấy nếu cứ “chắc ăn” thì có lẽ chẳng doanh nghiệp nào lao vào các ngành mạo hiểm, cứ tập trung vào thế mạnh của mình cho khỏe. Ngược lại, nếu cứ “vin” vào kinh nghiệm để lựa chọn chủ đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam thì chắc chắn tất cả các doanh nghiệp nội sẽ bị loại ngay từ vòng gửi hồ sơ bởi các nhà đầu tư ngoại. Nên nhớ, không chỉ dự án này mà “vòng kim cô” kinh nghiệm sẽ tiếp tục loại các doanh nghiệp tư nhân ở nhiều dự án trọng điểm quốc gia khác. Như vậy, kinh tế tư nhân sẽ phải tiếp tục làm thầu phụ cho doanh nghiệp nước ngoài hoặc doanh nghiệp nhà nước như trước đây.
Cũng chính vì thực trạng này, Nghị quyết 68 đã yêu cầu “xóa bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến với kinh tế tư nhân”. Nghị quyết cũng quy định rất cụ thể: “Mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia; Nhà nước chủ động đặt hàng, đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu hoặc có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào các lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, quan trọng quốc gia như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp mũi nhọn, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, giao thông xanh, công nghiệp quốc phòng, an ninh…, những nhiệm vụ khẩn cấp, cấp bách”.
Quan điểm không để kinh nghiệm “trói” kinh tế tư nhân của Thủ tướng Chính phủ cũng một lần nữa khẳng định từ chính sách đến hành động là nhất quán. Chúng ta cũng có nhà đầu tư đủ tiềm lực tài chính, đủ uy tín thương hiệu, đã chứng minh qua nhiều dự án thành công trên thị trường… Có thể nói, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam là dự án “thí điểm” tinh thần đột phá của Nghị quyết 68. Trao cơ hội, trọng trách để tạo ra những “sếu đầu đàn” mang thương hiệu Việt trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chính là lúc này.