Nhà đầy đủ tiện nghi nhưng tôi vẫn ‘cắm rễ’ ở quán cà phê cả ngày

Tôi 26 tuổi, làm nghề sáng tạo nội dung. Nhà tôi nằm trên một con phố yên tĩnh ở Hà Nội, phía trước là hàng cây già, ban công ngập nắng, cửa sổ lớn nhìn ra tán lá xanh. Nhiều người đến chơi đều xuýt xoa: “Ở nhà thế này mà còn phải đi đâu nữa?”. Tuy vậy, bất kể khi nào không phải đi làm ở văn phòng, tôi đều xách laptop ra quán cà phê. Không phải vì nhà thiếu tiện nghi, mà vì tôi cần một cảm giác rõ ràng: mình đang đi làm.

Làm việc ở nhà, về lý thuyết, rất tiết kiệm, tiện lợi và linh hoạt. Nhưng với nhiều người trẻ làm việc tự do như tôi, sự tiện lợi đó dễ dẫn đến một trạng thái mơ hồ, mỏi mệt: không còn ranh giới giữa công việc và đời sống. Thức dậy trong căn phòng quen thuộc, bước vài bước ra bàn làm việc, không cần thay đồ, không cần ra ngoài, tưởng là nhẹ nhàng, nhưng lâu dần lại gây bào mòn động lực.

Tôi nhận ra mình cần “tách bối cảnh”, cần một nơi không phải nhà để đánh dấu thời gian làm việc. Quán cà phê trở thành một nghi thức: bước ra khỏi nhà là khởi động, gọi một ly cà phê là bắt đầu ca làm, đứng dậy rời đi khi kết thúc công việc. Không gian thay đổi mỗi ngày, tiếng người vừa đủ để thấy mình không đơn độc. Những nhịp điệu đó giúp tôi giữ được sự tỉnh táo mà bốn bức tường quen thuộc ở nhà không mang lại.

Gần đây, có tranh luận xoay quanh việc một chuỗi cà phê nổi tiếng bịt ổ điện, mở nhạc to, được cho là đang “đuổi khéo” nhóm khách hay ngồi làm việc lâu. Phía quán thì nói về bài toán kinh doanh, về việc cần xoay vòng chỗ ngồi. Nhiều khách phản ứng, cho rằng cách làm này thiếu tôn trọng và mập mờ. Tôi không bất ngờ. Chuyện này không mới.

>>

Điều tôi quan tâm hơn là cách các bên lựa chọn ứng xử. Một số quán chọn cách âm thầm làm cho khách thấy… không còn hợp nữa: ghế khó ngồi, ánh sáng chói, âm thanh lớn, nhân viên ít thân thiện hơn. Nhưng khi không dám nói rõ mình phục vụ ai, cũng không xác lập ranh giới cụ thể, thì mô hình kinh doanh rất dễ rơi vào vùng mờ giữa kỳ vọng và thực tế.

Không có quán nào phục vụ được tất cả. Có quán để trò chuyện, có quán để học, có quán để “check-in”, và có quán để làm việc. Vấn đề không phải là đúng hay sai, mà là: bạn có đang vận hành quán đúng với định vị mình muốn hay không? Nếu không muốn khách ngồi lâu, hãy minh bạch chính sách. Còn nếu đã chọn phục vụ nhóm khách làm việc, thì hãy đầu tư đúng mực: chỗ ngồi vững, ổ điện đủ, wifi ổn định, và một không gian không khiến họ thấy mình là “gánh nặng”.

Với tôi, làm việc ở quán cà phê là một hình thức tiêu dùng có ý thức. Tôi không chiếm chỗ, không tốn điều hòa, không gây ồn ào. Tôi trả tiền không chỉ cho đồ uống, mà cho cảm giác được làm việc.

Trong kinh doanh, đặc biệt là ngành dịch vụ, hiểu nhu cầu là chưa đủ, điều quan trọng hơn là cách mình đáp lại nhu cầu đó. Một ly cà phê có thể giống nhau về hương vị, nhưng trải nghiệm mà người uống nhận được từ không gian, thái độ phục vụ đến cảm giác được tôn trọng, mới là thứ quyết định họ có quay lại hay không?

Nhiều chủ quán nhìn khách làm việc như “gánh nặng”: ngồi lâu, gọi ít đồ, không mang lại doanh thu tương xứng. Nhưng nếu quan sát kỹ, đây lại là nhóm khách trung thành và ổn định nhất. Họ thường đến vào khung giờ thấp điểm, quay lại thường xuyên, giới thiệu bạn bè. Nếu phục vụ đúng cách, đây là những người giữ nhịp cho quán, không phải gánh nặng.

Nghệ thuật đắc nhân tâm trong kinh doanh không nằm ở việc chiều tất cả, mà ở chỗ biết chọn đúng nhóm khách và phục vụ họ một cách sâu sắc, chân thành. Có thể bạn không bán được năm ly cà phê trong một tiếng với một freelancer ngồi cả buổi, nhưng bạn có thể xây dựng được mối quan hệ dài hạn, bền vững, thậm chí trở thành “nơi chốn quen thuộc” trong hành trình sự nghiệp của họ.

Ngược lại, nếu mô hình quán không phù hợp với nhóm khách đó, cũng không sao. Nhưng hãy trung thực trong cách truyền thông và vận hành. Việc “đuổi khéo”, tạo cảm giác bị làm phiền, không khiến khách phản ứng ngay. Nhưng về lâu dài, sẽ khiến thương hiệu bị hao mòn thiện cảm một cách âm thầm.

Nhà văn Dale Carnegie (tác giả cuốn Đắc Nhân Tâm) từng viết: “Người ta không quan tâm bạn biết nhiều thế nào, cho tới khi họ biết bạn quan tâm tới họ thật lòng”. Trong ngành dịch vụ, sự quan tâm ấy không nằm trong khẩu hiệu treo tường, mà nằm ở những chi tiết rất nhỏ: một ổ điện dễ tìm, một ánh mắt không xét nét, một cách giao tiếp thẳng thắn mà vẫn lịch thiệp.

Thái Sơn