Mới đây, trên website Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM) đăng tải cảnh báo lừa đảo tham gia các chương trình trao đổi sinh viên quốc tế, du học. Theo văn bản, dù đã có nhiều cảnh báo nhưng vừa qua tại trường vẫn ghi nhận phản ảnh của gia đình sinh viên về việc bị các đối tượng lừa đảo, giả mạo văn bản của trường để chiếm đoạt tài sản có giá trị rất lớn.
Văn bản giả mạo khiến sinh viên tin lầm
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
Đại diện nhà trường cho biết thời điểm hiện tại không triển khai bất kỳ chương trình du học hay trao đổi sinh viên quốc tế. Các hoạt động liên kết với trường ĐH ở Cộng hòa Liên bang Đức chỉ dành cho sinh viên các lớp thuộc khoa Y Việt – Đức. Tất cả các thông tin về các chương trình trao đổi đều được đăng công khai trên cổng thông tin điện tử của trường, đồng thời gửi tới sinh viên qua tài khoản email có đuôi của trường.
“Phụ huynh và sinh viên cần cảnh giác, tìm hiểu kỹ những thông tin về chương trình trao đổi sinh viên, trại hè quốc tế, học bổng du học… từ các đối tượng ngoài trường. Trong trường hợp nhận được thông tin nghi ngờ, phụ huynh và sinh viên cần liên hệ để được hỗ trợ xác minh, giải đáp”, vị này nói.
Còn theo thông tin đăng tải trên báo Pháp luật TP.HCM, chỉ trong vòng 5 ngày (từ 23 đến 28.5), phụ huynh của nữ sinh năm cuối Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch (TP.HCM) đã chuyển 5 lần với tổng số tiền lên đến 7 tỉ đồng. Lý do được nạn nhân đưa ra là để sao kê tài chính, nhằm hoàn thiện hồ sơ trở thành một trong 5 sinh viên được chọn đi giao lưu quốc tế tại Đức, theo văn bản thông tin của trường. Chỉ đến khi nghi ngờ và nhờ người quen kiểm tra tài khoản ngân hàng thì gia đình mới phát hiện toàn bộ số tiền đã không còn. Khi trình báo công an và liên hệ với nhà trường, gia đình mới vỡ lẽ văn bản kia là giả mạo.
Bảng sao kê giả mạo đang được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
Câu chuyện này đặt ra câu hỏi lớn: ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên còn cần trang bị gì để tự bảo vệ mình?
Thạc sĩ, nghiên cứu sinh Tiêu Minh Sơn, giảng viên kỹ năng mềm Trường ĐH Văn Lang (TP.HCM), nhấn mạnh sinh viên ngày nay rất thiếu kỹ năng thẩm định thông tin và tư duy phản biện.
“Các chương trình giao lưu quốc tế giả mạo thường có điểm chung: lời mời quá hấp dẫn, yêu cầu thanh toán sớm, thiếu thông tin rõ ràng về tổ chức. Sinh viên cần học cách kiểm tra chéo thông tin, tìm hiểu kỹ về đối tác qua website chính thống, mạng xã hội, báo chí hoặc qua các kênh nhà trường, đại sứ quán. Quan trọng nhất là đừng bao giờ hành động một mình khi chưa xác minh rõ ràng”, ông Sơn chia sẻ.
Theo ông Sơn, bất kỳ yêu cầu thanh toán nào trước khi có thông tin xác thực đều là tín hiệu cảnh báo. Sinh viên cần tuyệt đối tránh chuyển tiền vào tài khoản cá nhân hoặc tổ chức không rõ ràng và phải yêu cầu đầy đủ hợp đồng, biên nhận rõ ràng nếu có phát sinh chi phí.
“Chuyển tiền là bước không thể rút lại. Vì thế, chỉ nên thanh toán qua các kênh minh bạch, có xác nhận từ nhà trường hoặc tổ chức uy tín. Nếu có nghi ngờ, hãy hỏi ý kiến từ gia đình, giảng viên hoặc trung tâm hỗ trợ sinh viên”, ông Sơn khuyến cáo.
Ngoài việc tự tìm hiểu, ông Sơn cũng cho rằng sinh viên cần học cách đặt câu hỏi, nghi ngờ đúng lúc và tìm đến sự trợ giúp từ người lớn. “Gia đình thường có góc nhìn khách quan và kinh nghiệm, còn nhà trường là nơi cung cấp các nguồn thông tin chính thống về chương trình học tập, giao lưu quốc tế. Việc trao đổi hai chiều sẽ giúp sinh viên không đơn độc và tránh được những cú lừa đáng tiếc”, ông Sơn nói.
Bạn trẻ cần phải cẩn trọng trước khi giao dịch trên mạng
ẢNH MINH HỌA: AN VY
Theo đại diện Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP.HCM, lừa đảo qua các chương trình du học, giao lưu quốc tế không phải là hình thức mới. Tuy nhiên, thủ đoạn ngày càng tinh vi, đánh vào tâm lý “du học giá rẻ, cơ hội hiếm có”. “Phụ huynh cần kiểm tra kỹ thông tin, đối chiếu với trang web chính thức, liên hệ nhà trường và đặc biệt là các đại sứ quán. Tất cả thông tin về các chương trình du học đều có thể được xác thực qua kênh ngoại giao”, vị này chia sẻ.
Vị này cũng nhấn mạnh quy tắc cần ghi nhớ khi nghi ngờ bị lừa đảo. Đó là không tin, không sợ, không chuyển tiền. Sinh viên tuyệt đối không cung cấp mã OTP, mật khẩu ngân hàng hay thông tin cá nhân cho người khác khi chưa xác minh đa chiều.
Từ góc độ bảo mật, thạc sĩ Trần Tuấn Dũng, giảng viên Bộ môn An toàn thông tin, Trường ĐH Công nghệ Thông tin TP.HCM, cho rằng: “Sinh viên ngày nay cần tăng cường bảo mật thiết bị, kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA), đặt mật khẩu mạnh và thường xuyên cập nhật phần mềm hệ thống”.
Thạc sĩ Dũng lưu ý không nên cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc, không chia sẻ thiết bị cá nhân và tuyệt đối không đăng tải các thông tin nhạy cảm lên mạng xã hội. Trong trường hợp nghi ngờ lừa đảo hoặc mất quyền kiểm soát thông tin, sinh viên nên trình báo với cơ quan chức năng để được hỗ trợ kịp thời.
Theo thạc sĩ Dũng, giữa muôn vàn cơ hội phát triển, người trẻ càng cần tỉnh táo, trang bị kỹ năng để không trở thành nạn nhân của những cái bẫy tinh vi trên mạng.