Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cảnh báo tình trạng đào tạo môi giới bất động sản trái phép, lệch chuẩn tạo ra lực lượng yếu kém, gây rủi ro cho thị trường.
Anh Nguyễn Anh Tú, môi giới nhà đất từng tham gia một lớp học tại TP HCM, cho biết chỉ cần đóng 1,5 triệu đồng đã được tham gia buổi đào tạo trực tuyến kéo dài khoảng ba giờ. Sau đó anh nhận được Giấy chứng nhận hoàn thành khóa học môi giới bất động sản qua email. “Lúc học chỉ có một người nói chuyện, không có kiểm tra hay đánh giá gì, nhưng vẫn được cấp giấy. Tôi cũng không rõ giấy đó có giá trị ra sao”, anh nói.
Tình trạng các lớp đào tạo tương tự hiện ngày một nhiều. Theo Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), không ít lớp đào tạo môi giới hiện chỉ kéo dài vài giờ, trong khi Thông tư 04/2024 của Bộ Xây dựng yêu cầu mỗi khóa học phải có ít nhất 74 tiết (tương đương hơn 50 giờ) để đủ điều kiện dự thi sát hạch và được cấp chứng chỉ hành nghề. Thậm chí, có nơi chỉ học một buổi đã cấp chứng nhận quản lý sàn mà không đảm bảo nội dung và thời lượng theo quy định.
Dù chất lượng đào tạo thấp, các lớp học “siêu tốc” này vẫn thu học phí đầy đủ, từ 2 đến 2,5 triệu đồng mỗi người.
“Học viên không được trang bị kiến thức nền tảng, dẫn đến môi giới yếu kém, dễ tư vấn sai, chào bán dự án không có thật hoặc tạo sốt ảo, gây rủi ro cho người mua”, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, nhận định.
Ông Đính cho rằng hành vi “thu tiền thật, đào tạo giả” không chỉ làm thiệt hại quyền lợi người học mà còn là mối đe dọa với tính minh bạch và chuyên nghiệp của toàn thị trường.
Môi giới bất động sản tư vấn khách hàng tại một dự án ở TP HCM. Ảnh: Phương Uyên
Tình trạng tổ chức đào tạo môi giới bất động sản không đúng quy định đã xuất hiện từ lâu, nhưng gần đây có dấu hiệu quay trở lại khi thị trường bắt đầu bước vào chu kỳ phục hồi, nhu cầu tuyển dụng nhân sự tăng mạnh.
Theo Cục Thống kê, nửa đầu năm, số doanh nghiệp bất động sản thành lập mới tăng 15%, trung bình mỗi tháng có 430 đơn vị gia nhập thị trường; số doanh nghiệp quay lại hoạt động tăng tới 76%. Điều này kéo theo hàng chục nghìn người quay lại hoặc lần đầu tham gia nghề môi giới.
Các báo cáo chung về nhu cầu tuyển dụng lao động của TP HCM và Hà Nội cho thấy, chỉ riêng trong quý II, hai địa phương trên cần trung bình từ 77.000-120.000 vị trí lao động cho nhiều ngành nghề. Trong đó, lĩnh vực bất động sản chiếm khoảng 8-12% tổng nhu cầu tuyển dụng ngành nghề cụ thể.
Tuy nhiên, lực lượng môi giới nhà đất mới vào nghề hiện nay phần lớn chưa có chứng chỉ. Số liệu từ Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho thấy đến cuối năm 2024, chỉ khoảng 10% môi giới cả nước được cấp chứng chỉ hành nghề. Riêng tại TP HCM, có hơn 30.000 người hành nghề nhưng chỉ 3.200 người có chứng chỉ hợp pháp (10,6%); Hà Nội cũng chỉ đạt khoảng 12%.
Khảo sát từ Viện Nghiên cứu bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cũng chỉ ra, gần 89% môi giới bất động sản hiện hành chưa có chứng chỉ hoặc chứng chỉ đã hết hạn; trong đó 51,8% chưa từng qua đào tạo chính quy, chỉ 11% có chứng chỉ hợp lệ.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), việc đào tạo và quản lý lỏng lẻo dẫn đến đội ngũ môi giới yếu chuyên môn, dễ tham gia thổi giá, phát tán tin giả và tạo sốt đất cục bộ. “Lực lượng này góp phần làm lệch pha thị trường và đẩy rủi ro về phía người dân”, ông Châu nói.
Trước thực trạng này, Hội môi giới kiến nghị Bộ Xây dựng và các địa phương công khai danh sách đơn vị được phép đào tạo, tăng cường thanh tra đột xuất và xử lý nghiêm hành vi vi phạm. Hội cũng đề xuất siết chặt quy trình cấp chứng chỉ, đẩy nhanh kỳ thi sát hạch và truyền thông mạnh hơn về quy định hành nghề để nâng cao chất lượng nhân lực, hướng tới thị trường bất động sản chuyên nghiệp và bền vững.
Đơn vị này cũng cảnh báo, việc mở lớp đào tạo môi giới trái phép, cấp chứng chỉ sai quy định, không đúng trình tự, thời lượng theo Thông tư 04 là hành vi vi phạm pháp luật; các giấy chứng nhận do đơn vị không đủ điều kiện cấp sẽ không được công nhận. Cơ quan này khuyến cáo người học cần chọn cơ sở đào tạo được Bộ Xây dựng hoặc Sở Xây dựng công nhận để tránh nhận chứng chỉ không hợp lệ sau này.
Phương Uyên