Báo chí đã mắc sai lầm khi đưa nội dung miễn phí lên mạng

Đây là ý kiến của Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận T.Ư, Tổng biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh tại Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2, năm 2025 tổ chức chiều 19.6 tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội).

ẢNH: C.L

Niềm tin vào báo chí ổn định ở mức 40%

Trích dẫn báo cáo nghiên cứu báo chí mới nhất của Viện Reuters, ông Lê Quốc Minh cho biết, tỷ lệ người dùng chatbot AI cho tin tức đang tăng nhanh, đặc biệt ở nhóm tuổi trẻ (7% toàn cầu, 15% dưới 25 tuổi). 

Các nền tảng công nghệ lớn tích hợp tóm tắt bằng AI và các tính năng tin tức khác đang gây lo ngại cho báo chí. Hệ sinh thái truyền thông thay thế do YouTuber, TikToker và Podcaster dẫn đầu đang thách thức trực tiếp các cơ quan báo chí chính thống.

Sự dịch chuyển của độc giả đã khiến mạng xã hội lần đầu tiên vượt qua truyền hình về mức độ truy cập tại Mỹ, cho thấy sự thay đổi lớn trong hành vi tiêu thụ thông tin. Sự lên ngôi của video mạng xã hội và tin tức dựa vào cá nhân đang là thách thức to lớn.

Bên cạnh đó, niềm tin vào báo chí ổn định ở mức 40% nhưng vẫn thấp hơn thời điểm cao điểm Covid-19. Tỷ lệ những người né tránh tin tức đang tăng lên do cảm thấy tin tức quá tiêu cực, ảnh hưởng tâm trạng.

Về kinh tế báo chí, doanh nghiệp cắt giảm chi phí quảng cáo và dịch chuyển sang các nền tảng số có khả năng nhắm mục tiêu chính xác hơn. Google, Meta và Amazon đang kiểm soát khoảng 60% tổng doanh thu quảng cáo kỹ thuật số toàn cầu, trong khi báo chí chỉ hưởng 5% thị phần này.

“Báo chí đã mắc sai lầm khi đưa nội dung miễn phí lên internet và mạng xã hội với hy vọng tăng lượng độc giả và lan tỏa thông tin. Điều này khiến công chúng quen với việc tiếp nhận tin tức không mất phí, khiến việc quay lại mô hình thu phí sau này trở nên khó khăn”, ông Lê Quốc Minh nói.

Chuyển đổi sang “kỷ nguyên độc giả trực tiếp”

Trong bối cảnh công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đã len lỏi vào mọi ngõ ngách của đời sống, nhà báo Lê Quốc Minh cho rằng, báo chí cần tập trung vào chất lượng nội dung và giá trị cốt lõi. 

Việc chuyển đổi từ “kỷ nguyên lưu lượng truy cập” sang “kỷ nguyên độc giả trực tiếp” là hướng đi mà báo chí cần tăng cường theo đuổi. Theo đó, báo chí cần thu thập dữ liệu độc giả trực tiếp (first-party data) để hiểu rõ hơn về người đọc, tương tự như thời kỳ bán báo giấy.

ẢNH: C.L

Cạnh đó, báo chí cần khai thác thế mạnh về chuyên môn, sự tin cậy và tính thẩm quyền để giúp độc giả không bị lạc lối giữa lằn ranh thông tin thật và giả.

“Thay vì cố gắng làm hài lòng mọi độc giả, các cơ quan báo chí nên tập trung nguồn lực vào những nội dung có giá trị cao và khác biệt, không trùng lặp với những câu trả lời mà AI có thể dễ dàng cung cấp”, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh. 

Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, những cơ quan báo chí tìm ra cách cân bằng giữa đổi mới kỹ thuật số và giá trị truyền thống sẽ có nhiều cơ hội nhất để duy trì sự gắn bó của độc giả, gia tăng giá trị thương hiệu và bảo đảm mô hình kinh doanh bền vững trong những năm tới.