Thấy gì khi Israel – Iran đối đầu trực diện?

Thiệt hại đôi bên

Hôm qua 15.6, giao tranh giữa Israel và Iran vẫn tiếp diễn căng thẳng. Người phát ngôn Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) Avichay Andraee đã ra cảnh báo yêu cầu người dân tại Tehran sơ tán, động thái cho thấy Tel Aviv chuẩn bị cho những đợt không kích mới và thủ đô Iran nằm trong những mục tiêu hàng đầu.

ẢNH: REUTERS

Đài Al Jazeera đưa tin ít nhất 80 người chết và 800 người bị thương tại Iran sau các cuộc không kích của Israel. Trong khi đó, ít nhất 14 người ở Israel thiệt mạng khi Tehran dội tên lửa đáp trả. Iran và Israel chưa bình luận về con số thương vong ở nước đối thủ. Truyền thông Iran đưa tin một cuộc không kích bằng máy bay không người lái (UAV) của Israel đã tấn công mỏ khí đốt South Pars và kho dầu Shahran của Iran. Ngoài ra, trụ sở Bộ Quốc phòng Iran cũng bị nhắm mục tiêu và ghi nhận hư hại. Tại Israel, thành phố Bat Yam chịu thiệt hại đáng kể và nhiều dân thường mất tích.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, khẳng định IDF sẽ tiếp tục tấn công Tehran, nhằm loại bỏ năng lực quân sự và hạt nhân của Tehran. Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi hôm qua nhấn mạnh nước này không muốn xung đột với Israel lan rộng sang những nước láng giềng. Ông khẳng định mọi hành động của Tehran thời gian qua mang mục đích tự vệ, và Iran sẽ dừng lại ngay khi Israel làm điều tương tự, tuy nhiên cũng sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu tiếp tục bị tấn công. Cùng ngày, lực lượng Houthi ở Yemen tuyên bố đã phối hợp với Iran tấn công Israel.

Tận dụng ưu thế

Các cuộc tấn công ăn miếng trả miếng của Iran và Israel vừa qua đã cho thấy những ưu thế quân sự của mỗi bên, cũng như phương án tấn công chủ đạo. Một cuộc đối đầu trên bộ khó xảy ra do khoảng cách địa lý giữa hai nước. Kể từ đợt tấn công đầu tiên hôm 13.6 (giờ VN), Israel đã cho thấy sự vượt trội về không quân. Phi đội với hơn 200 chiến đấu cơ của nước này, trong đó có những tiêm kích hiện đại như F-16 và F-35, được đánh giá cao hơn những mẫu tiêm kích cũ trong biên chế Iran như F-14 và Mig-29.

Theo The Guardian, hỏa lực từ Không quân Israel cùng sự phối hợp của lực lượng tình báo Mossad từ bên trong lãnh thổ Iran đã làm tê liệt năng lực phòng không của Tehran, qua đó giúp IDF dễ dàng tấn công các mục tiêu chiến lược như cơ sở hạt nhân và căn cứ quân sự, hạ sát nhiều nhân vật quan trọng. “Trong tương lai rất gần, mọi người sẽ thấy máy bay Không quân Israel trên bầu trời Tehran”, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu hôm 14.6, thể hiện sự tự tin về năng lực của Không quân Israel. Tehran không bình luận về tuyên bố của lãnh đạo Israel.

Iran trong 2 ngày 14 và 15.6 cũng đã có màn đáp trả dữ dội khi phóng khoảng 300 tên lửa về phía Israel. Nếu Tel Aviv có tiềm lực về không quân và công nghệ cao thì Tehran từ lâu rất tự tin vào kho tên lửa đồ sộ, được cho là có hơn 3.000 tên lửa đạn đạo, theo báo cáo của Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) hồi năm 2022, chưa tính các loại tên lửa hành trình. Những loại tên lửa mà Iran dùng để tấn công Israel bao gồm tên lửa đạn đạo tầm trung Kheibar Shekan và Fattah, có tầm bắn lên đến 1.000 km. Giới quan sát quân sự đánh giá kho tên lửa của Iran có cả “lượng và chất”, và trên thực tế, một số đã xuyên thủng mạng lưới phòng không Vòm Sắt nổi tiếng của Israel, dù Tel Aviv tuyên bố đã đánh chặn được đa số tên lửa.

Giao tranh hiện được xem là mới ở giai đoạn khởi đầu và dự kiến sẽ kéo dài. Theo tạp chí Foreign Affairs, tác động dài hạn của xung đột Israel – Iran mà phương Tây cần chú ý là Iran có thể xem xét rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), quyết tâm phát triển loại vũ khí này với lý do là để ngăn chặn các cuộc tấn công vô cớ. Ngoài ra, Iran cũng có thể đe dọa đóng cửa eo biển Hormuz ở Vịnh Ba Tư, động thái có thể làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động vận chuyển dầu mỏ trên thế giới.