Bức ảnh được cho là ảnh vệ tinh ghi lại cảnh ô nhiễm phóng xạ từ sông Triều Tiên chảy sang Hàn Quốc, đang được lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội – Ảnh: AFP
Hình ảnh gây tranh cãi bắt đầu lan truyền sau khi trang tin Daily NK ngày 12-6 đăng tải một bài viết cáo buộc Bình Nhưỡng bí mật xả thải nước chứa uranium trực tiếp xuống các dòng sông chảy về phía Hàn Quốc.
Chỉ vài ngày sau, một tài khoản Instagram đã đăng tải một bức ảnh được cho là ảnh vệ tinh, kèm dòng chú thích bằng tiếng Hàn: “Một con sông ở Triều Tiên được chụp từ vệ tinh”.
Theo hình ảnh đăng tải, khu vực nơi hai dòng sông giao nhau – được xác định là nơi sông Ryesong từ Triều Tiên hợp lưu với sông Hàn của Hàn Quốc trước khi đổ ra biển – xuất hiện vệt nước loang đen ngòm, tạo cảm giác có dấu hiệu ô nhiễm nghiêm trọng.
Ngay lập tức, bức ảnh được lan truyền nhanh chóng trên nhiều nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube và các diễn đàn trực tuyến khác.
Nhiều bài đăng bày tỏ phẫn nộ, chỉ trích chính quyền Tổng thống Lee Jae Myung vì đã “làm ngơ” trước hành động từ phía Bình Nhưỡng – đặc biệt khi đảng của ông từng phản đối gay gắt việc Nhật Bản xả nước thải đã qua xử lý từ Nhà máy điện hạt nhân Fukushima vào năm 2023.
Dưới bài đăng, một người dùng bình luận gay gắt: “Sao chính phủ có thể làm ngơ và không lên tiếng thế này?”. Trong khi đó, nhiều người tỏ ra lo ngại: “Tôi sẽ tránh xa mọi con sông ở vùng duyên hải phía tây”.
Bài viết ngày 12-6 của trang tin Daily NK cáo buộc Bình Nhưỡng bí mật xả thải nước chứa uranium trực tiếp xuống các dòng sông chảy về phía Hàn Quốc – Ảnh: Daily NK
Ngày 27-6, một tài khoản Instagram đã đăng tải một bức ảnh được cho là ảnh vệ tinh chụp lại cảnh lưu vực sông ô nhiễm – Ảnh: Instagram/@busan_realtime
Tuy nhiên theo Hãng tin AFP, hình ảnh đang lan truyền không trùng khớp với dữ liệu vệ tinh thực tế tại khu vực được đề cập.
Thông qua Google, AFP xác định bức ảnh là sản phẩm do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, cụ thể sử dụng công nghệ SynthID do phòng nghiên cứu DeepMind của Google phát triển từ năm 2023.
Google xác định hình ảnh đang lưu hành được tạo ra bằng AI – Ảnh: AFP
Ngoài ra, khi so sánh với hình ảnh vệ tinh thực trên Google Maps tại khu vực sông Ryesong hợp lưu với sông Hàn, có thể thấy rõ các yếu tố như địa hình, đường bờ sông và cảnh quan xung quanh đều không khớp.
Sự khác nhau thông qua hình ảnh so sánh giữa sản phẩm của AI (trái) và hình ảnh thực tế trên Google Maps về khu vực giữa hai miền Triều Tiên (vùng được AFP đánh dấu đỏ) – Ảnh: AFP
Đặc biệt, người phát ngôn Bộ Môi trường Hàn Quốc trả lời phỏng vấn AFP ngày 7-7 cho biết họ không thể xác định con sông cụ thể trong bức ảnh đang lan truyền. Tuy nhiên, vị này khẳng định: “Không có khả năng việc xả thải từ Triều Tiên có thể làm ô nhiễm các con sông của Hàn Quốc”.
Cụ thể, hệ thống dòng chảy tự nhiên sẽ không cho phép nước thải từ phía bắc chảy ngược về phía nam. Theo dữ liệu từ Cơ quan Vũ trụ Nhật Bản, sông Hàn – đi qua thủ đô Seoul và dãy núi Taebaek ở phía đông – sẽ có dòng chảy theo hướng tây ra biển.
Người phát ngôn Bộ Môi trường Hàn Quốc cũng nhấn mạnh rằng hình ảnh đang lan truyền không thể coi là bằng chứng cho hiện tượng ô nhiễm phóng xạ: “Hình ảnh không có cơ sở xác thực, không thể hiện bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy ô nhiễm do nước thải chứa phóng xạ”.
Theo AFP, hiện Bộ Môi trường đang phối hợp với Ủy ban An toàn và An ninh hạt nhân Hàn Quốc điều tra hoạt động xả thải từ Nhà máy uranium Pyongsan của Triều Tiên. Các cơ quan chức năng đang tiến hành xét nghiệm mẫu nước và trầm tích để truy dấu uranium và các chất phóng xạ khác.
“Cuộc điều tra hiện tập trung vào khu vực biển, không phải các con sông nội địa. Do đó không có lý do gì để tin rằng sông ngòi của Hàn Quốc bị ô nhiễm” – người phát ngôn Bộ Môi trường khẳng định.