Kể về sở thích uống và cách phân biệt các loại trà matcha, cùng câu chuyện xuất khẩu chè của Việt Nam, Minh Châu chinh phục suất học bổng toàn phần vào Đại học Kyoto.
Nguyễn Phú Minh Châu, THPT chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn, thuộc trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, vượt qua nhiều vòng hồ sơ, phỏng vấn để chạm tay vào suất học bổng toàn phần của quỹ Fast Retailing và đỗ Đại học Kyoto.
Nữ sinh kể ban đầu không tin vào mắt mình khi nhận thư báo đỗ học bổng. Đây là một trong những quỹ học bổng hào phóng nhất dành cho du học sinh Nhật Bản. Theo lịch, kết quả sẽ có sau một tuần, nhưng Châu nhận được email ngay sau buổi phỏng vấn.
“Khi đọc đến chữ chúc mừng, em còn không tin, gửi thư cho bạn đọc giúp. Sau khi bạn xác nhận, em reo lên với ông bà, đến nỗi mẹ đang ở ngoài cổng còn tưởng có vấn đề gì”, Châu kể.
Minh Châu nói thích phong cách, văn hóa của người Nhật. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Tổng giá trị học bổng của Châu khoảng 3 tỷ đồng, gồm toàn bộ học phí, chi phí ổn định cuộc sống ban đầu và sinh hoạt phí 160.000 Yên (30 triệu đồng) hàng tháng.
Sau khi giành suất học bổng toàn phần của quỹ, Châu tiếp tục “vượt chông gai” khi đăng ký vào các Đại học Sophia, Keio, Nagoya, Waseda, Kyoto. Nữ sinh cho biết đại học Nhật cũng yêu cầu hồ sơ gồm bài luận, chứng chỉ, hoạt động ngoại khóa tương tự các trường ở Mỹ. Em đỗ cả 5 trường và chọn ngành Kinh tế của Đại học Kyoto, top 2 ở Nhật và 57 thế giới, theo bảng xếp hạng THE 2026.
Với Châu, vòng phỏng vấn ở Đại học Kyoto căng thẳng nhất. Một tuần trước đó, ban tổ chức gọi cho em để kiểm tra đường truyền, âm thanh, xem xét không gian có phù hợp với tính chất buổi phỏng vấn hay không.
“Em có cảm giác cực kỳ nghiêm túc, gắt gao. Buổi phỏng vấn chỉ kéo dài 30 phút nhưng 4 vị giáo sư cùng ‘hỏi xoáy’ nhiều vấn đề, đặc biệt về trà”, Châu cho biết.
Trà là chủ đề trong bài luận và cũng là một phần lý do dẫn Châu đến quyết định du học Nhật. Châu kể gia đình có sở thích uống trà. Em đặc biệt ưa thích món matcha latte, được chế biến từ matcha – một loại bột trà xanh nổi tiếng của Nhật. Trong những lần du lịch cùng gia đình, em thường xuyên đến các vùng trồng và sản xuất trà ở Thái Nguyên.
Khi tìm hiểu về phát triển kinh tế bền vững, em nhận thấy Việt Nam có nhiều vùng trồng trà nổi tiếng, top đầu về xuất khẩu trà nhưng giá trị mang lại không cao. Tìm hiểu nguyên nhân, em thấy trà chủ yếu được xuất dưới dạng thô, giá không cao, chưa chú trọng phát triển, nhận diện thương hiệu.
Vì thế, Châu tò mò cách Nhật Bản phát triển loại nông sản này, nhất là matcha, lên tầm đặc sản, nổi tiếng thế giới. Rộng hơn, em còn muốn học cách kinh doanh bền vững, hòa hợp giữa con người, thiên nhiên và văn hóa.
Ở vòng phỏng vấn, các giáo sư hỏi Châu vì sao không chọn các quốc gia nổi tiếng về trà như Trung Quốc hay Anh. Bất ngờ nhưng Châu trả lời thẳng thắn rằng trà của Anh mang phong cách hoàng gia, quý tộc, khác với giá trị, văn hóa của Việt Nam. Trong khi đó, sản phẩm của Trung Quốc có sự tương đồng, song cũng chủ yếu xuất khẩu thô.
Trước đó, hội đồng quỹ học bổng Fast Retailing cũng thử thách sự hiểu biết về trà và matcha khi yêu cầu em phân biệt vị các loại này. Nữ sinh kể cách mình phân biệt vị trà đen của Việt Nam và hậu vị các loại matcha của Nhật. Em nói Nhật Bản có hai loại bột matcha vụ xuân và hè. Matcha vụ xuân có hậu vị ngọt trong khi vụ hè thường đắng, chát hơn. Màu sắc của loại bột matcha cũng phản ánh chất lượng của nó.
“Trải qua nhiều vòng hồ sơ, phỏng vấn nhưng em thấy thành quả rất xứng đáng. Đây là tiền đề tốt để em yên tâm học tập”, Châu nói.
Minh Châu được đại diện quỹ Fast Retailing (bên trái) trao học bổng, hồi tháng 5. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Châu cho biết định hướng du học từ đầu năm lớp 10, nên đã tính toán dành năm lớp 10 để tham gia những cuộc thi mình thích, cố gắng đạt kết quả học tập tốt ở lớp. Hè năm lớp 10, em luyện thi SAT, IELTS rồi năm lớp 11 tập trung vào các hoạt động ngoại khóa. Vào lớp 12, Châu chủ yếu làm hồ sơ du học. Với điểm trung bình học tập (GPA) 9.7, SAT 1560/1600 và IELTS 8.0, Châu còn đỗ hai đại học ở Mỹ.
“Có lẽ nhờ lên kế hoạch trước và không tham vọng nên em không cảm thấy áp lực trong suốt ba năm THPT”, nữ sinh chia sẻ.
Đại học Kyoto cho phép sinh viên quốc tế học chương trình bằng tiếng Anh nhưng Châu quyết định sẽ học bằng cả tiếng Nhật và tiếng Anh để chung lớp với các sinh viên bản địa.
“Em muốn mình thành thạo tiếng Nhật để trải nghiệm và hiểu về đất nước, con người ở đây. Không có cách nào tốt hơn là tự đặt cho mình áp lực phải học cho bằng được thứ tiếng của họ”, Châu nói.
Hiện trình độ tiếng Nhật của Châu ở mức N4 (bậc 4/6, cao nhất là N1), có thể giao tiếp đơn giản. Em được trường hỗ trợ 6 tháng học dự bị tiếng Nhật và Toán cao cấp trước khi nhập học vào mùa xuân năm sau.
Trong 4 năm sắp tới ở Nhật, Châu cho biết ưu tiên số một vẫn là đạt kết quả học tốt. Ngoài ra, nữ sinh muốn du lịch vòng quanh nước Nhật.
“Đại học Kyoto nổi tiếng với sự năng động, nhiều màu sắc, tôn trọng cá tính. Em còn tự nhủ sẽ siêng năng quay vlog cuộc sống du học ở Nhật”, Châu nói.
Là giáo viên dạy Toán và chủ nhiệm của lớp Châu suốt ba năm THPT, thầy Hoàng Ngọc Chiến cho biết Châu học giỏi đều, điểm tổng kết luôn trong top đầu của lớp. Em chủ động học IELTS, SAT trước các bạn trong lớp.
Châu cũng khiến thầy ấn tượng về tính kỷ luật và biết cách sắp xếp thời gian. Nhà em cách trường 20-30 km, nhưng cả ba năm học rất hiếm khi đi muộn.
“Châu hiền nên các bạn trong lớp rất quý, hay nhờ em giảng lại một số bài khó”, thầy Chiến nhận xét.
Lệ Nguyễn