Hiện trường vụ tai nạn máy bay của Air India tại Ahmedabad hôm 12/6 (Ảnh: Getty).
Ngày 12/6, một máy bay Boeing 787 Dreamliner mang số hiệu chuyến bay AI171 của hãng hàng không Air India chở theo 230 hành khách và 12 thành viên phi hành đoàn đã bất ngờ bị rơi ngay sau khi cất cánh chỉ vài phút từ sân bay thành phố Ahmedabad, bang Gujarat của Ấn Độ.
Chỉ duy nhất một hành khách sống sót sau vụ việc, trong khi 241 người khác đều tử nạn. Thậm chí, máy bay đã đâm vào ký túc xá của một trường đại học y tại khu vực, khiến 24 sinh viên y khoa ở đó thiệt mạng.
Các nhà điều tra đang vào cuộc ráo riết để tìm ra câu trả lời cho vụ tai nạn thảm khốc này.
Các hình ảnh từ hiện trường cho thấy chiếc máy bay mang số hiệu AI-869 lao xuống khu dân cư với tư thế kỳ lạ: Phần mũi hướng lên trời nhưng toàn bộ thân máy bay lại lao xuống đất. Theo nhận định của ông John Cox, cựu phi công kỳ cựu với 40 năm kinh nghiệm, đây là tình huống trái với nguyên lý khí động học cơ bản.
Giới chuyên gia nhấn mạnh rằng các vụ tai nạn hàng không hiếm khi xuất phát từ một nguyên nhân đơn lẻ. Trên thực tế, máy bay hiện đại được trang bị nhiều lớp hệ thống dự phòng nhằm đảm bảo an toàn tối đa. Các chuyên gia cho rằng cần xem xét tổng thể nhiều yếu tố từ kỹ thuật, thời tiết cho đến yếu tố con người. Đặc biệt, nhiệt độ lên tới 38°C tại thành phố Ahmedabad – nơi máy bay cất cánh – được xem là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn có thể khiến động cơ giảm từ 15-20% hiệu suất hoạt động.
Trong video, máy bay dường như giảm độ cao một cách có kiểm soát. Ông Ben Berman, cựu phi công kiêm chuyên gia điều tra tai nạn, nhận định phi công có thể đang cố giảm tốc để giảm thiểu thiệt hại khi rơi.
Các chuyên gia cũng nhận thấy rằng càng hạ cánh vẫn hạ xuống nhưng cánh tà dường như chưa mở rộng đúng mức – yếu tố quan trọng giúp tăng diện tích bề mặt và lực nâng khi cất cánh. Ông Berman giải thích thêm rằng phi công thường thu càng hạ cánh ngay sau khi cất cánh để giảm lực cản, nhưng đôi khi họ để lâu hơn nếu phanh quá nóng.
Cơ quan quản lý hàng không của Ấn Độ cho biết máy bay đã phát tín hiệu cấp cứu ngay sau khi cất cánh, báo hiệu tình trạng khẩn cấp, nhưng sau đó không phản hồi các cuộc gọi của bộ phận kiểm soát không lưu sân bay.
Cuộc gọi đó có thể sẽ là một trong những yếu tố mà các nhà điều tra xem xét trong quá trình điều tra vụ tai nạn.
“Chúng tôi được đào tạo để trả lời 3 câu hỏi vào cuối quá trình”, ông Brickhouse, người trước đây làm việc với Ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ, cho biết. “Ba câu hỏi đó là: điều gì đã xảy ra, tại sao nó lại xảy ra và quan trọng nhất là có thể làm gì để ngăn chặn nó xảy ra lần nữa?”.
Ông cho hay, các nhà điều tra sẽ xem xét những người có liên quan đến vụ việc như phi công và kiểm soát không lưu, môi trường mà máy bay đang bay như thời tiết và sân bay, và bản thân máy bay có bị lỗi gì không.
Điều này bao gồm phân tích hộp đen ghi âm chuyến bay và buồng lái.
Hộp đen của máy bay, bao gồm thiết bị ghi dữ liệu chuyến bay và ghi âm buồng lái, sẽ cung cấp những manh mối ban đầu. Dữ liệu từ hộp đen bao gồm thời gian, độ cao, tốc độ và hướng bay. Ghi âm buồng lái có thể tiết lộ những gì phi công thảo luận, âm thanh động cơ, cảnh báo mất lực nâng hoặc các âm thanh thiết bị khác. Dữ liệu này có thể được thu hồi và đánh giá sơ bộ trong vài ngày, theo ông Cox.
Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB) thông báo sẽ cử đội sang Ấn Độ hỗ trợ, dưới sự chủ trì của cơ quan hàng không nước này. Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) và cơ quan tương tự ở Anh (nơi chuyến bay dự định đến) cũng đề nghị hỗ trợ kỹ thuật.
Chiếc máy bay gặp nạn là Boeing 787 Dreamliner – một máy bay thân rộng, hai động cơ chưa từng gặp phải một sự cố nghiêm trọng như vậy.
Đây là một máy bay hoàn toàn khác so với các dòng khác của Boeing là 737 MAX, từng gặp phải một số tai nạn chết người trước khi bị đình chỉ bay trên thế giới để đại tu hệ thống cảm biến bay quan trọng và phần mềm liên quan.
Vì vậy, vụ tai nạn của Air India lần này đã khiến các chuyên gia trong ngành hàng không mô tả thảm họa là “khó hiểu” khi xét đến hồ sơ an toàn của máy bay.
Thực tế thì đây là tai nạn gây chết người đầu tiên của dòng máy bay Dreamliner của Boeing kể từ khi nó được đưa vào vận hành năm 2011. Kể từ đó đến nay, nó vẫn được đánh giá là có mức độ an toàn cao, đã hoạt động trong nhiều năm mà không có bất kỳ vấn đề kỹ thuật nào đáng kể.
“787 Dreamliner là chiếc máy bay đã hoạt động trong nhiều năm, hoạt động ở các tiểu bang lớn trên khắp thế giới mà không gặp bất kỳ sự cố nào”, Hassan Shahidi, Chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận Flight Safety Foundation cho biết. “Vì vậy, xét về mặt thiết kế và an toàn của máy bay, nó thực sự an toàn và thật khó hiểu khi chứng kiến vụ tai nạn xảy ra”.
Hiện có hơn 1.100 chiếc 787 Dreamliner đang hoạt động trên toàn thế giới, phục vụ tại hầu hết các hãng hàng không quốc tế lớn. Trên trang web của Boeing, Dreamliner được mô tả là “máy bay thân rộng chở khách bán chạy nhất mọi thời đại”.
Thực tế, Boeing 787 Dreamliner có nhiều cải tiến, khiến nó khác biệt so với các phiên bản máy bay trước đây của Boeing như dòng 747 và 767.
Kể từ khi ra mắt năm 2011, máy bay Dreamliner được đánh giá cao vì hiệu suất nhiên liệu, giảm tiếng ồn và công nghệ tiên tiến hơn các mẫu cũ. Trong đó, nó được lắp động cơ mới hơn, cải thiện hệ thống khí động học và giảm trọng lượng đáng kể, do sử dụng nhiều vật liệu composite. Đây là dòng máy bay đầu tiên của Boeing sử dụng hơn 50% vật liệu composite trong cấu trúc toàn máy bay, giúp giảm trọng lượng, từ đó giảm tiêu hao nhiên liệu và lượng khí thải carbon.
Nó nhanh hơn bất kỳ máy bay thân rộng nào khác trong lịch sử hàng không và có thiết kế giúp giảm mức tiêu thụ nhiên liệu tới 25%. Loại máy bay đường dài này có tầm bay 13.530km và sức chứa 248 hành khách.
Giáo sư Ali Elham, khoa Hàng không và Du hành vũ trụ của Đại học Southampton, Anh cho biết, khi mới đưa vào hoạt động, chiếc 787 Dreamliner từng gặp sự cố pin lithium-ion bị quá nhiệt, một số trường hợp gây cháy như vào năm 2013.
Tuy nhiên, John Gradek, giáo sư quản lý hàng không tại Đại học McGill, cho biết những vấn đề như vậy là một phần của việc sử dụng máy bay và không phải là vấn đề đáng lo ngại đối với hành khách.
Theo báo cáo an toàn hàng năm của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế, trong số 40,6 triệu chuyến bay được thực hiện vào năm 2024, có 7 chuyến gặp nạn.
Thanh Thành – Thùy Dung
Theo Global News, AFP