Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng – Ảnh: Quochoi.vn
Được tự quyết hình thức chọn thầu là quy định đột phá, rất mở
Theo đó, quan điểm sửa, bổ sung 7 luật liên quan lĩnh vực tài chính là cắt giảm tối đa thủ tục hành chính và tăng phân cấp, phân quyền nhằm tạo sự thông thoáng từ Chính phủ xuống các bộ, ngành, địa phương, thực hiện mục tiêu “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Đơn cử với việc sửa Luật Đấu thầu, dự thảo luật cho phép doanh nghiệp nhà nước được tự quyết hình thức chọn nhà thầu, nhà đầu tư theo quy mô, điều kiện thực tế gói thầu với dự án không dùng ngân sách. Đây là nội dung được bộ trưởng đánh giá “rất đột phá, rất mở”, để doanh nghiệp chủ động thực hiện.
Tuy nhiên, trước quan điểm của cơ quan thẩm tra về việc có thể xảy ra cơ chế xin cho, băn khoăn cơ chế này có thể phát sinh bất cập khi tăng phân cấp, phân quyền, ông Thắng nói “phải chấp nhận”, bởi phân cấp phân quyền luôn đi đôi với trách nhiệm.
“Trách nhiệm các bộ ngành trong giám sát, kiểm tra sẽ phải tăng lên khi tăng phân cấp cho doanh nghiệp. Việc mở, tăng phân cấp này là tạo hành lang thông thoáng cho doanh nghiệp, nên quá trình làm ai đó vì mục đích cá nhân, vi phạm thì phải chịu trách nhiệm”, theo Bộ trưởng nếu quá trình triển khai nảy sinh vấn đề sẽ tiếp tục điều chỉnh.
Dự luật cũng sửa quy định gói thầu quy mô nhỏ, hàng hóa thông dụng sẽ được áp dụng hình thức chào bán cạnh tranh. Bởi thực tế trường hợp bộ ngành cần mua, sửa những thứ rất đơn giản cũng phải đấu thầu nên rất mất thời gian, lãng phí. Vì vậy, tới đây nghị định của Chính phủ khi hướng dẫn thực hiện sẽ đưa ra các tiêu chí với nhà thầu trong chào bán cạnh tranh.
Đã giao vốn phải chịu trách nhiệm, công khai minh bạch
Theo dự thảo luật, các trường hợp chỉ định thầu, chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt được đề xuất mở rộng hơn.
Theo đó, dự luật bổ sung trường hợp chỉ định thầu với dự án nhà đầu tư đề xuất và họ sở hữu công nghệ chiến lược, dự án hạ tầng số nhà đầu tư đã thực hiện trước đó. Dự án PPP lĩnh vực khoa học công nghệ được chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt.
Việc mở rộng các trường hợp được bộ trưởng nhìn nhận, để dự án thực hiện hiệu quả hơn, miễn là công khai minh bạch. Ví dụ, vừa qua một số dự án giao thông thực hiện theo hình thức PPP, như đường cao tốc đoạn Nam Định – Thái Bình, Chơn Thành – Gia Nghĩa từ Bình Phước đi Đăk Nông, quy mô dự án rất lớn.
Với dự án này, ban đầu không có nhà đầu tư tham gia, khiến cơ quan quản lý phải thuyết phục nhà đầu tư, doanh nghiệp tham gia hỗ trợ, làm dự án khi ngân sách Nhà nước khó khăn. Cũng bởi, dự án quy mô lớn phải xin được Quốc hội thông qua.
Sau khi Quốc hội cho phép, cơ quan quản lý lại phải thực hiện đấu thầu chọn nhà đầu tư theo quy định. Việc phải thực hiện quy trình nhiều bước, tổ chức đấu thầu chọn nhà đầu tư trong khi thực chất ngay từ ban đầu đã phải thuyết phục nhà đầu tư tham gia hỗ trợ, khiến quá trình thực hiện dự án mất thêm vài tháng, thậm chí hơn một năm.
Chưa kể nhiều trường hợp dù đấu thầu nhưng dự án vẫn chậm tiến độ, vẫn xảy ra sai phạm.
“Vấn đề không phải là dự án đó làm theo hình thức chỉ định thầu hay đấu thầu, mà là việc triển khai khách quan, minh bạch, vì lợi ích chung hay không. Tiền đã giao cho địa phương, bộ ngành nên những dự án đã giao vốn thì để họ quyết định chọn nhà đầu tư theo hình thức nào, miễn là công khai, minh bạch”, Bộ trưởng nhấn mạnh.