Bộ Tài chính nói về ‘đường đi nước bước’ xóa thuế khoán

Đơn giản hóa tối đa chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn

Theo Nghị quyết 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân: hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1.1.2026; nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế.

Trả lời Thanh Niên, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết để chuẩn bị cho việc xóa bỏ hình thức thuế khoán, các hộ kinh doanh chuyển sang tự kê khai, nộp thuế, Bộ Tài chính đang đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật thuế và quản lý thuế có liên quan.

Cụ thể, trong dự thảo luật Quản lý thuế (mới), Bộ Tài chính đề xuất bãi bỏ hoàn toàn cơ chế thu thuế khoán đối với hộ, cá nhân kinh doanh, chuyển sang áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp thuế kèm theo việc thực hiện sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ như doanh nghiệp.

Bộ Tài chính cũng nghiên cứu sửa đổi luật Thuế thu nhập cá nhân và các quy định liên quan đến thuế giá trị gia tăng để điều chỉnh ngưỡng doanh thu hàng năm không chịu thuế.

Việc điều chỉnh này nhằm bảo đảm những hộ kinh doanh có doanh thu nhỏ (dưới một ngưỡng nhất định) tiếp tục được miễn thuế, phù hợp với mức tăng của giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân, qua đó giảm bớt gánh nặng thuế cho hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính chủ trương đơn giản hóa tối đa chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ để các hộ kinh doanh dễ thực hiện.

Song song đó, cơ quan nhà nước sẽ phối hợp các nhà cung cấp giải pháp phần mềm kế toán, hóa đơn cung cấp miễn phí các công cụ, phần mềm kế toán dùng chung và tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn về kế toán, thuế, pháp luật cho các hộ kinh doanh.

“Mục tiêu là giúp hộ kinh doanh quen dần với việc ghi sổ sách, xuất hóa đơn minh bạch nhưng không tạo ra quá nhiều thủ tục phức tạp hay chi phí tuân thủ cao. Những ứng dụng, phần mềm do ngành thuế cung cấp sẽ giúp hộ kinh doanh tự tính toán, dễ dàng kê khai được doanh thu, số thuế phải nộp một cách thuận tiện, qua đó việc chuyển đổi sang phương thức mới sẽ đơn giản hơn”, ông Sơn nói.

Giám sát chặt sau khi bỏ thuế khoán

Bộ Tài chính đã chỉ đạo ngành thuế đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế, đơn giản hóa quy trình kê khai, nộp thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Xây dựng các hệ thống ứng dụng cho phép tự động xác định nghĩa vụ thuế dựa trên dữ liệu hóa đơn điện tử mà hộ kinh doanh sử dụng.

“Điều này có nghĩa là dựa trên dữ liệu doanh thu từ hóa đơn điện tử, hệ thống thuế sẽ tự động tính toán số thuế phải nộp và lập sẵn tờ khai thuế cho hộ kinh doanh. Hộ kinh doanh chỉ cần kiểm tra lại và xác nhận, giúp đơn giản hóa đáng kể việc kê khai thuế.

Cạnh đó, ngành thuế đang nâng cấp hệ thống hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai thuế điện tử có tính năng tự động điền thông tin dựa trên dữ liệu hóa đơn, cũng như chức năng nhắc nhở thời hạn kê khai, nộp thuế”, ông Sơn cho biết thêm.

Lãnh đạo Cục Thuế đánh giá, những giải pháp công nghệ này sẽ giúp các hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ dễ dàng tuân thủ các quy định về thuế và kế toán, giảm thiểu sai sót, thời gian thực hiện nghĩa vụ thuế.

Ở khía cạnh hỗ trợ hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi, theo ông Sơn, cơ quan thuế phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử để có các chính sách hỗ trợ về thiết bị và chi phí dịch vụ cho hộ kinh doanh trong giai đoạn đầu triển khai (chẳng hạn hỗ trợ máy tính tiền, máy in hóa đơn, giảm phí dịch vụ kết nối…).

Chính quyền địa phương cũng được khuyến khích có phương án hỗ trợ về tài chính cho những hộ kinh doanh gặp khó khăn (ví dụ hộ nghèo, hộ ở vùng sâu vùng xa chưa có điều kiện thiết bị) để giúp họ sớm áp dụng được giải pháp này.

Về quản lý, giám sát tuân thủ của hộ kinh doanh, cơ quan thuế tăng cường kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và đơn vị liên quan.

Việc kết nối liên thông dữ liệu cho phép cơ quan thuế giám sát chặt chẽ hoạt động của hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán; kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc hành vi vi phạm pháp luật.

“Chẳng hạn, dựa trên hệ thống dữ liệu tập trung, cơ quan thuế có thể đối chiếu doanh thu hộ kinh doanh khai báo với dòng tiền thanh toán, với dữ liệu hóa đơn điện tử, hoặc thông tin từ ngân hàng, từ cơ quan quản lý thị trường…

Từ đó, cơ quan thuế nhận diện kịp thời những hộ kinh doanh có dấu hiệu trốn thuế, gian lận hóa đơn để thực hiện kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm. Ngược lại, những hộ kinh doanh tuân thủ tốt sẽ được cơ quan thuế hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi tối đa để hoạt động hiệu quả”, ông Sơn nhấn mạnh.