Mẫu tên lửa đạn đạo Iran xuyên thủng lưới phòng không Israel

Trung Đông những ngày qua chứng kiến bước leo thang nghiêm trọng trong cuộc xung đột Iran – Israel, khi hai bên tăng cường các đòn tập kích tầm xa nhắm vào lãnh thổ của nhau, với cường độ ngày càng khốc liệt.

Hãng thông tấn bán chính thức Fars News của Iran cho biết trong đòn tấn công rạng sáng 15/6, lực lượng nước này đã khai hỏa các loại tên lửa Emad, Qader và Khaibar vào thành phố Haifa và Tel Aviv của Israel. Đây là lần đầu tiên Iran sử dụng tên lửa đạn đạo thế hệ mới Khaibar trong các đợt tấn công nhằm vào lãnh thổ Israel.

Hình ảnh trên truyền thông cho thấy ít nhất một đầu đạn tên lửa lao xuống thành phố Haifa với vận tốc cực lớn trong đòn tập kích rạng sáng 15/6, khiến hệ thống phòng không của Israel bất lực.

Động thái này không chỉ đánh dấu bước tiến mới trong năng lực quân sự của Iran mà còn làm dấy lên lo ngại về nguy cơ xung đột lan rộng, kéo theo sự tham gia của các cường quốc bên ngoài.

Theo Reuters, tên lửa đạn đạo Khaibar, còn được biết với tên gọi Khorramshahr-4, là một trong những vũ khí mới nhất và uy lực nhất trong kho tên lửa tầm xa của Iran. Tehran hồi giữa năm 2023 tuyên bố thử nghiệm thành công tên lửa này, với tầm bắn lên tới 2.000 km và khả năng mang đầu đạn nặng 1,5 tấn.

Được đặt tên theo trận chiến lịch sử Khaibar, một sự kiện quan trọng trong lịch sử Hồi giáo, tên lửa này được thiết kế với khả năng tấn công chính xác, tốc độ và khả năng sống sót cao trước các hệ thống phòng thủ tiên tiến.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tại Mỹ, Khaibar thuộc nhóm tên lửa đạn đạo tầm trung (MRBM), có khả năng mang nhiều đầu đạn và được tối ưu hóa để xuyên thủng các hệ thống phòng không hiện đại.

CSIS nhận định Iran hiện sở hữu ít nhất 8 loại tên lửa tấn công với tầm bắn từ 300 đến 2.500 km, trong đó Khaibar là một trong những mẫu tiên tiến nhất, với khả năng cơ động cao và thời gian phóng nhanh, giúp giảm nguy cơ bị phát hiện trước khi tấn công.

Bộ trưởng Quốc phòng Iran Mohammadreza Ashtiani từng tuyên bố năm 2023 rằng Khaibar là biểu tượng cho khả năng tự vệ của Iran, nhấn mạnh thông điệp gửi tới các đồng minh khu vực rằng Iran muốn đóng góp vào sự ổn định của Trung Đông.

Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng tên lửa này không chỉ phục vụ mục đích phòng thủ, mà còn là một công cụ chiến lược nhằm răn đe các đối thủ như Israel và các căn cứ quân sự của Mỹ trong khu vực. Tom Karako, giám đốc Dự án Phòng thủ Tên lửa tại CSIS, nhận định rằng Khaibar đại diện cho bước tiến đáng kể trong công nghệ tên lửa của Iran.

“Với tầm bắn 2.000 km và khả năng mang đầu đạn cỡ lớn, Khaibar có thể tấn công các mục tiêu chiến lược ở Israel và các quốc gia láng giềng khác, đặt ra thách thức lớn cho các hệ thống phòng thủ như Iron Dome (Vòm Sắt) hay THAAD”, ông Karako nói.

Tướng Mỹ về hưu Stephen Twitty, nhà phân tích quân sự của NBC News, nhận định các cuộc tập kích của Iran “tương đối đơn giản” về mặt chiến thuật, chủ yếu sử dụng tên lửa đạn đạo kết hợp với UAV. Tuy nhiên, việc Iran phóng tên lửa với số lượng lớn trong thời gian ngắn đã tạo ra áp lực đáng kể cho hệ thống phòng thủ của Israel.

Hệ thống Vòm Sắt của Israel, kết hợp với các tổ hợp phòng thủ khác như “Iron Beam” (Tia Sắt) và hỗ trợ từ hệ thống THAAD của Mỹ, đã đánh chặn được phần lớn tên lửa, nhưng Tel Aviv thừa nhận một số quả đạn của Iran đã lọt qua lưới phòng không, đánh trực diện vào nhiều tòa nhà trong cuộc tập kích rạng sáng 15/6.

“Việc lưới phòng không Israel bị xuyên thủng, dù chỉ ở mức độ hạn chế, cho thấy Iran đã cải thiện đáng kể khả năng tấn công chính xác của mình”, ông Twitty nói.

CBS News dẫn lời chuyên gia quân sự Michael Savill cho rằng tên lửa đạn đạo như Khaibar có lợi thế hơn so với các loại vũ khí khác như UAV hay tên lửa hành trình, do chúng có tốc độ cao và quỹ đạo khó đoán.

“Khaibar được thiết kế để xuyên thủng các hệ thống phòng thủ như Vòm Sắt, vốn hiệu quả hơn với các mục tiêu tốc độ thấp”, Savill nhận xét.

Với đầu đạn nặng 1,5 tấn, có thể chứa nhiều loại chất nổ hoặc thậm chí nhiều đầu đạn con, tên lửa Khaibar có khả năng gây thiệt hại trên diện rộng khi đánh trúng mục tiêu trên mặt đất, phá hủy các cấu trúc trong bán kính 100-200 m, gây vỡ cửa kính ở khoảng cách lên tới 500 m.

Nhà nghiên cứu Danny Citrinowicz tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel (INSS) cho rằng việc Iran sử dụng tên lửa Khaibar cho thấy nước này sẵn sàng leo thang xung đột khi căng thẳng với Israel tăng nhiệt.

Việc triển khai Khaibar cho thấy Iran không chỉ có số lượng mà còn đang cải thiện chất lượng vũ khí, với khả năng tấn công chính xác tốc độ cao để xuyên thủng hệ thống phòng thủ đối phương.

“Iran không chỉ muốn trả đũa mà còn muốn gửi thông điệp rằng họ có khả năng gây thiệt hại nghiêm trọng cho Israel, bất chấp lưới phòng không tiên tiến của Tel Aviv”, ông Citrinowicz nói.

Ông cũng lo ngại các cuộc tấn công này có thể kéo dài, đẩy khu vực tới một cuộc chiến toàn diện. Trước các cuộc tập kích đáp trả liên tiếp của Iran, Israel đối mặt nguy cơ cạn kiệt kho tên lửa phòng không và phải cầu viện Mỹ để đối phó các đòn tấn công trong tương lai, đặc biệt là với những vũ khí tiên tiến như tên lửa Khaibar.

Dù Tổng thống Donald Trump tuyên bố không muốn liên quan trực tiếp tới xung đột Israel – Iran, Washington nhiều khả năng sẽ phải tăng hỗ trợ với đồng minh nếu giao tranh kéo dài. Kịch bản này có khả năng khiến Mỹ bị lôi kéo vào một vòng xoáy xung đột mới ở Trung Đông.

“Việc sử dụng Khaibar cho thấy Iran sẵn sàng tung ra các vũ khí chiến lược trong cuộc chiến. Điều này không chỉ là lời cảnh báo với Israel, mà còn là thông điệp cứng rắn gửi tới Mỹ và các đồng minh rằng Iran sẽ không lùi bước”, Ali Vaez, Giám đốc Dự án Iran tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG), nhận định.

Phong Lâm (Theo Reuters, Al Jazeera, NBC)