Ly cà phê buổi sáng đắng ngắt!

Với nhiều người, ly cà phê buổi sáng luôn là cách để bắt đầu ngày mới, một khoảng lặng trước khi bắt đầu công việc tất bật trong ngày và duy trì sự tỉnh táo. Tôi cũng vậy. Nhưng hôm vừa rồi, cảm giác thư thái đó vụt tắt khi tôi đọc được thông tin trên báo chí: “Cơ sở sản xuất cà phê thương hiệu Dạ Thảo bán hơn 17 tấn cà phê giả ra thị trường”.

Theo bản tin trên báo Dân trí, chỉ trong chưa đầy nửa năm (từ tháng 12/2024 đến tháng 4/2025), cơ sở cà phê Dạ Thảo ở Phú Yên đã sản xuất hơn 21 tấn cà phê, tương đương gần 42.200 sản phẩm. Trong đó, hơn 17,6 tấn đã được tiêu thụ, thu về gần 1,3 tỷ đồng. Số còn lại bị cơ quan chức năng thu giữ.

Kết quả điều tra cho thấy chủ cơ sở đã chỉ đạo thay đổi công thức, dùng nguyên liệu không đạt chuẩn, thêm chất tạo màu, tạo mùi, giảm hàm lượng caffeine để tạo ra loại “cà phê” không đúng chất lượng công bố.

Một thương hiệu quen thuộc với người dân miền Trung, nhưng sự thật đằng sau gói bột lại là hành vi bị cáo buộc vi phạm pháp luật, tìm kiếm lợi nhuận bất chấp ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Cũng vào đầu tháng 6 này, lực lượng chức năng tỉnh Đắk Lắk đã khởi tố bị can, bắt tạm giam Phan Danh Dương Bảo (52 tuổi), trú tại thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa và khởi tố, cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Hồ Thụy Bích Dân (47 tuổi, vợ của Bảo) để điều tra cùng về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm cà phê bột.

Cơ quan công an thu 2 tấn nguyên liệu (đậu nành, đường, chất tạo màu), hơn 1.600 túi cà phê bột các loại với trọng lượng gần 1 tấn cùng nhiều phương tiện, máy móc để rang xay, đóng gói cà phê.

Theo thông tin ban đầu, vợ chồng Bảo khai nhận đã mua các loại máy móc, nguyên liệu trên về để sản xuất cà phê bột giả. Để thực hiện, vợ chồng Bảo chỉ dùng 3-9kg cà phê rồi trộn đậu nành, chất phụ gia để rang xay nhằm cho ra 100kg cà phê bột giả.

Từ năm 2024 đến nay, vợ chồng Bảo đã sản xuất hơn 20 tấn cà phê bột giả bán ra thị trường nhiều tỉnh: Đắk Lắk, Bình Định, Lâm Đồng… 

Với những người uống cà phê mỗi ngày như tôi và hàng triệu người khác, nếu không may sử dụng loại cà phê giả nào đó, nó trở thành mối đe dọa sức khỏe tích lũy lâu dài.

Theo cảnh báo của Tổ chức y tế thế giới (WHO), chất tạo màu không kiểm soát có thể tích tụ trong gan, thận; chất tạo mùi công nghiệp ảnh hưởng hệ thần kinh; chất độn như bắp rang cháy sinh ra acrylamide- một hợp chất có khả năng gây ung thư, gây ra các vấn đề về tiêu hóa và hệ thần kinh. Với phụ nữ mang thai, hậu quả có thể còn nghiêm trọng hơn: từ rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến phát triển thai nhi, đến nguy cơ ngộ độc chéo nếu các chất đó tương tác trong cơ thể…

Thói quen uống cà phê mỗi sáng tưởng như vô hại lại có thể rất tai hại. Nhân đây, với tư cách là người tiêu dùng, xin được cảm ơn cơ quan chức năng đã vào cuộc, phanh phui các sự việc trên.

Dạ Thảo không phải là trường hợp đầu tiên. Trước đó, từng có vụ việc gây rúng động khi người ta phát hiện một cơ sở dùng lõi pin trộn với vỏ cà phê để tạo màu, hay pha thêm chất độn nhằm tăng trọng lượng sản phẩm. Khi ấy, dư luận phẫn nộ, báo chí đồng loạt lên tiếng. Người tiêu dùng bắt đầu cẩn trọng hơn với loại cà phê họ uống mỗi ngày. Tuy nhiên, thực tế là phần vì thói quen, phần vì thiếu thông tin để phân biệt thật – giả, nên bản thân tôi, và có lẽ nhiều người khác cũng vậy, vẫn không có nhiều sự lựa chọn. Chúng tôi vẫn uống thứ cà phê mà mình tin là thật, là cà phê sạch.

Tôi tin rằng những chủ cơ sở cà phê có hành vi sai trái chỉ là số rất ít, cà phê giả trôi nổi trên thị trường cũng vậy. Nhưng dù ít thì không ai muốn mình không may mắn uống phải… sự dối trá. Người tiêu dùng có quyền được bảo vệ, không chỉ bằng lời kêu gọi đạo đức, mà bằng hành động cụ thể: Cơ quan quản lý thị trường cần làm rõ, xử lý nghiêm các cơ sở có dấu hiệu vi phạm pháp luật; các nhà sản xuất chân chính cần lên tiếng, xây dựng chuẩn mực ngành, làm rõ khái niệm “nguyên chất” trên bao bì, để người tiêu dùng không bị dẫn dắt bởi những định danh giả tạo.

Và quan trọng nhất, người tiêu dùng cần tự tỉnh táo, giống như lý do ban đầu họ uống cà phê. Hãy đọc kỹ nhãn mác, đặt câu hỏi khi sản phẩm quá rẻ, thử thay đổi thói quen, mua cà phê rang mộc, xay tại chỗ, hoặc từ những nhà cung cấp có kiểm định rõ ràng.

Nếu không bắt đầu một cách quyết liệt từ hôm nay, thì mỗi ngày chúng ta đều tự đầu độc mình một cách chậm rãi. Vụ việc Dạ Thảo có thể rồi cũng sẽ trôi qua như nhiều vụ việc khác. Nhưng nếu có điều gì đọng lại, thì đó là lời nhắc nhở rất rõ ràng: đừng bao giờ đánh đổi niềm tin lấy lợi nhuận. Và cũng đừng bao giờ đánh cược sức khỏe của mình vào một ly cà phê không biết được làm từ đâu. 

Tôi vẫn sẽ uống cà phê sáng mai. Nhưng tôi sẽ chọn kỹ hơn. Đó là cách tôi bảo vệ chính mình.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!