Theo báo cáo của Bộ NN-MT, từ đầu năm đến nay đã xuất hiện 514 ổ dịch tả lợn châu Phi tại 28/34 tỉnh, thành phố, với số lợn mắc bệnh, chết và tiêu hủy là trên 30.000 con. Hiện cả nước có 248 ổ dịch tại 20 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày.
Trong khi các cơ quan chức năng triển khai nhiều biện pháp để ngăn chặn dịch lây lan, thì ở nhiều nơi, người dân lại cố tình giấu dịch, bán tháo lợn bệnh để gỡ vốn. Liên tiếp tại các tỉnh Phú Thọ, Hà Tĩnh…, một loạt vụ vận chuyển lợn bệnh đi tiêu thụ bị phát hiện, bắt giữ. Số lợn bệnh này sau đó đã được mang đi tiêu hủy, nhưng đã có bao nhiêu con lợn bệnh được đưa trót lọt đến lò mổ, bao nhiêu người dân ăn phải thịt lợn bệnh, mầm bệnh đã lây lan ở những khu vực nào đe dọa ngành chăn nuôi thì chúng ta không biết được.
Còn một thực tế nữa là khi phát hiện lợn chết rải rác, thay vì báo cho cơ quan chức năng để có biện pháp khoanh vùng dập dịch, nhiều hộ dân chọn cách lén lút vứt xác lợn chết ra ao hồ, kênh mương, sông suối, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và khiến nguồn dịch tiếp tục phát tán trên diện rộng, rất khó kiểm soát. Chỉ riêng ở Thanh Hóa, trong thời gian ngắn, lực lượng chức năng đã phát hiện tới 117 xác lợn chết (cá biệt có ngày phát hiện 18 xác lợn) trôi nổi trên các kênh Bắc, kênh Chính, kênh Nam thuộc hệ thống kênh Bái Thượng, chuyên cung cấp nước thô cho các nhà máy sản xuất nước sạch. Chứng kiến xác lợn chết nổi lềnh bềnh trên dòng kênh, nhiều người không khỏi rùng mình và vô cùng bức xúc.
Có thể nói, để xảy ra tình trạng trên trước hết là do không ít người còn thiếu ý thức trong phòng chống dịch bệnh, cũng như vô trách nhiệm với cộng đồng. Mặt khác, cũng phải khẳng định một số cơ quan chức năng và chính quyền cơ sở đã không làm tròn trách nhiệm trong công tác quản lý xã hội và giám sát dịch bệnh đàn vật nuôi. Ở đâu có trục lợi thì ở đó cần có chế tài mạnh. Không thể để lợi nhuận của những người vô ý thức, buôn lậu… làm ảnh hưởng tới sức khỏe hàng triệu người dân.
Vì vậy, mới đây, trong Công điện số 109/CĐ-TTg chỉ đạo các bộ, ngành và các địa phương trong công tác phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường ngăn chặn và kiên quyết xử lý nghiêm minh.
Hy vọng với sự chỉ đạo quyết liệt từ T.Ư, các địa phương và lực lượng chức năng sẽ đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, đặc biệt cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy định về công tác phòng chống dịch, với chế tài đủ sức răn đe. Chỉ có vậy mới ngăn chặn được hành vi vi phạm quy định, từ đó thúc đẩy người dân tự nhận thức, tự nâng cao ý thức trong phòng chống dịch, cũng như tự nâng cao trách nhiệm với cộng đồng.