Hệ thống phanh là yếu tố cốt lõi để tài xế kiểm soát tốc độ, dừng xe đúng lúc và xử lý các tình huống nguy hiểm trên đường. Dù quan trọng nhưng không phải ai cũng quan tâm tới các chi tiết bên trong hệ thống phanh, đặc biệt là má phanh – bộ phận trực tiếp tạo ma sát, giúp hãm tốc.
Trên thực tế, chỉ khi nghe những tiếng rít khó chịu, chủ phương tiện mới chịu mang ô tô đi bảo dưỡng. Lúc này, phần lớn má phanh đã mòn, thậm chí ảnh hưởng đến kẹp phanh và các chi tiết khác.
Má phanh ô tô bị mòn sau khi xe lăn bánh 30.000 km
ẢNH: CHÍ TÂM
Về nguyên lý, mỗi lần người lái đạp chân phanh, má phanh sẽ ép vào đĩa để tạo lực ma sát, giúp xe giảm tốc độ. Quá trình này lặp lại liên tục trong quá trình lái xe hàng ngày, khiến má phanh hao mòn theo thời gian.
Với mỗi dòng xe, má phanh sẽ có độ dày khác nhau và được nhà sản xuất thiết kế phù hợp với hệ thống phanh. Độ dày phổ biến sẽ nằm trong khoảng 10 – 15 mm. Trong quá trình sử dụng, nếu má phanh mòn 70 – 80%, tức độ dày thực tế chỉ còn khoảng 2 – 4 mm, người dùng nên cân nhắc thay thế chi tiết này.
Theo anh Võ Thanh Phong – Cố vấn dịch vụ tại một đại lý Ford ở TP.HCM, mỗi dòng xe sẽ có quy định khác nhau về độ mòn má phanh. “Với nhiều mẫu xe Ford, khi má phanh có độ dày còn khoảng 3 mm, kỹ thuật viên sẽ khuyến cáo khách hàng thay mới để tránh ảnh hưởng đến hiệu suất phanh và đảm bảo an toàn”.
Độ dày của má phanh mới (trên) so với má phanh cũ đã mòn (dưới)
ẢNH: CHÍ TÂM
Nếu không thay thế, vẫn sử dụng cho đến khi má phanh mòn hoàn toàn, lớp kim loại bên trong sẽ cọ xát trực tiếp vào đĩa phanh làm trầy xước bề mặt đĩa và hư hỏng cụm phanh. Trường hợp đĩa phanh trầy nghiêm trọng, người dùng phải tốn thêm chi phí để láng đĩa phanh (gia công đĩa phanh).
Ngoài ra, điều này còn làm giảm hiệu quả hãm tốc khi đạp chân phanh, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi di chuyển, nhất là trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi lái xe trên đồi dốc, đường trơn trượt. Người sử dụng xe cũng nên chú ý một số dấu hiệu cảnh báo má phanh đã mòn như phát tiếng kêu cót két khi phanh, xe bị lệch về một bên khi phanh gấp hoặc đèn báo hệ thống phanh sáng trên bảng điều khiển.
Theo khuyến cáo từ các chuyên gia kỹ thuật ô tô, má phanh nên được kiểm tra sau mỗi 20.000 – 30.000 km lăn bánh hoặc định kỳ 6 tháng đến 1 năm, tùy theo tần suất và điều kiện sử dụng xe. Những phương tiện thường xuyên lưu thông trong điều kiện giao thông đông đúc, đèo dốc hoặc chở nặng sẽ khiến má phanh mòn nhanh và cần thay thế sớm hơn so với chu kỳ thay thế tiêu chuẩn.
Thay má phanh ô tô đúng thời điểm không chỉ giúp duy trì hiệu suất phanh tối ưu mà còn bảo vệ các bộ phận liên quan trong hệ thống phanh, từ đó tiết kiệm chi phí bảo dưỡng về lâu dài. Đây là một hạng mục bảo dưỡng cơ bản nhưng đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn của người lái và hành khách.