Vùng Vịnh đứng trước quyết định khó khăn

Tên lửa ngập vùng trời

Các cuộc đối đầu giữa Iran và Israel tiếp diễn vào hôm qua (18.6) với những diễn biến leo thang. Israel tuyên bố tấn công cơ sở sản xuất máy ly tâm tại thủ đô Tehran của Iran. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) nói cơ sở trên được Iran dùng cho mục tiêu làm giàu uranium để chế tạo vũ khí hạt nhân, điều mà Tehran nhiều lần bác bỏ, theo tờ The Times of Israel. Ở chiều ngược lại, Iran đã phóng loạt tên lửa chia làm 2 đợt trong rạng sáng 18.6 nhằm vào miền trung và miền bắc Israel. Tehran cũng tuyên bố đã sử dụng tên lửa bội siêu thanh tấn công Israel.

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết kể từ khi Israel không kích Iran hôm 13.6, Iran đã phóng hơn 400 quả tên lửa và hàng trăm máy bay không người lái (UAV) trả đũa. Giới chức Tel Aviv cho biết các vụ tấn công của Iran đã khiến 24 người tại Israel thiệt mạng, trong khi chính quyền Tehran thông báo ít nhất 224 người ở Iran thiệt mạng từ ngày 13.6, theo CNN. Iran và Israel không bình luận về những tuyên bố của đối thủ.

Ảnh: Reuter

Hãng thông tấn IRNA hôm qua dẫn tuyên bố từ Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) khẳng định đã kiểm soát hoàn toàn không phận Israel. Trước đó, Israel đã khẳng định kiểm soát vùng trời Tehran. Viết trên mạng xã hội X hôm qua, Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei đăng lời đe dọa rằng: “Trận chiến bắt đầu”, và khẳng định sẽ không khoan nhượng với Israel. Tuyên bố của ông Khamenei được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định Washington biết nơi ẩn náu của ông Khamenei, nhưng chưa muốn hạ sát Lãnh tụ tối cao Iran.

Khi vùng Vịnh “xoay trục”

Cuộc tấn công của Israel vào Iran, kéo theo những cuộc đụng độ dài ngày khiến Trung Đông thêm bất ổn, không phải điều mà những quốc gia có sức ảnh hưởng hàng đầu tại vùng Vịnh mong muốn. Hãng AFP dẫn lời bà Sanam Vakil, Giám đốc chương trình Trung Đông và Bắc Phi từ Chatham House, tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Anh, nhận định dù có những nước vùng Vịnh âm thầm mong muốn Iran suy yếu, nhưng xung đột leo thang có thể tạo ra những rủi ro lớn và các nước đang rất thận trọng trong quyết sách về vấn đề này.

Trước đây, các nước vùng Vịnh từng có quan hệ chặt chẽ với Mỹ và lo ngại về tham vọng của Iran trong khu vực. Song trong những năm qua, đã có sự cải thiện trong quan hệ giữa Iran với các nước Ả Rập Xê Út, Qatar, Oman hay Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE). Động thái trên càng được thể hiện rõ sau cuộc tấn công vào cơ sở dầu mỏ của Ả Rập Xê Út năm 2019, mà nhóm Houthi tại Yemen đã nhận trách nhiệm. Việc Mỹ khi đó không có phản ứng đáp trả đã khiến các nước vùng Vịnh bất bình, cho rằng Washington có thể làm ngơ nếu căng thẳng giữa Iran và vùng Vịnh leo thang.

Kể từ tháng 4 năm ngoái, sau khi có màn đối đầu quân sự trực tiếp giữa Iran và Israel, Tehran càng có nhiều cuộc tiếp xúc cấp cao với các nước vùng Vịnh. Theo bài viết trên tạp chí Foreign Policy, động lực của vùng Vịnh thời gian qua là hướng tới một trật tự mới tại Trung Đông, với ưu tiên lập trường giảm leo thang căng thẳng, tăng trưởng kinh tế, xây dựng các mối quan hệ kinh tế sâu sắc trong khu vực và toàn cầu. Trong đó, giảm căng thẳng với Iran và tăng cường hiện diện của Tehran trong nhiều vấn đề được ưu tiên. Giới lãnh đạo vùng Vịnh tin rằng 3 năm xích lại gần với Iran sẽ mang nhiều lợi ích hơn 30 năm đối đầu, cô lập Tehran, và cũng gấp rút tìm giải pháp ngoại giao để hạ nhiệt xung đột Iran – Israel.