Vừa vào đời, tôi đã gồng gánh số nợ tiền tỷ của cha mẹ, sau đó vui vẻ chia đều phần thừa kế để giữ hòa khí trong gia đình.
Tôi năm nay 37 tuổi, đã có gia đình riêng, công việc ổn định, hiện có trong tay 5 căn nhà, là tài sản tích góp được. Nhưng để có được ngày hôm nay, tôi đã đi qua một hành trình đầy nước mắt, nhiều lần phải lựa chọn giữa quyền lợi của bản thân và hạnh phúc của cả gia đình.
Tôi là con út trong gia đình bốn anh chị em, ba người anh chị, tôi là người cuối cùng. Từ bé tôi đã ý thức gia đình mình nghèo khó, quanh năm thiếu trước hụt sau. Ba mẹ làm quần quật nhưng vẫn phải vay mượn khắp nơi để nuôi các con ăn học.
Tôi lớn lên trong cảnh nợ nần đeo bám. Là con út, tôi quen mặc lại quần áo cũ của các anh, quen với việc nhường nhịn và tiết kiệm từng đồng để ba mẹ đỡ gánh nặng.
Trong nhà, chỉ tôi và anh cả là hai người ít đòi hỏi, biết thương cha mẹ. Còn chị gái và anh kế thường muốn ba mẹ chu cấp, muốn có cuộc sống đủ đầy hơn khả năng thực tế. Dù anh cả và tôi nhiều lần khuyên nhủ, họ vẫn không thay đổi. Tôi thương ba mẹ, chỉ biết âm thầm cố gắng nhiều hơn.
Sau khi các con học hành, lập gia đình, ba mẹ tôi vẫn lo toan không ngừng. Mẹ còn tham gia chơi hụi, hốt hụi non để có vốn cho chị gái mua đất, cho anh trai kế mở tiệm internet. Các anh chị hứa sẽ trả nợ, nhưng chỉ trả phần gốc, không lãi. Mẹ tôi thì còng lưng đóng hụi chết.
Đến năm 2014, tôi đã lập gia đình, nhưng mẹ vẫn giữ tôi ở lại làm việc để bà trả lương hàng tháng. Lúc ấy tôi chỉ biết làm, không để ý đến sổ sách, cũng chẳng hình dung gia đình mình còn nợ bao nhiêu.
Năm 2015, mẹ tôi phát hiện bệnh nặng. Lúc ấy bà mới gọi tôi lại, bàn giao toàn bộ sổ sách, nói: “Mẹ không còn khỏe, con phải lo tiếp”. Khi ngồi cùng anh cả và mẹ tổng kết, chúng tôi mới choáng váng: Tổng số nợ là 3 tỷ đồng. Anh tôi buột miệng nói “cuối đời trắng tay”. Câu nói ấy khắc sâu trong tim tôi đến tận bây giờ.
Khi ấy, các anh chị đều đã có gia đình riêng, không ai còn ở cùng ba mẹ. Tôi là người duy nhất kề cận. Thấy mẹ bệnh nặng, tôi quyết định đứng ra gánh khoản nợ ấy. Tôi tự nhủ phải trả càng nhanh càng tốt, để mẹ ra đi thanh thản.
Tôi bắt đầu xây dựng công việc theo hướng riêng. Trời thương, việc làm ăn thuận lợi, từng khoản nợ được tôi trả dần. Mẹ tôi vui lắm, dù bệnh ngày càng nặng nhưng lòng bà an yên vì thấy con út không buông xuôi.
Giữa năm 2016, sau nhiều nỗ lực chạy chữa, mẹ vẫn không qua khỏi. Tôi mất đi chỗ dựa tinh thần lớn nhất, đau đớn như mất cả bầu trời. Lúc mẹ mất, số nợ còn lại khoảng 1,2 tỷ đồng.
Sau tang lễ, chị gái tôi về sống cùng ba và nói sẽ gánh khoản nợ còn lại. Tôi tưởng chị sẽ tiếp tục làm việc để trả dần, nhưng chỉ một tháng sau, chị bàn với ba bán phần đất cha mẹ để lại: miếng đất rộng 10 m ngang, dài 45 m. Chị cắt 6 m ngang bán với giá 1,2 tỷ để trả nợ, chỉ còn lại 4 m cho ba và chị ở.
Để ba tiện bán đất, tất cả anh em chúng tôi phải ký giấy từ chối nhận thừa kế. Tôi biết ba thương con gái, nên cũng không tranh cãi. Tôi và vợ lúc ấy quyết định rời đi, bắt đầu lại từ tay trắng. Khoản tiền, công sức tôi bỏ ra trả nợ cho ba mẹ, tôi xem đó như món quà báo hiếu, không hề tiếc nuối.
Ra đi tay trắng, vợ chồng tôi lao vào làm việc không ngừng. Trời không phụ lòng, công việc thuận lợi, dần dần chúng tôi mua được đất, xây được nhà. Đến nay tôi đã chút tài sản riêng.
Ngược lại, các anh chị tôi, dù từng được ba mẹ hỗ trợ vốn ban đầu, cuối cùng không giữ lại được nhiều. Chị gái bán cả đất mua được năm xưa, giờ chẳng có tài sản gì. Anh kế có một căn nhỏ, anh cả cũng chỉ có một căn để ở, và cả hai vẫn còn nợ.
Giờ đây, khi cha tôi đã già yếu, ngôi nhà còn lại 4 m ngang được ông dự định để lại cho tôi, vì tôi là người trực tiếp lo toan, chăm sóc. Nhưng các anh chị không đồng ý.
Một lần nữa tôi đứng trước lựa chọn. Tôi có quyền nhận hết, bởi suốt bao năm qua, tôi đã gánh nợ, đã lo cho cha mẹ. Nhưng tôi hiểu, nếu làm vậy, anh chị sẽ không phục, cha tôi cũng thêm phiền muộn.
Cuối cùng, tôi chọn chia đều ngôi nhà cho bốn anh em. Dù biết mình chịu thiệt, nhưng đổi lại, tôi thấy cha nhẹ nhõm, các anh chị cũng không còn lời oán trách. Tôi nghĩ, đó mới là cách báo hiếu trọn vẹn nhất.
Nhiều khi tôi thấy buồn cho bản thân, cả đời nỗ lực, hy sinh, đến lúc nhận lại thì phần chia chẳng khác ai. Nhưng rồi tôi lại nghĩ, là một người cha, tôi hiểu mong muốn lớn nhất của cha mẹ chính là thấy các con hòa thuận, đùm bọc nhau.
Tài sản, tiền bạc, đất đai… mất rồi có thể làm lại. Tình cảm anh em, một khi rạn nứt, rất khó hàn gắn. Bởi vậy, tôi chọn phần thiệt về mình để đổi lấy sự bình yên cho cha mẹ.
Tôi chia sẻ với những ai cũng đang vướng bận chuyện thừa kế. Nhưng quan trọng nhất là đừng sợ thiệt thòi. Ông trời công bằng lắm, khi ta sống có hiếu, biết nghĩ cho người khác, thì sớm muộn cũng sẽ nhận lại điều xứng đáng.
Nghĩa Đặng