Tại khoa Lọc máu ngoài thận – Bệnh viện đa khoa Xuyên Á (TP.HCM), 30 bệnh nhân nằm lặng lẽ trên giường, cơ thể gắn liền với những chiếc máy lọc máu chằng chịt ống dây. Không khí đặc quánh mùi sát khuẩn và tiếng máy chạy đều đặn để duy trì sự sống cho những bệnh nhân suy thận.
Một ca chạy thận kéo dài 4 tiếng, 3 lần mỗi tuần. Mỗi lần như vậy, hàng chục lít máu được rút ra khỏi cơ thể, lọc qua màng nhân tạo rồi quay trở lại. Cơ thể mệt lả, nhưng không ai được phép bỏ cuộc.
“Nghỉ một buổi là nguy hiểm tính mạng”, nam bệnh nhân P.Q.T (23 tuổi, ở Tây Ninh) chia sẻ.
Chạy thận nhân tạo là phương pháp lọc máu bên ngoài cơ thể bằng một loại máy nhằm điều trị bệnh suy thận giai đoạn cuối
ẢNH: LÊ CẦM
Căn bệnh không chỉ lấy đi sức khỏe, mà còn bóp nghẹt cả tương lai và sinh kế của nhiều gia đình. Có người phải nghỉ việc khi đang là trụ cột gia đình, có người phải nghỉ học, có người sống nhờ tiền vay mượn…
Theo Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, tại Việt Nam, ước tính có tới 8,7 triệu người trưởng thành đang phải sống chung với căn bệnh này, tương đương gần 12,8% dân số trưởng thành. Báo cáo chuyên sâu từ các cơ sở y tế trong nước giai đoạn 2020-2025, tỷ lệ người trẻ từ 18 đến 30 tuổi mắc bệnh thận chiếm tới 20-30% tổng số ca bệnh thận. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống thiếu khoa học như thức khuya kéo dài, uống nhiều nước ngọt, ăn mặn, stress, ít vận động…
Trực đêm 12 tiếng và 3 chai nước ngọt mỗi ngày
P.Q.T – chàng trai 23 tuổi ở Tây Ninh từng không nghĩ mình sẽ ngồi viết nhật ký cuộc đời từ giường chạy thận. Công việc bảo vệ ca đêm khiến anh phải thức trắng suốt 12 tiếng, thường xuyên ăn mì gói, uống nước ngọt thay nước lọc.
“3 chai nước ngọt mỗi ngày, đều như cơm bữa, kéo dài 2 năm trước khi em phát hiện bệnh”, T. kể lại.
Tháng 10.2024, gương mặt và tay chân T. bỗng dưng phù nề. “Lúc đó em nghĩ chắc do thiếu ngủ. Ai ngờ bác sĩ nói em bị thận mạn giai đoạn 3. Cảm giác bất ngờ và buồn bã vô cùng”, T. bày tỏ.
Kể từ đó, mỗi tuần của T. có 3 ngày gắn liền với máy chạy thận, mỗi lần 4 tiếng. Em nghỉ làm, ở nhà, sống nhờ gia đình. “Khó nhất là nhìn ba mẹ phải gồng mình lo chi phí. Mà em thì chẳng giúp được gì”, T. chia sẻ.
Dù vậy, T. không bỏ cuộc và hy vọng một ngày sẽ khỏe lại. Em bỏ nước ngọt, hạn chế ăn mặn, học cách sống khác. “Em muốn khỏe lại để đi làm, phụ giúp gia đình. Em còn trẻ mà”, T. bộc bạch.
P.Q.T trong quá trình lọc máu
ẢNH: LÊ CẦM
Tuổi 27, bước qua lằn ranh sinh tử nhờ quả thận của mẹ
Nếu P.Q.T đang chiến đấu từng ngày với căn bệnh thận mạn, thì T.T.N.T (27 tuổi, ở Củ Chi) đã bước sang một chương mới, bắt đầu lại cuộc sống sau ca ghép thận.
Tháng 6.2024, cô ngất xỉu khi đang làm việc. Đó là lần đầu tiên N.T. biết mình bị suy thận giai đoạn cuối. “Trước đó, tôi cứ đau nhức người, phù chân, mất ngủ, khó thở. Nhưng tôi nghĩ chắc do stress thôi”, N.T. nói.
Thói quen thức khuya triền miên để học bài, uống nước ngọt như uống nước lọc, ăn đêm liên tục, tất cả được N.T. duy trì từ thời sinh viên.
“Cơ thể chịu được nên tôi chủ quan. Đến khi biết bệnh, tôi chỉ còn 2 lựa chọn hoặc chạy thận suốt đời, hoặc ghép thận”, N.T. chia sẻ.
Một năm sau, người mẹ lặng lẽ đưa ra quyết định lớn nhất đời mình hiến thận để con gái được sống. Ngày lên bàn mổ, N.T. vừa mừng vừa tội. Vì sự sống của mình giờ nằm trong cơ thể mẹ.
Ca ghép thành công. N.T. trở về nhà với quả thận mới, một nhận thức hoàn toàn khác về cơ thể, sức khỏe và tương lai.
Câu chuyện của P.T.Q và T.T.N.T không phải là cá biệt. Các bác sĩ cảnh báo, bệnh thận đang ngày càng trẻ hóa. Lý do đến từ những lý do mà nhiều người trẻ vẫn tự trấn an “chắc không sao đâu” như ngủ muộn, uống nước ngọt, lạm dụng thực phẩm chế biến sẵn, lười vận động
Bệnh thận thường tiến triển âm thầm, khi phát hiện thì đã ở giai đoạn muộn, bắt buộc phải chạy thận hoặc ghép thận. Với người trẻ, đó là một cú sốc không chỉ về thể chất mà còn là một bản án treo lơ lửng cho mọi giấc mơ nghề nghiệp, gia đình và cả tương lai. (Còn tiếp)