Chiến lược ngân sách của ông Trump giữa nguy cơ kinh tế suy thoái

Trong đề xuất ngân sách liên bang tài khóa 2026 được công bố rạng sáng qua (3.5, theo giờ VN), Nhà Trắng muốn giảm mạnh chi cho giáo dục, nhà ở, nghiên cứu y khoa, viện trợ nước ngoài, trong khi tăng chi cho quốc phòng và an ninh biên giới.

Khoảng cách gia tăng giữa chi quốc phòng và phi quân sự

Đề xuất ngân sách bao gồm khoản cắt giảm 163 tỉ USD, hoặc 23%, trong chi tiêu phi quân sự không thường xuyên của tài khóa 2026 so với năm tài chính hiện tại. Cụ thể, chính quyền Tổng thống Trump muốn giảm khoảng 18% ngân sách cho Bộ Nông nghiệp, Bộ Thương mại (-17%), Bộ Giáo dục (-15%), Bộ Năng lượng (-9%), Bộ Nhà ở và phát triển đô thị (-44%), Bộ Nội vụ (-31%), Bộ Tư pháp (-8%), Bộ Lao động (-35%), Bộ Ngoại giao và các chương trình quốc tế (-84%), Bộ Tài chính (-19%).

Cùng lúc đó, một số cơ quan được Washington đề nghị tăng ngân sách, bao gồm tăng 13% cho ngân sách Bộ Quốc phòng, gần 65% cho Bộ An ninh nội địa, khoảng 6% cho Bộ Giao thông, và khoảng 4% cho Bộ Cựu chiến binh, theo tờ The Hill dẫn thông tin từ Nhà Trắng. Đáng chú ý nhất là với tầm nhìn mới dưới thời Tổng thống Trump, ngân sách dành cho quốc phòng lần đầu tiên được đề nghị chi hơn 1.000 tỉ USD.

Tạp chí Air & Space Forces Association dẫn nội dung thư của Văn phòng Quản lý và Ngân sách gửi cho thượng nghị sĩ Susan Collins, Chủ tịch Ủy ban Phân bổ ngân sách Thượng viện Mỹ, liệt kê các ưu tiên cần đầu tư dẫn đến ngân sách quốc phòng vượt 1.000 tỉ USD. Đó là củng cố an toàn, an ninh cho Mỹ; ngăn chặn hành vi gây hấn của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương; và khôi phục nền tảng công nghiệp quân sự của Mỹ.

Bên cạnh đó, Nhà Trắng cũng muốn cung cấp khoản đầu tư cao lịch sử lên đến 175 tỉ USD nhằm đảm bảo an toàn cho biên giới. Trong một ví dụ phản ánh cho quyết tâm siết chặt an ninh biên giới, quân đội Mỹ hôm qua đã thiết lập vùng quân sự thứ hai dọc theo biên giới ở Texas với Mexico. Đây là khu vực quân đội Mỹ có thể tạm thời bắt giữ dân nhập cư trái phép qua biên giới. Khu vực thứ nhất là ở bang New Mexico, theo Reuters.

Một số khoản khác được đề nghị tăng kinh phí có thể kể đến “Quỹ Cơ hội cho nước Mỹ là trên hết” (2,9 tỉ USD), gồm các khoản đầu tư cho một số đối tác then chốt của Mỹ là Ấn Độ và Jordan, trong khi chi cho hoạt động ứng phó Trung Quốc và củng cố an ninh quốc gia Mỹ. Chính quyền Tổng thống Trump cũng muốn chi thêm 647 triệu USD cho nỗ lực đưa người đến sao Hỏa.

Nguy cơ suy thoái trong ngắn hạn

Trả lời phỏng vấn Đài NBC News lên sóng cùng ngày, Tổng thống Trump cho rằng chẳng có gì phải lo ngại về kinh tế Mỹ, mọi thứ sẽ ổn trong dài hạn, thậm chí trong trường hợp nền kinh tế Mỹ trải qua giai đoạn suy thoái trong ngắn hạn.

Theo các số liệu ban đầu do Bộ Thương mại Mỹ công bố hôm 30.4, nền kinh tế Mỹ suy giảm 0,3% trong 3 tháng đầu năm 2025, đánh dấu đợt giảm đầu tiên trong vòng 3 năm. Tuy nhiên, trước câu hỏi liệu ông có cho rằng nền kinh tế Mỹ sẽ suy thoái hay không, chủ nhân Nhà Trắng trả lời: “Bất kỳ điều gì cũng có thể xảy ra, nhưng tôi nghĩ chúng ta sẽ có được nền kinh tế vĩ đại nhất trong lịch sử Mỹ”.

Trong một diễn biến khác, ông Trump hôm 1.5 một lần nữa tuyên bố sẽ tước quyền miễn thuế cho Đại học Harvard, Reuters đưa tin. Phía quản lý Đại học Harvard nói rằng đây là hành động vi phạm các điều khoản về thuế tại Mỹ.