Xung đột Israel – Iran: Liên hợp quốc kêu gọi hòa bình

* Tuổi Trẻ Online tiếp tục cập nhật

Liên hợp quốc kêu gọi hòa bình 

Người đứng đầu Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) Filippo Grandi thúc đẩy các nỗ lực hòa bình ở Trung Đông sau nhiều năm chiến tranh, xung đột buộc người dân phải rời bỏ nhà cửa.

“Khu vực này đã chịu quá nhiều chiến tranh, mất mát và ly tán, chúng ta không thể để một cuộc khủng hoảng người tị nạn mới hình thành. Thời điểm để hạ nhiệt căng thẳng chính là ngay lúc này. Khi người dân buộc phải rời bỏ nhà cửa, không có con đường trở về và hậu quả còn kéo dài qua nhiều thế hệ”, ông Grandi nói ngày 21-6.

Hãng tin Nour News (Iran) dẫn số liệu từ Bộ Y tế Iran ước tính ít nhất 430 người dân thường đã thiệt mạng, khoảng 3.500 người bị thương ở Iran sau tám ngày Israel và Iran giao tranh dữ dội.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi các cường quốc can thiệp 

Trao đổi với ngoại trưởng các quốc gia Hồi giáo khác, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho rằng Israel đang dẫn khu vực Trung Đông đến “một thảm họa toàn diện” thông qua các cuộc tấn công vào Iran.

Ông cho biết khu vực này đang phải đối mặt với “vấn đề Israel” sau các cuộc tấn công của Israel vào Dải Gaza, Lebanon, Syria, Yemen và hiện nay là Iran.

Đồi thời kêu gọi các cường quốc trên thế giới can thiệp để ngăn chặn xung đột leo thang hơn nữa.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ: Israel là rào cản hòa bình

Phát biểu trước những người tham dự Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) tại thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) ngày 21-6, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan cho biết chính quyền Israel dô Thủ tướng Benjamin Netanyahu là trở ngại lớn nhất đối với hòa bình khu vực.

“Tôi kêu gọi các quốc gia có ảnh hưởng đối với Israel đừng lắng nghe những lời kích động của họ. Một giải pháp cần được tìm ra thông qua đối thoại”, ông Erdogan phát biểu, đề cập đến các cuộc tấn công nhằm vào Iran, Gaza và các quốc gia Trung Đông khác.

Theo Đài Al Jazeera, ông Erdogan còn nói thêm rằng các cuộc tấn công của Israel vào Iran nhằm mục đích phá hoại các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Washington và Tehran.

Ông Trump biết Iran có hàng nghìn tên lửa?

Giáo sư Zohreh Kharazmi từ Đại học Tehran nhận định trên đài Al Jazeera rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump biết rõ Iran sở hữu “hàng nghìn tên lửa với nhiều tầm bắn khác nhau”, đồng thời các đồng minh của Iran trong khu vực có khả năng tấn công mạnh vào các căn cứ Mỹ ở Trung Đông.

Theo bà Kharazmi, ông Trump hiện tỏ ra do dự và không muốn Mỹ can dự trực tiếp vào cuộc xung đột giữa Israel và Iran. Bà dẫn khảo sát cho biết có tới 80% người dân Mỹ ủng hộ giải pháp ngoại giao và phản đối việc Mỹ tham chiến.

Giáo sư này nhận định nếu cộng đồng quốc tế, bao gồm phương Tây, Trung Quốc, Nga và các nước Ả Rập cùng hành động “có trách nhiệm hơn” sẽ hoàn toàn có thể tìm ra lối thoát ngoại giao cho căng thẳng hiện nay.

Chuyên gia: Israel không thể trụ lâu nếu chiến tranh kéo dài

Phó giáo sư tại Viện nghiên cứu Sau đại học Doha (Qatar) cho biết Israel có lợi thế về công nghệ nhưng Iran mới là bên chiếm ưu thế nếu chiến tranh kéo dài.

Đầu tiên là Iran có diện tích lớn gấp 70 lần Israel. Thứ hai là họ có vũ khí mạnh.

“Người Iran có thể chịu nhiều đòn tấn công nhưng họ cũng có những loại vũ khí riêng có thể gây tổn thất cho Israel. Trong khi đó, Israel không đủ khả năng kéo dài cuộc chiến nên họ buộc phải giành được một chiến thắng dứt điểm, hoặc đạt được các mục tiêu chiến lược càng sớm càng tốt”, ông Seloom nói với Al Jazeera.

“Nếu cuộc chiến kéo dài, điều đó không có lợi cho Israel. Israel không thể trụ lâu vì phần lớn dân thường đang phải trú ẩn dưới hầm, và nền kinh tế của họ cũng đang bị ảnh hưởng”, ông nói thêm.

Theo một số chuyên gia, Iran sở hữu một số tên lửa có khả năng vượt qua lớp phòng thủ của Israel. Một số tên lửa siêu thanh được trang bị đầu đạn lượn siêu thanh (HGV), có thể cơ động với tốc độ gấp 5 lần âm thanh. Tại Iran, tên lửa Fattah-2 sử dụng loại này.

Ngoài ra, Iran cũng sở hữu các tên lửa hành trình. Dù tên lửa loại này bay chậm hơn tên lửa đạn đạo nhưng những tên lửa này bay như máy bay không người lái, ở tầm thấp và ổn định, lén lút vượt qua các hệ thống phòng không.

Iran bác tin cạn kiệt tên lửa

Trả lời đài CNN, một quan chức cấp cao của Iran bác bỏ tuyên bố của Israel rằng nước này phải giảm số lần phóng tên lửa do kho dự trữ đang cạn dần.

Quan chức này cho biết Iran đã thay đổi chính sách tên lửa, chuyển từ chiến lược “số lượng” sang “chất lượng”. Thay vì phóng hàng loạt tên lửa, Iran hiện đang sử dụng các loại tên lửa chính xác tiên tiến hơn để tấn công các trung tâm quân sự và an ninh nhạy cảm.

“Đã có quan sát thấy Iran phóng một quả tên lửa và quả tên lửa đó dễ dàng xuyên qua hệ thống phòng thủ của Mỹ như THAAD, Patriot, Arrow 3, Arrow 2, David’s Sling hay cả hệ thống Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel, và đánh trúng mục tiêu đã định”, quan chức này cho biết và đề cập đến mạng lưới phòng thủ tên lửa nhiều tầng của Israel.

“Họ (Israel) không nên lấy làm mừng vì số lượng tên lửa phóng ra giảm mà tốt hơn là nên im lặng và chỉ quan sát trước thế cân bằng mới mà sức mạnh vượt trội của Iran tạo ra”, ông này cảnh báo.

Israel: Hai thủ lĩnh quân đoàn Palestine của Iran đã thiệt mạng

Ngày 21-6, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) xác nhận ông Saeed Izadi, chỉ huy quân đoàn Palestine của Lực lượng Quds, thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel tại thành phố Qom (Iran) vào đêm 20-6.

“Chúng tôi đã tiêu diệt ông Izadi khi ông ấy đang ở trong một căn nhà khá an toàn, nằm giữa trung tâm Iran sau một quá trình thu thập thông tin tình báo dài”, IDF cho biết.

IDF cáo buộc ông Izadi là người chịu trách nhiệm điều phối các hoạt động quân sự giữa những chỉ huy cấp cao trong IRGC, chính quyền Tehran và các nhân vật chủ chốt trong Tổ chức Hồi giáo người Palestine Hamas từ trước khi xung đột ở Dải Gaza bùng phát vào ngày 7-10-2023 cho đến suốt thời gian xung đột.

IDF cũng gọi Izadi là “một trong những kiến trúc sư” của cuộc tấn công ngày 7-10 của Hamas, “và là một trong số ít người biết trước kế hoạch này trước khi nó được thực hiện”.

Theo Hãng tin Reuters, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz cũng xác nhận quân đội Israel đã giết chết một chỉ huy kỳ cựu của IRGC ở nước ngoài.

Sau đó ít lâu, Israel tiếp tục thông báo đã giết chết một chỉ huy thứ hai của Iran ở nước ngoài là ông Benham Shariyari trong một cuộc tấn công nhằm vào xe của vị chỉ huy này ở phía tây thủ đô Tehran (Iran). Theo Israel, ông Shariyari là người đã cung cấp tên lửa và rocket cho các lực lượng ủy nhiệm của Iran ở nước ngoài như Hezbollah, Hamas và Houthis ở Yemen tấn công Israel.

Hiện phía IRGC chưa lên tiếng xác nhận về cái chết của hai vị chỉ huy này.

Mỹ triển khai tàu sân bay thứ 3 tới gần Trung Đông

Ngày 20-6, một sĩ quan Hải quân cho biết tàu sân bay USS Gerald R. Ford sẽ khởi hành đến châu Âu vào tuần tới. Đây sẽ là tàu sân bay thứ 3 của Mỹ đến gần Trung Đông hơn kể từ khi bùng phát giao tranh Israel và Iran.

Trước đó, nhóm tác chiến tàu sân bay Carl Vinson của Mỹ đã hoạt động ở Trung Đông từ đầu năm nay, tham gia chiến dịch không quân chống lại lực lượng Houthi tại Yemen. 

Sau đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã ra lệnh cho nhóm tác chiến tàu sân bay Nimitz đến Trung Đông, với lý do “duy trì thế phòng thủ của chúng tôi và bảo vệ nhân viên Mỹ”.

Nhiều nước sơ tán công dân

Theo phóng viên TTXVN tại Praha, ngày 21-6, Bộ Ngoại giao CH Séc xác nhận đã sơ tán toàn bộ nhân viên ngoại giao khỏi Đại sứ quán tại Tehran, chuyển đến các nước láng giềng. Ngoại trưởng Jan Lipavský ra quyết định tạm đóng cửa phái bộ từ ngày 19-6 và khuyến cáo công dân Séc rời Iran càng sớm càng tốt, khi đường bộ vẫn còn khả thi.

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ cũng thông báo tạm đóng cửa Đại sứ quán tại Tehran. Đại sứ Nadine Olivieri Lozano cùng nhóm nhân viên cuối cùng đã rời Iran bằng đường bộ sang Azerbaijan. Phía Thụy Sĩ khẳng định sẽ trở lại Tehran khi điều kiện cho phép và tiếp tục giữ vai trò trung gian giữa Mỹ và Iran, đồng thời kêu gọi các bên tôn trọng luật pháp quốc tế, quay lại đối thoại.

Ngoại trưởng Ireland Simon Harris cũng thông báo rút nhân viên ngoại giao khỏi Iran sau khi tham vấn với các đối tác Liên minh châu Âu (EU). Các hoạt động ngoại giao của Ireland sẽ được điều phối tạm thời từ thủ đô Dublin.

Trong khi đó, theo tờ The Washington Post, một bức điện ngày 20-6 của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hàng trăm công dân Mỹ đã rời Iran qua đường bộ kể từ khi Israel bắt đầu các cuộc không kích. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ trước đó nhấn mạnh Washington không cung cấp hỗ trợ trực tiếp và khuyến nghị công dân tự chủ động rời đi bằng các phương tiện hiện có.

Hiện chưa có con số cụ thể về số lượng công dân Mỹ còn lại tại Iran, song trước đây, giới chức từng ước tính lên tới hàng nghìn người.

Israel triển khai 1.000 hệ thống trú ẩn di động

Theo tờ Times of Israel, nước này đang có kế hoạch triển khai 1.000 hệ thống trú ẩn di động dọc các tuyến đường trên toàn quốc và nâng cấp hàng trăm hầm trú ẩn công cộng nhằm tăng cường bảo vệ dân thường trước các đợt tấn công từ Iran.

Bộ Quốc phòng Israel cho biết các hệ thống trú ẩn di động sẽ được bố trí “tại các khu vực nhạy cảm trên toàn quốc” và một số khu vực đã bắt đầu tiếp nhận các thiết bị này.

Bên cạnh đó, theo kế hoạch đã được Chính phủ Israel phê duyệt của Bộ Quốc phòng cũng như Bộ Chỉ huy Mặt trận hậu phương, Israel cũng sẽ nâng cấp 500 hầm trú ẩn công cộng, phần lớn nằm tại khu vực miền Trung và cũng là nơi thường xuyên bị Iran tấn công.