Bên trong Phòng Tình huống khi Mỹ không kích Iran

Sau nhiều ngày cân nhắc về việc can thiệp xung đột Israel – Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định hành động. Khoảng 20h ngày 21/6, ông thông báo trên Truth Social rằng Mỹ “vừa oanh tạc vào ba cơ sở hạt nhân của Iran” và “không có một quân đội nào khác trên thế giới có thể làm được việc này”.

Động thái gây bất ngờ, bởi hơn một ngày trước, ông Trump đưa ra thời hạn hai tuần để trao cơ hội cho giải pháp ngoại giao. Tổng thống Mỹ gọi chiến dịch không kích này là “khoảnh khắc lịch sử”, sẽ buộc Iran phải ngồi vào bàn đàm phán.

Sau khi ông Trump tuyên bố chiến dịch thành công, Nhà Trắng đã đăng loạt hình ảnh trong Phòng Tình huống ở Cánh Tây. Các hình ảnh hé lộ biểu cảm của Tổng thống Trump cùng các bộ trưởng và cố vấn khi theo dõi những oanh tạc cơ tàng hình B-2 của Mỹ trút bom xuyên hầm xuống lãnh thổ Iran.

Tổng thống Trump đội mũ lưỡi trai màu đỏ tươi, phía trên có dòng chữ in hoa khẩu hiệu khi tranh cử của ông là “Make America Great Again” (Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại), đeo chiếc cà vạt đỏ quen thuộc.

Trong Phòng Tình huống còn có Phó tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio, Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ Dan Caine, giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương John Ratcliffe, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard.

Truyền thông Mỹ liệt kê thêm một số quan chức có mặt trong Phòng Tình huống thời khắc đó, như cố vấn Nhà Trắng Dave Warrington, Phó chánh văn phòng Nhà Trắng phụ trách các vấn đề lập pháp James Blair, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt và Dan Scavino, trợ lý lâu năm của ông Trump chuyên trách bài đăng trên mạng xã hội.

Tổng thống Trump ở vị trí chủ trì, cùng các quan chức Mỹ ngồi quanh một bàn họp lớn. Trong các bức ảnh, ông Trump luôn ở trạng thái nghiêm nghị. Ông có lúc đứng ở vị trí giữa bà Wiles và ông Caine, dường như để trao đổi.

Một số bức ảnh cho thấy các thành viên nội các ngồi yên như đang theo dõi thứ gì đó, có thể là một màn hình. Trên bàn là bút nhớ dòng, những tập tài liệu dày, chai nước uống dở và cốc giấy để khắp nơi. Ảnh chụp một tài liệu trước mặt ông Ratcliffe được làm mờ để tránh lộ thông tin nhạy cảm.

Tổng thống Trump đã nhiều lần họp cùng các cố vấn tại Phòng Tình huống từ tối 16/6, sau khi ông rút ngắn lịch trình dự hội nghị thượng đỉnh G7 ở Canada để trở về Mỹ ứng phó tình hình Trung Đông. Trong số đó có ông Hegseth, bà Gabbard, ông Vance, ông Rubio và đặc phái viên về Trung Đông Steve Witkoff.

Phòng Tình huống là khu phức hợp ở Cánh Tây rộng hơn 500 m2, gồm nhiều phòng họp. Theo Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Mỹ, tổng thống John F. Kennedy là người cho xây dựng cơ sở này vào năm 1961, sau sự kiện Vịnh Con Lợn, nhằm cho phép các lãnh đạo Mỹ tương lai có khu vực riêng để ứng phó khủng hoảng.

Henry Kissinger, ngoại trưởng Mỹ thời tổng thống Richard Nixon, mô tả không gian này là “khó chịu, thiếu thẩm mỹ và về cơ bản là ngột ngạt”. Năm 2001, sau vụ khủng bố 11/9, Nhà Trắng đã nâng cấp đáng kể Phòng Tình huống, cải thiện liên lạc giữa cơ sở với chuyên cơ Không lực Một và trực thăng tổng thống.

Phòng Tình huống được cải tạo năm 2006 và tân trang hồi năm 2023. Các nhân viên dân sự và quân sự tại đây liên tục theo dõi các diễn biến nóng trên thế giới.

Hoạt động ra vào Phòng Tình huống được kiểm soát nghiêm ngặt, nhìn chung chỉ cho phép Tổng thống Mỹ cùng các cố vấn tình báo, quân sự tiếp cận.

Michael Bolton, từng là cố vấn cấp cao của Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ đầu 2017-2021, nói có hai hình thức họp thường diễn ra ở Phòng Tình huống.

Thứ nhất là “cuộc họp cấp cao”, ông Bolton nói với Fox News. Cuộc họp sẽ gồm các bộ trưởng nội các và chủ trì bởi cố vấn an ninh quốc gia, vị trí mà Ngoại trưởng Rubio đang kiêm nhiệm, sau khi ông Mike Waltz được đề cử làm đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc.

“Các quan chức cấp cao thường họp và thu xếp mọi thứ, từ đó biết Tổng thống sẽ phải đối mặt với những quyết định gì”, ông Bolton cho biết. “Họ sẽ vạch ra các lựa chọn, ưu điểm và nhược điểm của từng biện pháp và thông báo cho ông chủ Nhà Trắng”.

Hình thức thứ hai là do Tổng thống chủ trì, với các quan chức hàng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC). “Tổng thống có thể hỏi ý kiến cố vấn, tìm hiểu sâu về vấn đề, chọn phương án đã được chuẩn bị sẵn hoặc đề xuất phương án mới”, theo ông Bolton. “Sau đó, Tổng thống có thể ra quyết định cuối cùng”.

“Rất nhiều quyết định quan trọng đã được đưa ra tại Phòng Tình huống trong đại dịch Covid-19”, Kayleigh McEnany, thư ký báo chí Nhà Trắng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, cho biết. “Bạn phải để điện thoại bên ngoài trước khi bước vào. Trong phòng có đồng hồ thể hiện tất cả múi giờ”.

Theo bà McEnany, thư ký báo chí Nhà Trắng thường không dự cuộc họp với các quan chức NSC trong Phòng Tình huống, nhưng luôn được kiểm tra an ninh trước để có thể được mời tham gia nếu cần thiết.

“Bạn không muốn những nội dung thảo luận nhạy cảm lởn vởn trong đầu khi trả lời báo giới tại Nhà Trắng”, bà McEnany nói.

Phòng Tình huống đã chứng kiến nhiều thời khắc quan trọng. Năm 2011, tổng thống Barack Obama cùng cố vấn ngồi trong Phòng Tình huống theo dõi đặc nhiệm Mỹ đột kích hạ trùm khủng bố al-Qaeda Osama bin Laden ở Pakistan.

Năm 2019, Tổng thống Trump và các cố vấn giám sát chiến dịch hạ thủ lĩnh phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng Abu Bakr al-Baghdadi ở Syria.

Giờ đây, thêm một tình huống như vậy đã được ghi nhận vào lịch sử Phòng Tình huống. Đó là khoảnh khắc Mỹ ném bom xuống cơ sở hạt nhân Iran, đánh dấu động thái can thiệp quân sự đầu tiên của Mỹ vào quốc gia Hồi giáo này, Elissa Steedman, cây viết của hãng tin Australia ABC News, bình luận.

Như Tâm (Theo AP, Fox News, Washington Post)