Hết thời học mẹo, học tủ khi thi bằng lái xe

Từ ngày 1.6, bộ 600 câu hỏi dùng cho sát hạch lái xe cơ giới đường bộ do Cục CSGT (C08, Bộ Công an) ban hành được áp dụng cho thí sinh được đào tạo từ ngày 1.1.2025 trở về sau. Thí sinh đào tạo trước thời gian này vẫn áp dụng bộ đề của Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng). Từ ngày 1.9, tất cả các kỳ thi áp dụng bộ đề mới.

NÂNG CAO UY TÍN BẰNG LÁI XE VN

Chị Nguyễn Kiều Trinh (24 tuổi, ở Q.12, TP.HCM) – thí sinh thi giấy phép lái xe (GPLX) hạng B cho biết với tâm lý đi thi, ai cũng hồi hộp, cộng thêm yếu tố có CSGT giám sát và ngồi kế bên khi thi đường trường khiến thí sinh run hơn.

Chị Trinh nhận xét câu điểm liệt trong đề thi lý thuyết sát hạch là những câu dễ nhất trong bộ đề, đọc kỹ là chọn được đáp án đúng. Trong thời gian ôn tập, chị được giáo viên hướng dẫn học 60 câu điểm liệt cho chắc rồi mới chuyển sang những câu khác. “Câu điểm liệt là những câu về tình huống mất an toàn giao thông nghiêm trọng, không nắm vững có thể để lại hậu quả nặng nề. Tôi thấy những câu còn lại mới dễ bị sai nếu không học hiểu”, chị Trinh chia sẻ.

Anh Nguyễn Thanh Hồng (40 tuổi, ở Q.12, TP.HCM) – thí sinh thi bằng hạng C, cho rằng sai câu điểm liệt thì rớt cũng hợp lý vì đây là câu hỏi dễ, học hiểu là làm được bài, “nhưng tên gọi là câu điểm liệt nên nghe hơi áp lực”. Trong khi đó, vừa tốt nghiệp lớp đào tạo bằng lái xe hạng B, anh Nguyễn Tấn Tài (42 tuổi, ở Q.5, TP.HCM) khá lo lắng trong thời gian ôn tập chờ thi. Anh Tài chia sẻ thí sinh đã học bộ đề cũ thì học tiếp bộ đề mới thấy khó hơn, rối hơn vì có nhiều câu thay đổi. Tuy nhiên, anh ủng hộ việc xây dựng bộ đề mới không thể học mẹo, học vẹt, thay vào đó, học viên phải học hiểu để áp dụng vào các tình huống giao thông thực tế, giúp tham gia giao thông an toàn hơn.

Trên mạng xã hội, một số người cũng đánh giá thi bằng lái xe từ nay sẽ khó “như thi đại học”, đề thi “quá đánh đố”, sai câu điểm liệt bị đánh rớt là quá gắt… Những bình luận này nhận được đồng thuận nhưng cũng có nhiều ý kiến phản bác. “Học mẹo rồi đi ngoài đường nhìn biển kiểu gì?”, “Học và thi chỉ 1% độ khó thôi, ra đường mà sai một chút là không có cơ hội sửa”… là những bình luận của cư dân mạng.

Thực tế, bộ đề cũ và mới khác nhau ở hơn 100 câu, trong đó chủ yếu là thay đổi về độ tuổi lái xe và hạng bằng lái xe theo luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Theo khảo sát của PV Thanh Niên, trong các kỳ thi sát hạch do CSGT tổ chức vừa qua, có một số thí sinh không đạt bài thi lý thuyết vì sai câu điểm liệt dù tất cả các câu còn lại đều đúng. Ở phần sa hình, cũng có thí sinh bị thông báo rớt khi chưa hoàn thành bài thi vì vướng phải vi phạm nghiêm trọng khi lái xe.

Ông Nguyễn Minh Anh, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và sát hạch lái xe Hóc Môn (TP.HCM), đánh giá với sự tham gia của CSGT, quy trình sát hạch được thực hiện nghiêm ngặt, minh bạch, đặc biệt nhờ ứng dụng công nghệ hiện đại và giám sát chặt chẽ. Các tiêu chí đánh giá phần thi thực hành vẫn giữ nguyên độ khó nhưng có thêm hướng dẫn chi tiết hơn cho thí sinh trước khi thi.

Để tổ chức được kỳ thi sát hạch theo quy định của CSGT, các trung tâm đã phải bảo đảm hệ thống sân bãi, xe sát hạch, thiết bị chấm điểm và camera giám sát hoạt động ổn định, đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật mới. “Chúng tôi tin rằng sự thay đổi này sẽ góp phần nâng cao uy tín của bằng lái xe VN, đồng thời tạo niềm tin cho người dân về một hệ thống giao thông an toàn và công bằng hơn”, ông Minh Anh chia sẻ.

CƠ SỞ XÂY DỰNG BỘ ĐỀ SÁT HẠCH

Thiếu tướng Nguyễn Văn Mừng, Phó cục trưởng C08, cho biết bộ 600 câu hỏi dùng cho sát hạch lái xe cơ giới đường bộ được nghiên cứu, xây dựng theo các quy định của luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và các văn bản quy định chi tiết thi hành luật, nghị định của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ.

Bộ đề mới không gây khó khăn cho người học mà ngược lại giúp người học dễ tiếp cận hơn nhờ cách đặt câu hỏi rõ ràng, rành mạch, không đánh đố. Các câu hỏi đều bám sát thực tiễn giao thông hiện nay, chú trọng nội dung thiết thực, dễ hiểu và phù hợp với năng lực cần có của người lái xe.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Mừng, Phó cục trưởng C08

Sự đổi mới của bộ câu hỏi yêu cầu thí sinh phải thay đổi cách học truyền thống. Tức là các trường hợp học mẹo, học tủ, học vẹt hay chỉ ôn lý thuyết suông, nhớ đáp án đúng sẽ không còn hiệu quả, thậm chí dễ rớt vì không hiểu tình huống thực tế, sai câu điểm liệt.

So với bộ câu hỏi cũ, bộ đề mới được bổ sung nhiều nội dung: Các quy định mới, thường gây vi phạm trong thực tiễn; tình huống tham gia giao thông trên đường cao tốc; tình huống thường gặp khi tham gia giao thông; các câu hỏi về văn hóa giao thông. Một số nội dung không còn phù hợp đã được rà soát và loại bỏ nhằm bảo đảm tính cập nhật, sát thực tế và phù hợp với luật mới.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Mừng nhận định: “Bộ đề mới không gây khó khăn cho người học mà ngược lại giúp người học dễ tiếp cận hơn nhờ cách đặt câu hỏi rõ ràng, rành mạch, không đánh đố. Các câu hỏi đều bám sát thực tiễn giao thông hiện nay, chú trọng nội dung thiết thực, dễ hiểu và phù hợp với năng lực cần có của người lái xe”.

Bộ câu hỏi được xây dựng kỹ lưỡng, đã được cơ quan pháp chế của Bộ Công an thẩm định, ngoài ra đã đưa lên trang Thông tin điện tử của Cục CSGT để lấy ý kiến các chuyên gia và rộng rãi người dân. Vì vậy, bộ 600 câu hỏi dùng cho sát hạch lái xe cơ giới được ban hành bảo đảm đúng quy trình và quy định của pháp luật.

Trước đó, Cục CSGT đã có hướng dẫn các Phòng CSGT, trung tâm sát hạch thực hiện một số quy định về sát hạch, cấp GPLX theo Thông tư 12/2025 của Bộ Công an. Theo đó, để thuận lợi trong công tác tổ chức thực hiện, các Phòng CSGT phải rà soát, tách riêng hội đồng sát hạch cho các trường hợp thi bộ câu hỏi cũ và hội đồng sát hạch thi bộ câu hỏi mới khi tổ chức kỳ thi.

Bà Nguyễn Thị Thúy Hằng, Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp Gia Nguyễn (TP.HCM), cho biết từ khi CSGT tổ chức thi sát hạch bằng lái xe có một điểm khác có lợi cho thí sinh là thi rớt 1 nội dung vẫn được thi tiếp các phần còn lại thay vì phải ra về như trước đây. Sau đó, thí sinh chỉ cần đăng ký và đóng tiền thi lại nội dung bị rớt, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.

Theo bà Hằng, nhà trường đã chuẩn bị, lên kế hoạch dạy và ôn tập cho học viên theo bộ 600 câu hỏi của Cục CSGT. Bắt đầu mỗi khóa đào tạo, giáo viên sẽ hướng dẫn 60 câu điểm liệt đầu tiên. “Một số trường hợp trả lời sai có thể là do vội vàng. Học viên học bộ 600 câu hỏi mới với tâm lý thoải mái, phù hợp các quy định hiện hành. Tuy nhiên, học viên đã học bộ đề cũ, nay chuyển qua ôn đề mới sẽ thấy khó khăn hơn vì một số câu từ, luật thay đổi”, bà Hằng nói.

Đại diện Cục CSGT dẫn chứng một số câu điểm liệt trong bộ câu hỏi như: “Điều khiển xe ô tô trong trời mưa, người lái xe phải xử lý như thế nào để bảo đảm an toàn?”, các đáp án đưa ra gồm: 1 là giảm tốc độ, tăng cường quan sát, không nên phanh gấp, không nên tăng ga hay đánh vô lăng đột ngột, bật đèn chiếu gần, mở chế độ gạt nước ở chế độ phù hợp để đảm bảo quan sát. Phương án 2 là phanh gấp khi xe đi vào vũng nước và tăng ga ngay sau khi ra khỏi vũng nước. Phương án 3 là bật đèn chiếu xa, tăng tốc độ điều khiển ô tô qua khỏi khu vực mưa. “Đáp án câu hỏi này đương nhiên là số 1”, đại diện Cục CSGT nói.

Hay như câu hỏi: “Người được chở trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy khi tham gia giao thông đường bộ có được sử dụng ô khi trời mưa hay không?”, phương án đưa ra gồm: được sử dụng; chỉ người ngồi sau được sử dụng; không được sử dụng; được sử dụng nếu không có áo mưa. “Người học luật sẽ trả lời ngay được là đáp án số 3”, CSGT dẫn chứng.

CẤP BÁCH GIẢI QUYẾT HỒ SƠ CHỜ THI SÁT HẠCH

Phó cục trưởng Cục C08 cho biết bộ câu hỏi của Cục CSGT yêu cầu thí sinh phải ôn tập kỹ, luyện tập nhiều lần các câu hỏi tình huống và kỹ năng xử lý tình huống nguy hiểm. Việc áp dụng bộ đề thi mới không chỉ là thay đổi về kỹ thuật thi cử mà còn thể hiện quyết tâm của lực lượng công an trong việc nâng cao ý thức, trách nhiệm của người lái xe ngay từ khâu đầu vào.

Trong bối cảnh tai nạn giao thông vẫn còn nhiều thách thức, kỳ thi sát hạch trở thành bước lọc quan trọng, đảm bảo người điều khiển phương tiện không chỉ biết lái xe mà còn thực sự hiểu và tuân thủ luật giao thông, góp phần bảo vệ an toàn cho bản thân và cộng đồng.

“Các câu hỏi điểm liệt là những câu liên quan đến các tình huống mất an toàn nghiêm trọng. Việc không trả lời đúng những câu hỏi này thể hiện người học chưa nắm vững kiến thức cơ bản về an toàn giao thông, do đó việc không đạt là phù hợp”, thiếu tướng Nguyễn Văn Mừng chia sẻ.

Lãnh đạo Cục C08 nhận xét đây là điểm cải tiến quan trọng nhằm đánh giá năng lực thực sự thay vì chỉ kiểm tra lý thuyết máy móc. Điều này đồng nghĩa với việc người thi không thể tiếp tục học vẹt hay học mẹo như trước mà phải thực sự hiểu và vận dụng kiến thức trong thực tế.

Mặt khác, trong thời gian chuyển giao nhiệm vụ sát hạch, cấp đổi GPLX từ ngày 1.3, cả nước có hơn 700.000 người đang chờ thi sát hạch bằng lái xe. Để tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, Bộ Công an đã gửi văn bản tới Bộ Tài chính đề xuất một số phương án cụ thể.

Cục CSGT nhìn nhận đây là nhiệm vụ mới hoàn toàn với CSGT, lực lượng nỗ lực thực hiện, cải tiến, đáp ứng nhu cầu của người dân. Dù vậy, hệ thống cơ sở, máy móc, dữ liệu… được bàn giao so với nhu cầu mới đã cũ, lạc hậu nên nhiều hệ thống phải chỉnh sửa, cập nhật cho phù hợp tình hình mới. Công tác triển khai sát hạch cũng gặp nhiều khó khăn do vướng quy định liên quan đến đầu tư, đấu thầu lựa chọn trung tâm sát hạch… Các trung tâm cũng phải thay mới phương tiện, đầu tư sân bãi phù hợp quy định về phân hạng bằng lái xe theo luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

“Cơ bản tất cả các tỉnh, thành trên cả nước đã tổ chức sát hạch, nhưng còn nhiều khó khăn. Cục CSGT nỗ lực hết tháng 6 để đến tháng 7 tổ chức sát hạch tốt nhất, bảo đảm phục vụ nhu cầu của nhân dân”, thiếu tướng Nguyễn Văn Mừng thông tin.