FIFA Club World Cup 2025 có phải là giải đấu hay nhất hành tinh?

Năm 2016, không lâu sau khi đắc cử Chủ tịch FIFA, Gianni Infantino đề xuất ý tưởng mở rộng FIFA Club World Cup. Trước đây, giải đấu này chỉ là một sự kiện ngắn ngủi vào mùa đông với vài trận đấu diễn ra trong chưa đến hai tuần. Ông cho rằng định dạng cũ “không thực sự hấp dẫn”, và phiên bản mới sẽ quy tụ “32 CLB hay nhất hành tinh”.

Gần một thập kỷ sau, ý tưởng của Infantino – thứ mà ông hy vọng sẽ trở thành di sản bền lâu trong bóng đá – đã trở thành hiện thực. Ngày hội bóng đá lớn dành cho các CLB sẽ khởi tranh tại Mỹ sáng Chủ nhật tuần này. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ, khi nhìn kỹ vào các đội tham dự, lời hứa của Infantino về việc FIFA Club World Cup quy tụ những đội bóng hay nhất dường như chưa đúng.

Trong 32 đội tham gia, đại diện cho 20 quốc gia, chỉ có 8 đội là các nhà ĐKVĐ quốc nội. Những đội vô địch gần nhất của Anh, Italy, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Argentina, Nhật Bản, Mỹ-Canada (tức MSL) và một vài quốc gia khác đều vắng mặt.

Điều gây tranh cãi là có tới 4 đội đến từ Brazil và 3 đội từ Mỹ, trong khi chỉ có 2 đại diện từ Tây Ban Nha, Anh, Đức hoặc Italy. Rõ ràng có điều gì đó không ổn khi các đội ít tiếng tăm như Al Ahly, và Al Ain được góp mặt, nhưng những nhà vô địch mùa vừa như Liverpool, Barca hay Napoli lại vắng bóng. Và đó chỉ là một phần danh sách dài các đội bóng lớn và xuất sắc không góp mặt ở FIFA Club World Cup 2025.

Trong số 6 giải đấu quốc tế cấp CLB lớn nhất toàn cầu, chỉ một nửa các nhà vô địch hiện tại có mặt. PSG (nhà vô địch châu Âu), Botafogo (Nam Mỹ) và đội bóng bán chuyên Auckland City (châu Đại Dương) đều tham dự, nhưng các nhà vô địch mới nhất từ châu Phi (Pyramids), châu Á (Al Ahli) và Bắc-Trung Mỹ (Cruz Azul) lại không có tên.

Quy chế của FIFA Club World Cup 2025 đặc cách cho các nhà vô địch châu Âu, Nam Mỹ và châu Á trong giai đoạn 2021-2024 tham dự, nhưng bóng đá vốn thay đổi nhanh chóng. Không có gì được đảm bảo – xét ở kỳ vọng về màn trình diễn và kết quả – khi “thưởng” cho một đội bóng đạt thành tích tốt từ ba đến bốn năm trước nhưng lại sa sút ở mùa gần nhất.

là một ví dụ. Đại diện Nhật Bản gây sốc khi vô địch châu Á – AFC Champions League – 2022, sau khi đối đầu các đội Malaysia, Thái Lan ở hai vòng knock-out đầu tiên, rồi chật vật qua bán kết bằng luân lưu, rồi thắng Al Hilal 2-1 ở chung kết. Nhưng từ đó đến nay, Urawa không giành thêm bất kỳ danh hiệu lớn nào trong và ngoài nước. Lần duy nhất họ vô địch J-League 1 (giải VĐQG Nhật Bản) trong lịch sử là năm 2006, và vị trí cao nhất tại giải đấu này kể từ năm 2016 chỉ là thứ tư. Ở mùa gần nhất, Urawa đứng thứ 13.

cũng gần tương tự. Họ được dự FIFA Club World Cup 2025 nhờ vô địch Champions League mùa 2020-2021. Nhưng sau đó, thứ bậc của Chelsea tại Ngoại hạng Anh các mùa tiếp theo lần lượt là thứ 3, 12, 6 và 4. Họ thậm chí không được dự Champions League trong hai mùa giải gần đây. Chelsea hiện tại gần như không còn là chính họ 4 năm trước: HLV mới, chủ sở hữu mới, và dàn cầu thủ trụ cột mới tinh, với đội trưởng Reece James là người duy nhất còn sót lại từ đội hình chính đá trận chung kết năm 2021 đã rời đi.

Một số CLB khác có mặt nhờ hệ thống xếp hạng dựa trên kết quả ở giải quốc nội và châu lục trong 5 mùa gần đây. Nhưng hệ thống này cũng có lỗ hổng, khi ưu ái quá mức cho những thành tích từ cách đây ba, bốn năm.

Năm 2021, vô địch Serie A mùa thứ chín liên tiếp, nhưng kể từ đó, họ sa sút, với chỉ ba lần vào top 4. Red Bull Salzburg từ chỗ là nhà vô địch liên tục nhiều năm liền ở Áo giờ chỉ là kẻ ngoài cuộc. Tương tự là Seattle Sounders, với lần gần nhất vô địch MLS là năm 2019.

là một trong hai đội dự giải mà không giành được chức VĐQG lẫn danh hiệu châu lục nào xét trong giai đoạn 4 năm đánh giá năng lực của FIFA Club World Cup.

Trường hợp còn lại cũng chưa từng vô địch, là , đội sẽ chơi trận mở màn giải đấu tại thành phố quê nhà vào sáng Chủ nhật tới. Xét ở tính cạnh tranh và công bằng, Inter Miami khó sánh với các đội bóng khác, nhưng họ lại đủ điều kiện nhờ điều khoản “Đội bóng sở hữu Lionel Messi”.

Ngoài việc xét tiêu chí năng lực qua bốn năm, nhiều CLB còn rất thiếu ổn định. Trong 32 đội, 14 đội đã thay HLV trong năm 2025, và 6 đội gồm Real Madrid, Inter Milan, , Al Ahly, Pachuca và Monterrey sẽ có HLV ra mắt chính thức ở FIFA Club World Cup 2025. Đó là chưa kể Auckland City, với việc HLV trưởng Paul Posa vắng mặt ở giai đoạn đầu giải đấu với lý do cá nhân.

Nếu tin vào lời hứa của Infantino rằng giải đấu này sẽ là một màn trình diễn rực rỡ của những CLB hay nhất mà thế giới bóng đá có thể mang lại, tức đỉnh cao của bóng đá năm 2025, thì có lẽ bạn sẽ thất vọng.

Những bất cập của giải đấu

Trên thực tế, FIFA khó có thể rút ngắn hơn thời gian xét duyệt để chọn lọc được những đội thực sự mạnh và đang chơi tốt vào thời điểm diễn ra giải. Họ không thể chờ xem những đội nào vô địch châu lục hay quốc nội trong năm 2025, vì như thế, các đội sẽ chỉ có vài tuần để chuẩn bị. Chưa kể, nhiều nền bóng đá mới bắt đầu mùa giải mới từ đầu năm 2025.

Các đội như Salzburg có mặt vì mỗi quốc gia chỉ được giới hạn hai đại diện, trừ trường hợp vô địch châu lục, dẫn đến việc có tới bốn CLB Brazil tham dự. Điều này có lẽ tốt cho sự đa dạng nhưng khiến ban tổ chức phải đào sâu xuống danh sách sau khi loại đi các đội xếp thứ ba từ nhiều quốc gia.

Tranh cãi cũng nổ ra từ đây. Ở góc độ của bóng đá châu Âu, nhiều nhân vật và tổ chức như cựu HLV Liverpool Jurgen Klopp, cựu Chủ tịch Bayern Uli Hoeness, Trưởng ban tổ chức La Liga Javier Tebas … cho rằng mở rộng FIFA Club World Cup, tổ chức theo chu kỳ bốn năm một lần giống World Cup của cấp đội tuyển, chỉ gây phiền hà, một gánh nặng cho lịch thi đấu vốn đã quá tải. Theo HLV đương nhiệm tuyển Hà Lan Ronald Koeman, giải đấu sẽ “”.

Nhưng với một số CLB châu Phi, tác động tài chính và danh tiếng từ là đáng kể, có thể thay đổi cục diện bóng đá tại khu vực của họ. Nhưng mặt khác, việc này cũng gây tranh cãi, vì những lo ngại rằng tiền kiếm được có thể sẽ giúp Mamelodi Sundowns (Nam Phi) và Al Ahly (Ai Cập) – hai CLB vốn đã là những đội giàu nhất ở quốc gia họ – củng cố thêm thế thống trị.

Còn xét ở góc độ cầu thủ, đây chỉ là một giải đấu nữa mà họ không cần. 32 đội bóng tham gia hoặc vừa kết thúc một mùa giải dài và khó khăn, hoặc phải tạm dừng mùa giải đang diễn ra để có mặt. Mệt mỏi là điều khó tránh, khi nhiều cầu thủ có tâm lý không thoải mái vì phải tiếp tục thi đấu, thay vì được đi nghỉ hè.

Các cầu thủ từ , và Mamelodi Sundowns chỉ có vỏn vẹn hai tuần nghỉ ngơi giữa trận chung kết giải châu lục của họ và giải đấu ở Mỹ. Nguy cơ suy kiệt cả về tinh thần lẫn thể chất là rất lớn.

Nhiều cầu thủ đã quen với việc dự thêm một giải lớn trong hè, với các giải đấu quốc tế trong màu áo ĐTQG. Nhưng ít nhất, các giải như World Cup, Copa America, Asian Cup hay Euro có ý nghĩa lịch sử, mang lại cảm hứng và niềm tự hào. Ngoài ra, đừng xem nhẹ sự khác biệt tâm lý giữa việc lên máy bay cho một chuyến đi dài bên hàng chục đồng đội mà bạn đã “nhẵn mặt” cả năm với việc được lên ĐTQG nơi mọi thứ đều tươi mới. Nếu sự thay đổi mang lại cảm giác như được nghỉ ngơi, thì nó cũng là một liều doping tinh thần.

Quan trọng hơn, các ĐTQG hoạt động theo chu kỳ dựa trên các giải đấu quốc tế, thường là , được thiết kế để đạt đỉnh cao mỗi bốn năm. Các CLB thì không. Vào thời điểm này trong năm, các đội bóng từ châu Âu, châu Phi và một phần châu Á đã kết thúc chu kỳ hoặc mùa giải của họ. Tháng 6 là thời điểm các CLB rơi vào trạng thái chuyển giao, cũng như hỗn loạn, chứ không phải được thiết kế để ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Thời điểm diễn ra FIFA Club World Cup 2025 hiện cũng không lý tưởng, vì những ngay trong nước chủ nhà, cũng như tính đoàn kết giữa Mỹ với các nước láng giềng thời gian qua.

Đến giờ, một ngày trước trận khai mạc, giải đấu cũng tại Mỹ như kỳ vọng của Infantino. Giá vé cao – vé xem trận khai mạc ban đầu được bán với giá 346 đến 577 USD, nhưng hiện chỉ còn hơn 57 USD – cùng với tình hình kinh tế suy giảm, tính mới mẻ của giải đấu, sự thiếu vắng các đội bóng tên tuổi, sự hiện diện của nhiều đội bóng kém nổi bật, và mức độ phổ biến còn hạn chế của bóng đá tại Mỹ là những yếu tố bất lợi. Việc ấn định khung giờ thi đấu theo giờ cao điểm của châu Âu cho phần lớn các trận đấu cũng là một sự thừa nhận ngầm rằng việc chinh phục thị trường Mỹ vẫn còn là một chặng đường dài phía trước.

Việc mở rộng và thay đổi FIFA Club World Cup là không cần thiết về mặt thể thao, chủ yếu tồn tại để đáp ứng niềm đam mê cá nhân của Infantino trong việc “phát triển bóng đá” và kiếm tiền. Nhưng giờ nó đã đến. Chỉ đừng mong đợi đây sẽ là một màn trình diễn “đỉnh nóc kịch trần” như lời ông hứa hẹn.

Hoàng Thông tổng hợp