Ngành phim ảnh của Anh sẽ bị xóa sổ nếu ông Trump áp thuế 100% lên phim sản xuất ngoài Mỹ

Theo Variety, các phim đến từ Mỹ chiếm kín lịch quay ở những phim trường lớn của Anh, tạo việc làm cho hàng nghìn nhân sự bản địa. 

Tuy nhiên, phần còn lại của ngành công nghiệp – tức mảng sản xuất nội địa – lại đang suy thoái nghiêm trọng. Nguyên nhân đến từ chi phí leo thang và ngân sách bị cắt giảm mạnh tại các đơn vị chủ chốt như BBC.

Hệ quả là những người từng sống bằng nghề làm phim tại Anh – từ kỹ thuật viên, quay phim đến thiết kế bối cảnh – giờ đây đang chật vật tìm việc. Trong bối cảnh này, thị trường sản xuất phim ở Anh như rơi vào cảnh “lúc thì tiệc tùng no nê, lúc lại đói kém cùng cực”.

Khủng hoảng ngành phim ảnh ở Anh 

Elisabeth Murdoch – nhà sáng lập Công ty Sister đứng sau các loạt phim Black Doves và Kaos, nhận định ngành truyền hình Anh đang khủng hoảng. Chi phí leo thang, thị trường quảng cáo sụp đổ và việc cắt giảm ngân sách trầm trọng tại các đài truyền hình khiến nguồn lực cho cả chương trình hư cấu và phi hư cấu đều bị thắt chặt.

Trong khi đó, các hãng phim và nền tảng phát trực tuyến toàn cầu cũng đang siết chặt chi tiêu, ít còn mặn mà với các phim chất lượng cao từ nước ngoài – lĩnh vực từng là thế mạnh của nước Anh.

Theo Viện Phim Anh (BFI), các chương trình truyền hình chất lượng cao đã giảm 25%. Đạo diễn Peter Kosminsky tiết lộ rằng phần hậu truyện của loạt phim Wolf Hall: The Mirror and the Light chỉ có thể sản xuất khi chính ông, biên kịch Peter Straughan và diễn viên chính Mark Rylance đều chấp nhận cắt giảm đáng kể thù lao của mình.

Trái ngược với sự suy thoái của mảng sản xuất nội địa, các dự án điện ảnh và truyền hình đến từ Hollywood lại đang bùng nổ tại Anh. 

Họ tìm đến đây vì các chính sách ưu đãi hấp dẫn và hệ thống phim trường danh tiếng. Theo số liệu từ BFI, tổng đầu tư vào phim và chương trình truyền hình cao cấp tại Anh trong năm 2024 đã tăng 31%, đạt 7 tỉ USD – mức cao thứ hai trong lịch sử.

Các bom tấn đến từ Mỹ đang chiếm lĩnh thị trường: Avengers: Doomsday – một trong những phim đắt đỏ nhất mọi thời đại – mới khởi quay tại Pinewood Studios.

Những cái tên lớn khác cũng đang quay hoặc chuẩn bị bấm máy gồm: Spider-Man: Brand New Day, Supergirl: Woman of Tomorrow, Masters of the Universe, Enola Holmes 3 và Wuthering Heights, cùng loạt series đình đám như The Lord of the Rings: The Rings of Power, House of the Dragon và Ahsoka.

Peter Kosminsky – đạo diễn loạt phim Wolf Hall – cho biết một phần nguyên nhân của cuộc khủng hoảng hiện tại đến từ chính những nền tảng phát trực tuyến Mỹ. Việc họ đổ xô sang Anh để sản xuất khiến chi phí đội lên cao ngất, tạo nên môi trường giá cả “ảo” mà các dự án nội địa quy mô nhỏ khó lòng cạnh tranh.

Một khảo sát của Bectu hồi tháng 2-2024 cho thấy 68% người làm việc trong ngành phim ảnh – truyền hình không có việc làm tại thời điểm đó. Hơn 1/3 số người tham gia khảo sát cũng cho biết họ dự định rời ngành trong vòng 5 năm tới.

Chỉ có 372 dự án phim và truyền hình cao cấp được sản xuất tại Anh trong năm 2024 – giảm 30% so với năm 2023 và còn thấp hơn cả năm 2020 – thời điểm ngành bị đình trệ vì đại dịch. Nói cách khác, hàng tỉ USD hiện nay đang dồn vào số ít dự án “siêu khủng” thay vì rải đều cho nhiều phim nhỏ hơn.

Nhiều công ty lần lượt phá sản hoặc giải thể

Thời điểm lệnh phong tỏa đại dịch COVID-19 vừa dỡ bỏ, ngành sản xuất phim ảnh đua nhau khởi động lại do nhu cầu từ người dân tăng cao, đẩy sản lượng lên mức chưa từng có. 

Theo báo cáo của BFI năm 2022, tổng chi tiêu cho ngành phim và truyền hình tại Anh đạt mức kỷ lục 7,72 tỉ USD.

Khi các đoàn phim phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nhân lực trầm trọng, hàng loạt người mới được tuyển vào ngành. 

Điều này khiến những người làm nghề từ trước nhanh chóng được đẩy lên vị trí cao hơn, kéo theo mức lương ngày càng tăng mạnh, vô tình khiến các dự án độc lập, ngân sách thấp không còn khả năng thuê người.

Một đánh giá nội bộ từ năm 2024 cho thấy ngành cần bổ sung từ 15.130 – 20.770 lao động toàn thời gian trước năm 2025 để đáp ứng nhu cầu sản xuất tăng vọt.

Nhưng rồi, cuộc đình công của giới biên kịch và diễn viên nổ ra tại Mỹ. Chỉ trong 18 tháng qua, bức tranh thay đổi hoàn toàn. Từ chỗ mọi người than phiền không có đủ nhân sự, bây giờ lại trở nên quá tải.

“Hiện chúng ta cần sa thải 50% nhân sự. Chúng ta cần phải thanh lọc bớt để ngành phim ảnh trở nên nhỏ hơn, nhanh hơn và gọn nhẹ hơn. Vì vậy, tôi lo rằng nhiều nhà làm phim sẽ rời bỏ ngành vì không trụ nổi” – đạo diễn Peter Kosminsky cho biết.

Quá trình thu hẹp ấy dường như đã bắt đầu. Đầu tháng này, StudioCanal tuyên bố đóng cửa Red Production Company – hãng phim từng đoạt nhiều giải thưởng với các tác phẩm như Happy Valley và It’s a Sin. Nhiều công ty sản xuất độc lập khác tại Anh cũng đang chung số phận, rơi vào cảnh phá sản hoặc giải thể.