Quan hệ ‘tan hợp, hợp tan’ của Tổng thống Trump và tỉ phú Musk

Vốn sát cánh cùng nhau trên con đường đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng, nay tỉ phú Elon Musk và Tổng thống Trump quay sang đối đầu nhau liên quan một dự luật của đảng Cộng hòa.

Sự gắn kết và những rạn nứt giữa ông Trump và ông Musk được truyền thông chú ý đặc biệt trong kỳ bầu cử tổng thống năm ngoái và hơn 4 tháng đầu tiên ông Trump trở lại Nhà Trắng, song những biểu hiện trong quan hệ giữa hai người đàn ông hiện được cho là quyền lực bậc nhất ở nước Mỹ đã xuất phát từ nhiều năm trước.

Ông Musk từng đứng về phe Dân chủ

Vài ngày trước khi ông Trump đắc cử tổng thống nhiệm kỳ đầu vào tháng 11.2016, ông Musk đã có buổi phỏng vấn với Đài CNBC. Tại đó, vị tỉ phú chỉ trích ông Trump và ủng hộ đối thủ tranh cử bên đảng Dân chủ là cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton.

“Thành thật mà nói, tôi nghĩ chính sách kinh tế của bà Hillary là đúng đắn, đặc biệt với chính sách môi trường của bà ấy. Tôi có dự cảm mạnh mẽ rằng ông Trump không phải người phù hợp. Ông ấy dường như không có kiểu tính cách tốt cho nước Mỹ”, ông Musk nói trong buổi phỏng vấn khi đó.

Ông chủ Hãng xe điện Tesla và Công ty vũ trụ SpaceX ban đầu nằm trong hội đồng cố vấn kinh tế cho nhiệm kỳ đầu của ông Trump, thường quy tụ những giám đốc doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông Musk đã rời vị trí vì không đồng tình với quyết định của ông chủ Nhà Trắng liên quan việc rút Mỹ khỏi Hiệp định khí hậu Paris hồi năm 2017, theo Fox News.

Mối quan hệ giữa ông Musk và ông Trump những năm sau đó có lúc thăng trầm và đã chuyển biến tích cực từ năm 2020. Tổng thống Mỹ công khai chúc mừng một số thành tựu của SpaceX. Ngược lại, ông Musk sau khi mua lại Twitter năm 2022, đổi tên thành X và đã mở khóa tài khoản của ông Trump.

Bước ngoặt quan hệ

Hai người đàn ông chính thức đứng cùng chiến tuyến trên đường đua tranh cử tổng thống của ông Trump năm 2024 sau khi ông Trump bị ám sát hụt tại bang Pennsylvania hồi tháng 7 năm ngoái.

“Tôi hoàn toàn ủng hộ Tổng thống Trump và mong ông ấy sớm bình phục”, ông Musk viết trên mạng xã hội X. Thời điểm này đánh dấu đảng Cộng hòa có một đồng minh mang thế mạnh về kinh tế và sức ảnh hưởng. Vị tỉ phú công nghệ đã chi khoảng 300 triệu USD cho chiến dịch của đảng Cộng hòa. Ông Musk cũng thường xuyên đồng hành cùng ông Trump trong các buổi mít tinh và được cho là đã tham gia cố vấn ông Trump lựa chọn nhân sự cho chính quyền nhiệm kỳ 2, sau khi ông Trump chiến thắng trước cựu Phó tổng thống Kamala Harris.

Trở lại Nhà Trắng, ông Trump đã giao cho tỉ phú Musk vai trò kiến trúc sư cho Ủy ban hiệu quả chính phủ (DOGE), cơ quan hỗ trợ chính quyền Mỹ trong các chính sách cắt giảm nhân sự và chi tiêu liên bang. Những tháng đầu tiên của năm nay, quan hệ hai ông Trump – Musk không có dấu hiệu gì của việc bất mãn. Hai người cùng xuất hiện trong một số sự kiện bên ngoài, hay trong các buổi họp báo ở Nhà Trắng.

Từ rạn nứt đến tan vỡ

Vị trí “cố vấn chính phủ đặc biệt” mà ông Musk đảm nhiệm tại Nhà Trắng có hạn hơn 4 tháng, nên việc ông rời chính quyền không phải điều bất ngờ, song nhiều người có lẽ không dự đoán được việc ông Musk quay ngoắt 180 độ và chỉ trích mạnh mẽ ông chủ Nhà Trắng. Khi rời đi vào cuối tháng 5, ông Musk nói rằng: “Tôi kỳ vọng tiếp tục là bạn và là cố vấn cho tổng thống”.

Trên thực tế, ông Musk cách đây vài tháng đã có hiềm khích với một số thành viên cấp cao trong nội các ông Trump, bao gồm Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro. Vị tỉ phú cũng không được lòng một số nghị sĩ Cộng hòa tại quốc hội.

Đến khi “siêu dự luật” giảm thuế và chi tiêu quy mô lớn được hạ viện Mỹ thông qua, ông Musk đã bắt đầu “cơn mưa bài đăng” trên mạng xã hội từ ngày 3.6, chỉ trích mạnh mẽ những người ủng hộ dự luật này. Ông Trump trước đây còn có những bình luận mang tính chữa cháy khi ông Musk thể hiện sự không hài lòng về dự luật. Tuy nhiên, màn đấu khẩu những ngày qua cho thấy chủ nhân Nhà Trắng không còn nói đỡ cho người đã rời chính quyền và đổi thái độ sang công kích ông.

Trong một bài đăng, ông Trump cho rằng dự luật thuế bao gồm điều khoản chấm dứt một số ưu đãi cho xe điện và điều này có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của Tesla. Ông Trump nói tỉ phú Musk nắm rõ dự luật có gì và không phản đối trong những tháng qua, cho đến khi nhận thức rõ các ưu đãi cho xe điện sẽ bị cắt giảm. Ông Musk phủ nhận phát biểu trên.

Một số thành viên đảng Cộng hòa cho rằng tỉ phú Musk đã đi quá xa, khi dường như đề cập Tổng thống Trump có liên quan đường dây môi giới mại dâm trẻ vị thành niên do ông Jeffrey Epstein cầm đầu. Hôm 7.6, ông Trump trả lời phỏng vấn Đài NBC News, tuyên bố quan hệ với ông Elon Musk đã chấm dứt, cảnh báo đối phương sẽ phải hứng chịu “hậu quả nghiêm trọng” nếu chuyển sang tài trợ cho đảng Dân chủ đối đầu đảng Cộng hòa.