34 dự án luật mà Quốc hội thông qua tại kỳ họp 9 cũng là con số kỷ lục tại 1 kỳ họp trong 80 năm Quốc hội. Số này cũng chiếm tới hơn một nửa (52,3%) tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Tính lịch sử của kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV không chỉ nằm ở những con số mà còn ở những quyết sách mang tính cách mạng, định hướng những nhiệm vụ cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Tại kỳ họp, Quốc hội đã xem xét, quyết định việc sửa đổi Hiến pháp cùng hàng loạt các luật, nghị quyết để sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, kết thúc cấp huyện, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Cùng đó, Quốc hội cũng quyết định việc sáp tỉnh, thành theo phương án đã được T.Ư Đảng thông qua. Từ 63 tỉnh, thành, cả nước giảm còn 34 tỉnh, thành. Bỏ cấp huyện, sáp nhập giảm gần 50% tỉnh, thành và cùng đó là sắp xếp giảm tới gần 70% số xã có lẽ là cuộc “sắp xếp lại giang sơn” lớn nhất kể từ khi đất nước thành lập tới nay.
Cũng tại kỳ họp, hàng loạt các luật, nghị quyết được Quốc hội ban hành nhằm triển khai 4 nghị quyết của Bộ Chính trị được gọi là “bộ tứ trụ cột”, tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế, tạo đột phá giúp đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 197 và 198 với các cơ chế đặc biệt nhằm thể chế hóa các chủ trương tại Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng, thực thi pháp luật và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Quốc hội cũng thông qua Nghị quyết cơ chế đặc biệt tháo gỡ các vướng mắc do quy định pháp luật, thực hiện mục tiêu cơ bản tháo gỡ các điểm nghẽn do quy định pháp luật trong năm 2025; quyết định thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại VN “chưa từng có tiền lệ”…
Thể chế dù được xác định là một khâu đột phá chiến lược suốt nhiều nhiệm kỳ đại hội Đảng, song lại luôn bị đánh giá là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, kìm hãm sự phát triển đột phá của đất nước. Biến thể chế từ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” thành “lợi thế cạnh tranh” là mục tiêu lớn đã được T.Ư Đảng, Bộ Chính trị xác định với quyết tâm rất cao thông qua 4 nghị quyết trụ cột. Vì vậy, các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 có thể nói chính là “cú hích” khởi đầu cho những cải cách thể chế một cách căn cơ, tháo gỡ những điểm nghẽn, phát huy mọi nguồn lực và kiến tạo không gian phát triển mới cho đất nước.
Với dấu ấn đặc biệt của kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã ví hội trường Diên Hồng – nơi diễn ra kỳ họp – như tái hiện tinh thần “Hội nghị Diên Hồng” năm xưa: nơi ý Đảng hợp với lòng dân và những quyết sách mang tính cách mạng, quyết đáp những yêu cầu tất yếu, khách quan.
Đây mới chỉ là khởi đầu. Việc triển khai chính quyền 2 cấp, tinh gọn bộ máy, đổi mới và cải cách thể chế chắc chắn còn nhiều khó khăn, thách thức. Trái ngọt vẫn còn chờ ở phía trước và phụ thuộc rất nhiều vào việc triển khai thực hiện những quyết sách lịch sử đã được Quốc hội ban hành.