Trẻ được bổ sung dinh dưỡng đúng cách, tăng cường vận động và ngủ sớm sẽ thúc đẩy tăng trưởng chiều cao nhanh hơn, nhất là vào mùa hè.
ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome, cho biết như trên, giải thích chiều cao của trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, chế độ dinh dưỡng, vận động, giấc ngủ và môi trường sống. Trong đó, dinh dưỡng giữ vai trò quyết định, giúp phát triển hệ xương, cơ, tạo ra hormone tăng trưởng (GH). Ở tuổi dậy thì, trẻ có thể tăng trung bình 8-12 cm mỗi năm. Mùa hè là thời điểm thúc đẩy trẻ tăng trưởng chiều cao nhờ các điều kiện thuận lợi như trẻ ngủ nghỉ điều độ, nhiều thời gian vận động, tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên – nguồn cung cấp vitamin D dồi dào. “Nếu trẻ ăn uống hợp lý, vận động phù hợp, ngủ đủ giấc có thể cao thêm 3-5 cm trong các tháng hè”, bác sĩ Tùng nói.
BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tư vấn chế độ dinh dưỡng cho trẻ cần đảm bảo đầy đủ 4 nhóm chất cơ bản gồm bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất, không để chậm lên cân hoặc suy dinh dưỡng. Cha mẹ nên bổ sung các chất dinh dưỡng thiết yếu có tác động trực tiếp đến sự phát triển chiều cao của trẻ.
Protein (chất đạm) là dưỡng chất giúp xây dựng, duy trì hệ cơ xương vững chắc. Trẻ cần được cung cấp đủ đạm từ cả nguồn động vật (thịt nạc, cá hồi, cá ngừ, trứng, sữa) và thực vật (đậu hũ, sữa đậu nành, các loại đậu và hạt như óc chó, hạnh nhân, hạt hướng dương).
Canxi chiếm đến 99% khối lượng khoáng chất trong xương, răng, giúp xương chắc khỏe. Thiếu canxi khiến trẻ còi xương, chậm lớn, thiếu chiều cao. Thực phẩm giàu canxi gồm sữa bò, phô mai, sữa chua, cá nhỏ ăn cả xương, tép nguyên vỏ… Các loại rau xanh đậm (cải xoăn, cải bó xôi, bông cải xanh), hạt hạnh nhân, hạt chia, đậu… cũng có canxi nhưng khó hấp thu hơn nguồn động vật.

Bác sĩ thao tác máy sắc ký lỏng hiệu năng cao UPLC, xác định vi chất trong cơ thể để xây dựng phác đồ dinh dưỡng cho trẻ. Ảnh: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Sữa bò giàu canxi nhất, dễ hấp thu nhất, trẻ cần duy trì uống ít nhất 500 ml sữa bò mỗi ngày. Trẻ trên 6 tuổi bị tăng cân quá nhanh hay thừa cân, béo phì nên dùng sữa ít béo không đường. Bổ sung sữa sai liều lượng, sai loại sữa hoặc mất cân đối giữa các nhóm chất có thể gây tác dụng ngược khiến trẻ tăng cân nhanh nhưng không tăng chiều cao, thậm chí rối loạn nội tiết hoặc . Trẻ hạn chế thực phẩm ngọt, đồ chiên rán, nước ngọt có gas vì dễ gây dư năng lượng, cản trở hấp thu canxi và tăng nguy cơ béo phì.

Cá hồi hay trái cây có màu cam, hạt chia… giúp kích thích sự phát triển chiều cao ở trẻ. Ảnh: Phượng Thy
Vitamin D tăng khả năng hấp thu canxi tại ruột, hỗ trợ khoáng hóa xương. Trẻ nên được phơi nắng buổi sáng 15-30 phút mỗi ngày và ăn thực phẩm giàu vitamin D như cá hồi, cá mòi, trứng, thực phẩm có chất béo…
Kẽm hỗ trợ phân chia tế bào, kích thích cảm giác thèm ăn và hấp thu dinh dưỡng. Trẻ thiếu kẽm thường biếng ăn, tăng trưởng chậm. Nên bổ sung thực phẩm giàu kẽm như hàu, tôm, cua, thịt đỏ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt.
Trẻ cũng cần các loại vitamin và khoáng chất khác như chất sắt tạo máu, vitamin K2 (giúp canxi vào xương), vitamin A, vitamin nhóm B, magie, kali. Chúng có nhiều trong rau củ, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thịt, trứng để hỗ trợ chuyển hóa và duy trì phát triển toàn diện cho trẻ.
lưu ý để tối ưu cơ hội tăng trưởng chiều cao trong dịp hè, phụ huynh cần xây dựng cho trẻ lối sống, vận động và nghỉ ngơi hợp lý. Hormone tăng trưởng được tiết ra nhiều nhất từ 22h đến 2h, khi trẻ ngủ sâu giấc. Do đó, trẻ ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm và ngủ trước 22h là điều kiện tiên quyết để trẻ phát triển tốt về thể chất. Nên khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao như bơi lội, bóng rổ, nhảy dây, cầu lông, đu xà… mỗi ngày 30-60 phút để kích thích sụn xương phát triển, có bộ xương vững chắc và cơ bắp phát triển.
Để can thiệp chính xác và hiệu quả, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám dinh dưỡng định kỳ. Thông qua các chỉ định cần thiết, khám lâm sàng, khai thác thói quen dinh dưỡng, ngủ nghỉ, bác sĩ kịp thời phát hiện các vấn đề và xây dựng phác đồ dinh dưỡng cá nhân hóa, phù hợp với từng độ tuổi, tư vấn vận động khoa học giúp trẻ , thể chất tối ưu.
Phương Phạm
Độc giả gửi câu hỏi về dinh dưỡng để bác sĩ giải đáp |