Phó thủ tướng thứ nhất Ukraine Yulia Svyrydenko tới Washington ký khung thỏa thuận khoáng sản với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent.
“Thỏa thuận gửi tín hiệu rõ ràng tới Nga rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump cam kết theo đuổi tiến trình hòa bình nhằm hướng tới một Ukraine tự do, có chủ quyền và thịnh vượng lâu dài”, Bộ trưởng Tài chính Mỹ khẳng định khi thông báo thỏa thuận được ký tối 30/4 (sáng 1/5 giờ Hà Nội).
Trong bài viết trên Telegram, Thủ tướng Ukraine Denys Shmygal cho biết hai nước sẽ thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết, hai bên cùng quản lý một cách bình đẳng và sẽ cùng đóng góp vào quỹ. Viện trợ quân sự tương lai của Washington sẽ được coi là đóng góp vào quỹ này, các khoản hỗ trợ trước đó không được tính.
50% số tiền thu được từ các dự án cấp phép mới trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, dầu và khí đốt ở Ukraine sẽ được đưa vào quỹ. Doanh thu từ những dự án đã được triển khai từ trước hoặc đã chuyển vào ngân sách sẽ không được tính cho quỹ này.
Ông Shmygal nhấn mạnh thỏa thuận không bao gồm nghĩa vụ trả nợ nào và Ukraine vẫn giữ toàn quyền kiểm soát với khoáng sản dưới lòng đất, cơ sở hạ tầng và tài nguyên thiên nhiên của mình. Việc thành lập quỹ tái thiết cũng không gây trở ngại tới tiến trình gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Kiev.
Bà Svyrydenko cho biết các khoản đóng góp cho quỹ sẽ không bị tính thuế ở cả Mỹ cũng như Ukraine, thêm rằng Washington sẽ hỗ trợ thu hút thêm đầu tư và công nghệ cho Ukraine như một phần của thỏa thuận.
Phái đoàn Mỹ và Ukraine ký thỏa thuận khoáng sản ngày 30/4. Ảnh: X/@Svyrydenko_Y
Thỏa thuận không mang đến bảo đảm an ninh cụ thể nào cho Kiev, thay vào đó khẳng định “liên kết chiến lược dài hạn” giữa hai nước và cam kết của Mỹ nhằm hỗ trợ an ninh và nỗ lực tái thiết của Ukraine, cũng như giúp nước này phát triển kinh tế, hội nhập với các khuôn khổ kinh tế toàn cầu.
Thỏa thuận cũng không đề cập nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hiện do Nga kiểm soát, dù giới chức Mỹ từng gợi ý rằng nước này có thể tiếp quản cơ sở trên trong khuôn khổ thỏa thuận hòa bình giữa Moskva và Kiev.
Thỏa thuận khoáng sản ban đầu dự kiến được ký trong chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 28/2, song kế hoạch này đã đổ vỡ do ông và người đồng cấp Donald Trump đấu khẩu tại Nhà Trắng.
Ukraine xếp thứ 40 trong số các quốc gia khai thác khoáng sản và sở hữu khoảng 5% trữ lượng khoáng sản của thế giới, theo Dữ liệu Khai khoáng Thế giới (WMD) 2024. Tuy nhiên, không phải tất cả tài nguyên này đã được khai thác hoặc có thể khai thác dễ dàng.
Các chuyên gia địa chất, trong đó có các thành viên Cục Nghiên cứu Địa chất và Khai khoáng Pháp (BRGM), xác định hơn 100 loại tài nguyên khoáng sản tại Ukraine trong một nghiên cứu công bố năm 2023, trong đó có sắt, mangan, than chì, titanium, lithium và uranium. Lithium và than chì là những nguyên liệu quan trọng cho sản xuất pin điện.
* Tiếp tục cập nhật
Phạm Giang (Theo AFP, Reuters)