Lê Hà, tác giả cuốn Vị quê thương nhớ – Ảnh: NVCC
Với tản văn Vị quê thương nhớ, Lê Hà như tâm tình với độc giả rằng món ăn làm nên ký ức, cho ta mãi nhớ về những căn bếp bình dị mà thơm thảo, về những tên đất, tên người đã từ lạ thành quen, từ quen thành thân sau bữa cơm đãi khách miền xuôi. Nỗi nhớ ấy sao mà ngọt lành, sao mà đằm sâu…
Ẩm thực luôn mở ra những chân trời thật rộng
Vị quê thương nhớ có phần 1 gom góp những món ngon ngày khó, gợi lại vị quê dân dã, thân thuộc với bữa cơm của những người dân xứ Huế như: món thịt gà bóp, tré Huế chua cay, canh cá khoai, mắm thính dưa gang, bánh đúc mật, “dưa rối” (dưa món) ngày xuân…
Phần 2 – Hương của núi rừng, viết về những món ăn thường xuất hiện trong những bữa cơm của người Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu… ở vùng A Lưới (huyện miền núi thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế).
Không đơn thuần là một cuốn sách về món ngon xứ Huế, Vị quê thương nhớ là những lát cắt cảm xúc được Lê Hà gom góp trong ký ức nhớ thương của mình về món ăn.
Đó có thể là “thịt gà bóp” – thực ra là món hoa chuối bóp giả thịt gà nhưng chứa thật nhiều tình yêu của ngoại dành cho đàn cháu:
“Ngoại thương đám cháu nhà nghèo nên thường mày mò chế biến mấy nguyên liệu chân quê thành món ăn sao cho đa dạng. Bắp chuối sứ hấp lên bóp với rau răm có mùi vị giống thịt gà như đúc. Hay bắp chuối sứ hấp chín, sau đó tẩm bột mì chiên giòn chấm nước mắm gừng có mùi vị y chang thịt vịt. Ngoại hay gọi vui là món “gà leo cây”, “vịt leo cây””.
Sách Vị quê thương nhớ – Ảnh: NXB
Lê Hà chia sẻ trong hũ mắm thính của mạ, thứ “hút” mấy chị em của chị vẫn là thính dưa gang vừa thơm vừa giòn, cay cay mặn mặn: “Cứ mùa mưa đến, không cần chợ búa, mạ giở hũ mắm ra là có cái ăn. Thính cá thì đem kho, chưng trứng. Thính dưa gang thì xào dầu, xào thịt ba chỉ”.
Theo tác giả, mắm thính dưa gang muốn ngon cũng phải chế biến qua, như miếng dưa phải cắt nhỏ vừa ăn. Cho mấy muỗng dầu vào chảo nóng, thả hành tỏi băm nhỏ, phi vàng, sau đó thêm thính dưa gang đảo nhanh tay, rồi ít bột ngọt và đường cho đằm vị mặn. Trước khi tắt bếp, bỏ nắm lá ném cắt khúc vào, mùi thơm sẽ ngạt ngào cả góc bếp.
Chỉ có bấy nhiêu đó những món ăn dân dã quê mùa, vậy mà gợi lên trong Lê Hà biết bao thương nhớ. Ở đó, dường như mọi thứ đều đã cũ, chỉ có mùi thơm của thức ăn bao giờ cũng ngát lên vị thơm tho ngọt lành nhờ bàn tay tần tảo của bà, của mạ.