Israel hưởng ứng cuộc không kích của Mỹ vào cơ sở hạt nhân Iran, trong khi một số nước khác lên án và lo ngại nguy cơ xung đột leo thang.
Mỹ đêm 21/6, rạng sáng 22/6 tiến hành chiến dịch “Búa Đêm” vào ba cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran gồm Fordow, Natanz và Isfahan. Mỹ đã sử dụng 14 quả bom xuyên phá hầm, hơn 20 tên lửa Tomahawk và hơn 125 máy bay quân sự trong hoạt động mà Tổng thống Donald Trump gọi là “khoảnh khắc lịch sử”.
Giới lãnh đạo Mỹ tuyên bố chiến dịch không nhằm theo đuổi chiến tranh với Iran mà nhằm đưa Tehran trở lại bàn đàm phán và khẳng định Mỹ vẫn để mở cánh cửa đối thoại.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chúc mừng ông Trump, nói rằng cuộc tập kích sẽ giúp đưa Trung Đông và phần còn lại của thế giới “đến tương lai thịnh vượng và hòa bình”.
“Quyết định táo bạo của ngài dựa trên sức mạnh chính nghĩa tuyệt vời và sẽ thay đổi lịch sử”, ông Netanyahu nói.
Cơ sở hạt nhân Fordow của Iran sau đòn không kích của Mỹ ngày 22/6. Ảnh: Maxar
Bộ Ngoại giao Ukraine cho rằng cuộc tấn công của Mỹ là chính đáng để ngăn Iran phát triển vũ khí hạt nhân, đánh giá hành động này đã phát đi “tín hiệu rõ ràng”.
“Ukraine tin chương trình hạt nhân của Iran cần phải chấm dứt để nước này không bao giờ có thể gây ra mối đe dọa cho các nước Trung Đông hoặc bất kỳ quốc gia nào khác”, tuyên bố có đoạn.
Trong khi Israel và Ukraine hưởng ứng cuộc tập kích, Iran và các thành viên trong “Trục Kháng chiến” gồm Hamas, Houthi và Hezbollah chỉ trích gay gắt Mỹ. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nói hành động của Washington là “không thể chấp nhận và gây ra hậu quả vĩnh viễn”, nhấn mạnh Mỹ đã vượt “lằn ranh đỏ tối kỵ”.
Houthi bày tỏ đoàn kết với Iran, gọi cuộc tấn công là “lời tuyên chiến trắng trợn” của Mỹ và khẳng định nhóm sẽ “hoàn toàn ủng hộ nhân dân Iran anh em”.
Bộ Ngoại giao Nga “lên án mạnh mẽ” cuộc không kích, mô tả đây là hành động “vô trách nhiệm” và vi phạm “trắng trợn” luật pháp quốc tế. “Một sự leo thang nguy hiểm đã bắt đầu, tiềm ẩn nguy cơ làm suy yếu thêm an ninh khu vực và toàn cầu”, cơ quan này cho hay.
Trung Quốc cũng chỉ trích của cuộc không kích, gọi đây là hành vi “vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và làm gia tăng căng thẳng” ở Trung Đông. Bắc Kinh kêu gọi tất cả các bên, đặc biệt là Israel, thực hiện lệnh ngừng bắn và bắt đầu đối thoại.
“Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với cộng đồng quốc tế để cùng nỗ lực bảo vệ công lý, đóng góp vào công cuộc khôi phục hòa bình và ổn định ở Trung Đông”, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho hay.
Pakistan nói cuộc không kích là sự leo thang “vô cùng đáng lo ngại”, chỉ vài ngày sau khi nước này đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa bình vì giúp hòa giải xung đột Ấn Độ – Pakistan.
“Những cuộc tấn công này vi phạm mọi chuẩn mực của luật pháp quốc tế. Iran có quyền tự vệ hợp pháp theo Hiến chương Liên Hợp Quốc”, tuyên bố của chính phủ Pakistan nêu rõ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu sau cuộc không kích cơ sở hạt nhân Iran hôm 21/6. Video: White House
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho rằng hành động của Mỹ là “sự leo thang nguy hiểm trong khu vực vốn đã nằm bên bờ vực”, lo ngại tình hình có thể mất kiểm soát và dẫn tới hậu quả thảm khốc cho dân thường, khu vực và cả thế giới. “Con đường duy nhất để hướng tới là ngoại giao”, ông nói.
Liên minh châu Âu (EU) cũng kêu gọi các bên trở lại bàn đàm phán. “Tôi kêu gọi các bên hãy hạ nhiệt, quay lại bàn đàm phán và ngăn chặn leo thang thêm”, người đứng đầu Đại diện Cấp cao về Chính sách An ninh và Đối ngoại của EU Kaja Kallas nói.
Một số quốc gia ở châu Âu có chung quan điểm. Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi Iran đạt giải pháp ngoại giao để chấm dứt khủng hoảng.
“Iran không bao giờ được phép phát triển vũ khí hạt nhân và Mỹ đã có hành động để giảm bớt mối đe dọa”, ông Starmer viết trên X, thêm rằng “ổn định khu vực là ưu tiên hàng đầu”.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã triệu tập cuộc họp của hội đồng quốc phòng nước này và điện đàm với các lãnh đạo Arab Saudi, Oman, UAE, Qatar.
“Không có phản ứng quân sự nào có thể tạo ra hiệu quả mong muốn”, ông Macron nói. “Việc nối lại các cuộc thảo luận ngoại giao là cách duy nhất để đạt được mục tiêu mà tất cả chúng ta đều hướng tới, đó là ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân”, ông nói thêm.
“Pháp kêu gọi tất cả các bên kiềm chế để tránh bất kỳ leo thang nào dẫn tới kéo dài xung đột”, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot đăng bài trên X.
Giáo hoàng Leo XIV nhấn mạnh “nhân loại đang kêu gọi hòa bình”. “Mỗi thành viên của cộng đồng quốc tế đều có trách nhiệm đạo đức để chấm dứt thảm kịch chiến tranh, trước khi nó trở thành vực thẳm không thể cứu vãn”, ông nói.
Thùy Lâm (Theo France 24, AFP)