Tương quan quân sự Mỹ – Venezuela: Một trời một vực?

Dù khả năng Mỹ phát động tấn công quân sự vào Venezuela được cho khó xảy ra, căng thẳng leo thang giữa Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Venezuela Nicolas Maduro đã làm lộ rõ sự chênh lệch lớn trong sức mạnh quân sự giữa hai nước.

Sau khi Lầu Năm Góc cáo buộc Caracas triển khai chiến đấu cơ F-16 đến gần tàu hải quân Mỹ ở vùng biển quốc tế, ông Trump cảnh báo máy bay của Venezuela sẽ bị bắn hạ nếu có động thái đe dọa Mỹ.

Trước đó, Mỹ đã tấn công phá hủy một xuồng máy, làm 11 người chết vì cáo buộc xuồng này thuộc về băng nhóm ma túy Tren de Aragua có liên hệ với lãnh đạo Venezuela.

Dù ông Maduro khẳng định nước này sẵn sàng “chiến đấu vũ trang để bảo vệ lãnh thổ” nếu bị Mỹ tấn công, về quân sự, Mỹ áp đảo Venezuela cả về trang thiết bị lẫn ngân sách.

Một trời một vực

Theo dữ liệu công khai, quân đội Venezuela thua kém Mỹ cả về số lượng lẫn công nghệ. Mỹ có hơn 13.000 máy bay so với 229 chiếc của Venezuela. Không quân Venezuela hiện có tiêm kích Su-30 của Nga, máy bay không người lái Iran và những chiếc F-16 sản xuất từ những năm 1980 do Mỹ sản xuất.

Theo nhà nghiên cứu Evan Ellis thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược của Đại học Chiến tranh Lục quân Mỹ, Caracas đã mua 23 máy bay chiến đấu, 8 trực thăng, 12 tên lửa phòng không và 44 hệ thống tên lửa mặt đất từ Nga giai đoạn 2006-2011. Tuy nhiên, ông Ellis nhận định lực lượng vũ trang Venezuela không được huấn luyện bài bản để vận hành đồng bộ các yếu tố trên bộ, trên không và trên biển, nên sẽ gặp khó khăn cho việc chỉ huy các hoạt động phức tạp.

Tổng thống Maduro tuyên bố có thể huy động lực lượng phòng vệ lên đến 8 triệu người, nhưng Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ước tính con số khiêm tốn hơn nhiều: 123.000 binh sĩ tại ngũ, 8.000 dự bị và 220.000 dân quân. Trong khi đó, Mỹ có hơn 1,3 triệu quân chính quy và khoảng 800.000 quân dự bị. Theo ông Ellis, quân đội Venezuela có tỷ lệ đào ngũ cao, tỷ lệ tuyển quân thấp và “tinh thần chiến đấu rất thấp so với yêu cầu cho một cuộc xung đột”. Caracas chưa có phản ứng về bình luận của ông Ellis.

Sự khác biệt lớn khác là chi tiêu quân sự. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, ngân sách quốc phòng của Venezuela năm 2023 vào khoảng 4 tỉ USD, giảm so với 6,2 tỉ USD một thập niên trước. Con số này còn chưa bằng số lẻ so với ngân sách quốc phòng 895 tỉ USD của Mỹ (theo số liệu của Global Firepower).

Ông Trump cứng rắn

Ông Trump tiếp tục thực hiện tuyên bố tập trung vào sức mạnh quân sự để chống lại ông Maduro trong chiến dịch trấn áp các nhóm vận chuyển ma túy vào Mỹ. Reuters dẫn nguồn giấu tên cho biết Mỹ đã điều thêm 10 tiêm kích F-35 tới một căn cứ không quân ở Puerto Rico để thực hiện chiến dịch chống các băng nhóm ma túy.

Lầu Năm Góc tuần trước khẳng định đã gia tăng hiện diện quân trong khu vực Caribbean gần Venezuela. Lực lượng bổ sung bao gồm nhóm tàu đổ bộ Iwo Jima, đơn vị Thủy quân lục chiến 22 và tàu tuần dương USS Lake Erie, cùng các tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke đã có mặt trước đó. Các lực lượng này sẽ “tăng cường năng lực của Mỹ trong việc phát hiện, giám sát và ngăn chặn các hoạt động bất hợp pháp đe dọa an ninh và thịnh vượng của Mỹ”.

Theo CNN, chính quyền ông Trump tiếp tục cáo buộc chính phủ ông Maduro có liên hệ với buôn lậu ma túy và đang xem xét các khả năng tấn công vào các mục tiêu được cho là băng nhóm ma túy bên trong lãnh thổ Venezuela.

Caracas bác bỏ các cáo buộc của phía Mỹ, trong khi Tổng thống Maduro tuyên bố: “Tôi tôn trọng ông Trump. Không có bất đồng nào có thể dẫn đến xung đột quân sự”.