Có những người trẻ… ‘trì hoãn trưởng thành’

“Cứ từ từ”

N.N.B (24 tuổi, ngụ Q.7, TP.HCM) tốt nghiệp bằng giỏi chuyên ngành quản trị kinh doanh tại một trường ĐH ở Q.Bình Thạnh (TP.HCM) vào đầu năm 2023. Tuy nhiên đến nay, B. vẫn chần chừ trong việc chọn một công việc ổn định. B. cho biết đã nhảy việc 16 lần và quyết định nghỉ hẳn cách đây hơn một năm. “Tôi chưa muốn làm việc lâu dài ở bất kỳ công ty nào, cứ từ từ rồi tính. Tôi vẫn đang tìm kiếm một phiên bản tốt hơn của bản thân”, B. nói.

ẢNH: THANH NAM

Còn anh L.M.T (37 tuổi, Q.10, TP.HCM) lại phớt lờ lời khuyên lập gia đình để yên bề gia thất từ bố mẹ. Anh kể từng yêu nhiều lần, nhưng đều chia tay vì cùng một lý do là “bạn gái trách móc do phải chờ đợi quá lâu mới tới ngày cưới”. Anh nói: “Chuyện kết hôn, chẳng có gì phải vội vàng, gấp gáp”.

Chị N.Đ.M.T (34 tuổi), tốt nghiệp ngành văn bản sáng tạo Trường Knox College (Mỹ) năm 2014. Sau khi về nước, chị tiếp tục tốt nghiệp ngành văn hóa học tại một trường ĐH ở miền Tây năm 2020. Chị không đi làm mà tiếp tục học thạc sĩ nhưng rồi bỏ giữa chừng. Giờ đây, chị dự định đăng ký học ngành truyền thông của Trường ĐH RMIT (Q.7, TP.HCM). Chị cho biết muốn học tiếp chứ không muốn đi làm vì chưa sẵn sàng gia nhập thị trường lao động dù có khá nhiều cơ hội việc làm.

Theo anh Lê Thành Tân, nghiên cứu sinh tâm lý, Trường ĐH Newcastle (Úc), có một bộ phận người trẻ “trì hoãn trưởng thành” trong cuộc sống. “Hiện tượng này ngày càng rõ nét, nhất là ở các đô thị lớn, nơi mà nhịp sống luôn cạnh tranh và biến động nhanh chóng”, anh nói.

Anh Tân chia sẻ biểu hiện phổ biến, thường thấy ở những người trẻ có xu hướng này là trì hoãn lập gia đình. Dù đã trưởng thành về tuổi tác và tài chính, nhiều người vẫn né tránh hôn nhân vì lo ngại trách nhiệm hoặc muốn sống cho bản thân; hay có những người chần chừ chọn nghề ổn định, thường xuyên nhảy việc, đổi ngành hoặc theo đuổi đam mê mà chưa rõ lộ trình, vì cảm thấy chưa đủ sẵn sàng.

“Biểu hiện khác là muốn kéo dài việc học. Học thêm bằng này đến chứng chỉ kia, không hẳn để nâng cao chuyên môn mà để né tránh ra đời đối mặt với áp lực công việc. Một biểu hiện nữa là trì hoãn ra quyết định, từ việc nhỏ như đăng ký khóa học đến quyết định lớn như mua nhà, đầu tư, thường có xu hướng chờ đợi đến… thời điểm hoàn hảo”, anh Tân cho hay.

Vì sao ?

Theo anh Tân, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này. “Có thể kể như áp lực xã hội và sự so sánh. Mạng xã hội khiến người trẻ cảm thấy bản thân chưa đủ tốt, sợ sai, sợ thất bại. Nguyên nhân nữa là sự dư dả về cơ hội. Việc có quá nhiều lựa chọn nên không ít người trẻ dễ bị phân tâm, thiếu quyết đoán; và giá trị sống có phần thay đổi. Có những người trẻ đề cao trải nghiệm cá nhân hơn các chuẩn mực truyền thống như an cư lạc nghiệp, yên bề gia thất…”, anh phân tích.

Cùng quan điểm, chuyên gia tâm lý Đào Thế Phong, Trung tâm tư vấn tâm lý An Nam (TP.Thủ Đức, TP.HCM), cho rằng hiện nay có những người trẻ cảm thấy chênh vênh giữa muôn trùng lựa chọn. “Tại các thành phố lớn, ngày càng có nhiều người trẻ chấp nhận sống trong trạng thái lưng chừng. Dù biết bản thân cần phải làm gì nhưng họ lại chưa muốn làm ngay. Dẫu không lười, nhưng họ sợ phải sống cuộc đời mà họ chưa chắc đã muốn. Để rồi từ đó, đã và đang hình thành hội chứng trì hoãn quyết định trưởng thành ở một số người trẻ”, anh nói.

“Trong nhiều nguyên nhân, tôi cho rằng có lý do từ việc thế hệ trẻ hiện nay lớn lên trong thời đại mà mọi thứ đều có thể đo lường, chấm điểm, xếp hạng. Sự ám ảnh về việc phải thành công ngay lập tức, phải giống con nhà người ta khiến nhiều người trẻ cảm thấy bị ngợp nên chọn cách đứng yên; rồi những nỗi sợ thất bại cũng dẫn đến hội chứng này. Sợ cưới rồi ly hôn, sợ chọn sai ngành, sợ thất bại khi khởi nghiệp… nên họ chọn: “Thôi, muốn làm gì thì sau này tính”. Hội chứng này cũng là biểu hiện của “quá tải lựa chọn”. Khi người trẻ có quá nhiều con đường để đi nhưng không có chỉ dẫn rõ ràng nên không đi con đường nào cả”, anh Phong phân tích thêm.