Beyoncé bị chỉ trích vì mặc áo chống người bản địa trong tour diễn Cowboy Carter

Ngày 29-6, tờ The Guardian đưa tin chiếc áo thun mà Beyoncé mặc trong tour diễn Cowboy Carter nhân dịp lễ Juneteenth, đang vướng làn sóng phản đối mạnh mẽ vì gợi nhắc đến những mảng tối trong lịch sử nước Mỹ, thể hiện ngôn từ mang tính kỳ thị người bản địa và cách mạng Mexico.

Trên áo là hình ảnh của các Buffalo Soldiers, những binh sĩ da đen thuộc quân đội Mỹ vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20. 

Song phần mô tả phía sau áo lại gây bức xúc: “Kẻ thù của họ là những kẻ chống đối hòa bình, trật tự và khai phá: người da đỏ hiếu chiến, bọn cướp, kẻ trộm gia súc, tay súng sát nhân, kẻ buôn lậu, người xâm nhập và các nhà cách mạng Mexico”. 

Chiếc áo của Beyoncé có tôn vinh sai hướng?

Hiện tại hình ảnh chiếc áo và video màn trình diễn vẫn đang được đăng tải công khai trên trang web chính thức của Beyoncé. Sự im lặng của nữ nghệ sĩ trước làn sóng chỉ trích đang khiến dư luận thêm phẫn nộ.

Nhiều người hâm mộ cũng như các nhà hoạt động bản địa cho rằng việc mặc chiếc áo như vậy là xúc phạm và xuyên tạc lịch sử khi biến người bản địa và các nhà cách mạng Mexico từ nạn nhân của chủ nghĩa bành trướng Mỹ thành “kẻ thù”.

Trang Instagram, tài khoản @indigenous.tv với hơn 130.000 người theo dõi đặt câu hỏi: “Liệu Beyoncé có xin lỗi hoặc ít nhất là thừa nhận sai sót khi mặc chiếc áo đó không?”.

Nhiều học giả, nghệ sĩ và nhà hoạt động bản địa cũng lên tiếng phê phán ngôn từ trên áo là “chống người bản địa” và làm sai lệch quá khứ. 

“Chúng ta phải trung thực về những gì Buffalo Soldiers đã làm, đặc biệt là trong các chiến dịch đàn áp người bản địa và người Mexico” – TikToker @confirmedsomaya (Chisom Okorafor) chia sẻ.

Theo The Guardian, Buffalo Soldiers – những người lính da đen từng tham chiến trong nhiều cuộc chiến tranh lớn của nước Mỹ – lâu nay được coi là biểu tượng cho lòng dũng cảm và sự cống hiến. 

Tuy nhiên một phần sự thật ít được nhắc đến là họ cũng từng tham gia vào các chiến dịch đàn áp người bản địa và cách mạng Mexico trong tiến trình bành trướng lãnh thổ phương Tây của Hoa Kỳ.

Tại Bảo tàng Buffalo Soldiers ở Houston, nơi tôn vinh các chiến binh này, các nhà nghiên cứu hiện đang nỗ lực làm rõ hơn mặt trái của lịch sử, đặc biệt là vai trò của họ trong việc đàn áp các cộng đồng bản địa và người Mexico. 

Họ hy vọng sẽ mang đến cái nhìn đa chiều hơn trong bối cảnh nhiều trường học và bảo tàng đang chịu áp lực không nói về những “sự thật khó nghe” trong lịch sử Mỹ.

Giáo sư Alaina E. Roberts từ Đại học Pittsburgh nhận định: “Buffalo Soldiers không chỉ góp phần định hình nước Mỹ hiện đại mà còn là công cụ của sự chiếm đóng và xâm lược”. 

Khi nghệ thuật đụng chạm đến vết thương lịch sử

Trong những năm gần đây, Beyoncé được xem là biểu tượng văn hóa mạnh mẽ của người da đen Mỹ. Qua album Act II: Cowboy Carter, nữ nghệ sĩ đã sử dụng hình ảnh miền Tây nước Mỹ như một cách tái định nghĩa văn hóa cao bồi, vốn gắn liền với người da trắng, theo góc nhìn của người da đen. 

Với album này, cô trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên đứng đầu bảng xếp hạng nhạc đồng quê Billboard và giành giải Album của năm tại Grammy 2025.

GS Alaina E. Roberts (ĐH Pittsburgh) nhận định dù cộng đồng người da đen có quyền kể lại lịch sử của họ, việc tôn vinh Buffalo Soldiers lại đồng nghĩa với việc “tán thành quá khứ bạo lực của nước Mỹ với người bản địa”.

TikToker Okorafor kết luận: “Không có cách nào thực sự ‘tiến bộ’ để tái hiện lịch sử đế quốc Mỹ mà bỏ qua những tổn thương của các cộng đồng bị áp bức. 

Việc Beyoncé sử dụng biểu tượng cao bồi miền Tây như một tuyên ngôn rằng người da đen cũng là người Mỹ chính hiệu lại vô tình gửi đi thông điệp loại bỏ người nhập cư, người bản địa và những ai không phải là công dân Mỹ”.