Có tin đồn rằng Bản giao hưởng số 5 của nhà soạn nhạc người Đức Ludwig van Beethoven có thể tiêu diệt 20% tế bào ung thư – Ảnh: GETTY IMAGES/SNOPES ILLUSTRATION
Một bài đăng trên Facebook vào tháng 6-2025 nói rằng các nhà khoa học đang “mở rộng nghiên cứu” liên quan đến tác động của âm nhạc, bao gồm bản giao hưởng số 5 của nhà soạn nhạc người Đức Ludwig van Beethoven lên việc tiêu diệt tế bào ung thư.
Nội dung bài đăng lan truyền nhiều tuyên bố sai lệch
Tính đến thời điểm bài viết trên trang kiểm chứng thông tin Snopes được thực hiện, bài đăng đó đã thu hút 120.000 lượt tương tác, 40.000 lượt chia sẻ lại và 7.000 bình luận.
Theo Snopes, tuyên bố này không mới. Một bài đăng cũ hơn cũng lan truyền những thông tin tương tự, cho rằng “các nhà nghiên cứu phát hiện bản giao hưởng số 5 của Beethoven tiêu diệt 20% tế bào ung thư trong thí nghiệm”.
Một bài đăng trên Facebook vào tháng 6-2025 nói rằng các nhà khoa học đang “mở rộng nghiên cứu” liên quan đến tác động của âm nhạc lên việc tiêu diệt tế bào ung thư – Ảnh: SNOPES
Một bài đăng cũ hơn cũng lan truyền những thông tin tương tự, cho rằng “các nhà nghiên cứu phát hiện bản giao hưởng số 5 của Beethoven tiêu diệt 20% tế bào ung thư trong thí nghiệm” – Ảnh: SNOPES
Bài đăng cho biết các nhà khoa học tại Viện Sinh lý Sinh học Carlos Chagas Filho, thuộc Đại học Liên bang Rio de Janeiro (Brazil), đang nghiên cứu khả năng âm nhạc có thể hỗ trợ điều trị ung thư.
Theo bài viết, dưới sự dẫn dắt của tiến sĩ Márcia Capella, nhóm nghiên cứu đã cho tế bào ung thư và tế bào khỏe mạnh tiếp xúc với nhiều thể loại nhạc.
Bản giao hưởng số 5 của Beethoven được cho là “tiêu diệt khoảng 20% tế bào ung thư chỉ sau vài ngày mà không ảnh hưởng đến tế bào lành”.
Hiệu ứng tương tự cũng được cho là quan sát được với Atmosphères của György Ligeti, còn bản Sonata for Two Pianos của Mozart thì “không gây tác động rõ rệt”.
Bài viết suy đoán các yếu tố như nhịp điệu, tần số hoặc cường độ âm thanh có thể là nguyên nhân và cho biết thí nghiệm sẽ mở rộng với nhạc Samba và Funk Brazil.
Dù thừa nhận nghiên cứu mới ở giai đoạn đầu, bài viết vẫn ca ngợi tiềm năng của âm nhạc như liệu pháp điều trị ung thư không xâm lấn.
Tuy nhiên, theo Snopes, các tuyên bố này đã được lan truyền từ ít nhất năm 2011, bắt nguồn từ một bài viết trên báo O Globo (Brazil).
Bài viết khi đó cho biết: khi tiếp xúc với bản giao hưởng số 5 của Beethoven trong 30 phút, khoảng 1/5 số tế bào ung thư vú MCF-7 đã chết, số còn lại có biểu hiện co lại hoặc mất cấu trúc phức tạp.
Tin đồn lan truyền thông tin sai lệch
Trao đổi với Snopes qua email, tiến sĩ Capella cho biết bài viết lan truyền có một số dữ kiện đúng nhưng đã phóng đại kết quả nghiên cứu và chứa thông tin sai lệch.
Bà dẫn hai bài nghiên cứu: một đăng năm 2013 trên Noise and Health, bài còn lại đăng năm 2016 trên Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine – tạp chí đã ngừng hoạt động từ năm 2024 do lo ngại về chất lượng. Không bài nào đề cập đến số lượng tế bào chết hay khẳng định âm nhạc có thể điều trị ung thư, và cũng không thử nghiệm trên tế bào khỏe mạnh.
Các nghiên cứu chỉ nhằm khảo sát ảnh hưởng trực tiếp của rung động âm thanh dưới dạng âm nhạc lên tế bào người nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Tiến sĩ Capella nhấn mạnh các thí nghiệm chỉ thực hiện trên đĩa petri và “không thể áp dụng cho con người”.
Bà cũng bác bỏ tuyên bố rằng 20% tế bào chết sau khi nghe bản giao hưởng số 5 của Beethoven, vì “phương pháp chúng tôi dùng không thể định lượng số lượng tế bào chết”.
Capella cho biết bà từng trả lời phỏng vấn CNN Radio để đính chính, song cuộc phỏng vấn không có sức lan tỏa bằng các tin đồn. Sau đó, bà ngưng nghiên cứu do khó tìm nguồn tài trợ. Snopes không tìm thấy bản phỏng vấn trên CNN.
Snopes cũng liên hệ với nhà báo Renato Grandelle – tác giả bài viết lan truyền. Ông cho biết biết đến nghiên cứu qua nền tảng EurekAlert! của Hiệp hội Vì sự tiến bộ khoa học Mỹ (AAAS), và khẳng định không nhận được yêu cầu đính chính từ Viện Sinh lý Sinh học Carlos Chagas Filho. Snopes hiện chưa tìm thấy bản thông cáo báo chí gốc và đang chờ phản hồi từ bộ phận truyền thông của viện.