Các loại stent điều trị hẹp mạch vành, nhồi máu cơ tim

Ước tính bệnh tim mạch gây ra khoảng 200.000 ca tử vong mỗi năm tại Việt Nam. Trong đó, nhồi máu cơ tim – tình trạng tắc nghẽn đột ngột động mạch vành (mạch máu chính nuôi tim) chiếm hơn 50% trường hợp tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. GS.TS.BS Võ Thành Nhân, Giám đốc Trung tâm Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết can thiệp động mạch vành qua da (đặt stent) là phương pháp điều trị tối ưu cho bệnh lý này. Có nhiều loại stent được sử dụng phổ biến trong can thiệp tim mạch.

Stent kim loại trần (Bare Metal Stent – BMS) là thế hệ stent sơ khai với một khung lưới kim loại, thường là thép không gỉ, đơn thuần có tác dụng nong và giữ cho lòng mạch mở rộng bằng lực cơ học. Theo giáo sư Nhân, loại stent này có nguy cơ tái hẹp khoảng 20-30% do sự tăng sinh của các tế bào cơ trơn ở thành mạch, gây ra hiện tượng tạo mô xơ và làm hẹp lại lòng mạch. Vì vậy, cần một loại stent có phủ thuốc ức chế quá trình tăng sinh tế bào cơ trơn, từ đó giảm nguy cơ tái hẹp.

Stent tự tiêu sinh học (Bioresorbable Scaffold – BRS) được làm từ vật liệu polymer sinh học có khả năng tự phân hủy, cơ thể hấp thụ hoàn toàn sau 2-3 năm. Chúng giúp khôi phục khả năng vận mạch tự nhiên của động mạch, không để lại vật liệu lạ vĩnh viễn, thuận lợi cho can thiệp hoặc phẫu thuật sau này. Giáo sư Nhân cho biết loại stent này có khung dày, kỹ thuật đặt phức tạp, kích cỡ không nhiều, đồng thời ghi nhận tỷ lệ huyết khối muộn cao nên chưa phổ biến rộng rãi, vẫn trong phạm vi thử nghiệm.

Stent phủ thuốc (Drug-Eluting Stent – DES) là stent kim loại được phủ một lớp polymer chứa thuốc giải phóng từ từ vào thành mạch, ức chế sự tăng sinh tế bào cơ trơn, ngăn chặn hiệu quả sự hình thành mô sẹo, giảm nguy cơ tái hẹp xuống dưới 10%.

Các dòng stent phủ thuốc thế hệ mới hiện được sử dụng tại các bệnh viện lớn, trong đó có Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Đây là thế hệ stent kết hợp lợi ích của stent phủ thuốc và stent tự tiêu. Chúng làm từ hợp kim tiên tiến như Coban-Chromium (CoCr) hoặc Platinum-Chromium (PtCr) siêu mỏng, linh hoạt, dễ dàng luồn vào mạch máu ở vị trí hẹp, nhỏ, cong hay khó tiếp cận, ít gây tổn thương thành mạch, hiệu quả điều trị khoảng 98%, theo giáo sư Nhân. Lớp thuốc phủ là các loại thuốc chống tăng sinh tế bào thế hệ mới.

Polymer tự tiêu sẽ biến mất sau khi giải phóng hết thuốc, giảm nguy cơ viêm mạn tính và huyết khối muộn, tối ưu hóa quá trình lành mạch. Stent phủ thuốc thế hệ mới được chỉ định cho tất cả các trường hợp cần phức tạp, đặc biệt bệnh nhân có nhiều yếu tố nguy cơ như rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, tổn thương dài, tổn thương thân chung nhánh trái, tổn thương phân đôi, mạch máu nhỏ có nguy cơ tái hẹp cao…

Bên cạnh loại stent, cũng đóng vai trò quan trọng như lựa chọn đúng kích thước, nong mở rộng tối ưu phủ hết tổn thương, đường kính phù hợp với mạch máu thật… Tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, với sự hỗ trợ của hệ thống chụp và can thiệp mạch cánh tay robot kết hợp kỹ thuật siêu âm nội mạch (IVUS) và chụp cắt lớp kết quang nội mạch (OCT) có thể phóng to ảnh mạch máu gấp 10 lần, độ phân giải cao. Nhờ đó, bác sĩ đánh giá chính xác bản chất của tổn thương và chọn sent đường kính chuẩn xác. Bác sĩ đưa dây dẫn và bóng cứng nong stent nở tối đa áp sát thành mạch, khơi thông dòng máu nuôi tim trong thời gian ngắn nhất với lượng thuốc cản quang tối ưu.

Người bị , nhồi máu cơ tim cần tuân thủ điều trị, dùng thuốc kiểm soát mỡ máu, thuốc chống kết tập tiểu cầu theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh nên thay đổi lối sống, không hút thuốc lá và tái khám theo đúng lịch hẹn để phòng ngừa nguy cơ tái hẹp.

Đình Lâm