Châu Âu đứng trước bài toán khó

Thời gian gấp rút

Còn khoảng một tháng sẽ hết thời gian Mỹ hoãn áp thuế 50% đối với hàng hóa nhập từ EU. Liên minh gồm 27 nước châu Âu giờ đây đối mặt với quyết định quan trọng, đó là sẽ phản ứng ra sao trước các chính sách thuế quan của Washington, trong bối cảnh quan hệ giữa Brussels và chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thời gian qua không mấy êm đẹp.

ẢNH: REUTERS

Hiện nay, động thái của EU về cơ bản là khẳng định sẵn sàng đáp trả nếu Washington tung đòn thuế mà châu Âu coi là không phù hợp. Tâm lý một số quan chức EU ít nhiều có sự lạc quan rằng chiến thuật cứng rắn của khối đang tỏ ra hiệu quả.

Theo tờ The Guardian, nếu Anh đã có hành động để sớm đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ, trong khi Trung Quốc lại có những đợt áp thuế “ăn miếng trả miếng” đối đầu Mỹ, châu Âu được cho là đang “ở giữa”, cố gắng dung hòa giữa mềm mỏng và cứng rắn.

Sự dung hòa nói trên có thể phần nào được thể hiện qua việc Ủy viên nông nghiệp EU Christophe Hansen ngày 5.6 cho biết liên minh có thể cân nhắc giảm thuế phân bón trong thỏa thuận thương mại với Mỹ. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh EU sẽ không thỏa hiệp về việc xóa bỏ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt. EU cũng đã đề xuất với Mỹ rằng 2 bên sẽ miễn thuế đối với một số mặt hàng công nghiệp như hóa chất, dược phẩm, cao su, nhựa và máy móc. Tuy nhiên, Washington không quá mặn mà với đề xuất trên, theo tờ Politico.

Trưởng đoàn đàm phán thương mại của EU Maros Sefcovic nhiều lần thể hiện sự lạc quan liên minh sẽ đạt được thỏa thuận với Mỹ. Song, EU được cho là cũng đang “lên nòng” vũ khí với các đòn thuế đáp trả, và sẵn sàng tung ra nếu cuộc chiến thương mại với Mỹ bùng nổ.

Lựa chọn nào cho EU ?

Chính sách thuế của Mỹ buộc các nước phải xem xét chuyển dịch hàng hóa xuất khẩu sang những thị trường mới. Điều này có thể làm gia tăng hoạt động thương mại giữa châu Âu và Trung Quốc. Bắc Kinh cũng đề cao thị trường châu Âu, được thể hiện qua thông điệp của Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình gửi các lãnh đạo EU đầu tháng 5. Ông Tập nhấn mạnh Trung Quốc và EU là hai lực lượng chính xây dựng một thế giới đa cực, hai thị trường lớn ủng hộ toàn cầu hóa.

Tuy nhiên, theo một phân tích trên tạp chí Foreign Affairs ngày 5.6, EU lựa chọn hòa hoãn với Trung Quốc là canh bạc rủi ro cao. Trong hoạt động thương mại, nhiều mặt hàng xuất khẩu được Trung Quốc chuyển dịch từ Mỹ sang EU lại đang cạnh tranh trực tiếp với các ngành sản xuất cốt lõi ở châu Âu, như ô tô, điện tử, linh kiện công nghiệp, đồ gia dụng. Đó cũng là yếu tố mà ông Maros Sefcovic nhấn mạnh trong các cuộc tiếp xúc thương mại với đối tác Mỹ, rằng Brussels và Washington có lợi ích chung trong việc kìm hãm sự trỗi dậy của Trung Quốc trong các lĩnh vực quan trọng như xe điện và thép.

Một phương án khác mà EU có thể cân nhắc trong bối cảnh căng thẳng thương mại hiện nay là mở rộng thỏa thuận với các đối tác. Foreign Affairs đề cập một số cơ chế thương mại tự do mà EU có thể tham gia, chẳng hạn ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Ấn Độ hay Nam Mỹ. Ngoài ra, EU cũng có thể điều chỉnh các hiệp định hiện có với các đối tác để đảm bảo giảm thiểu tác động tiêu cực từ căng thẳng thương mại.

Chính sách của EU thường cần sự nhất trí của tất cả thành viên để được triển khai. Những quyết định của Mỹ được cho là đang làm khối này xích lại gần hơn trong vấn đề thương mại và tạo cảm giác cấp bách cần phải có lập trường thống nhất. Bước đi tiếp theo của EU được cho là sẽ góp phần quyết định bối cảnh hoạt động thương mại xuyên Đại Tây Dương, mà theo Politico ước tính là đạt 1.600 tỉ euro mỗi năm.