Quan điểm này được Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đưa ra khi thảo luận tại tổ chiều 17/5, về việc sửa đổi, bổ sung 7 luật liên quan lĩnh vực tài chính.
Định hướng quan trọng trong lần sửa đổi này, theo ông Thắng, là cắt giảm tối đa thủ tục hành chính và tăng phân cấp, phân quyền, tạo sự thông thoáng từ Chính phủ xuống các bộ, ngành, địa phương nhằm thực hiện mục tiêu “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Liên quan Luật Đấu thầu, lần này Chính phủ đề nghị sửa đổi theo hướng cho phép doanh nghiệp Nhà nước được tự quyết hình thức chọn nhà thầu, nhà đầu tư theo quy mô, điều kiện thực tế gói thầu với những dự án không dùng ngân sách. Đây là nội dung rất đột phá, rất mở để doanh nghiệp chủ động thực hiện, theo lời ông Thắng.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại tổ chiều 17/5 (Ảnh: Phạm Thắng).
Trước đó, đại biểu Bế Minh Đức (Cao Bằng) băn khoăn về cơ chế giám sát khi tăng phân cấp, phân quyền như dự thảo luật đề xuất, song theo Bộ trưởng Tài chính, đây là vấn đề “phải chấp nhận” vì phân cấp, phân quyền luôn đi đôi với trách nhiệm.
“Khi tăng cường phân cấp cho doanh nghiệp, trách nhiệm của các bộ ngành trong giám sát, kiểm tra cũng phải tăng lên”, ông Thắng nói và cho rằng việc tăng phân cấp nhằm tạo hành lang thông thoáng cho doanh nghiệp.
Trong quá trình triển khai, nếu ai đó vì mục đích cá nhân mà vi phạm thì phải chịu trách nhiệm.
Theo dự thảo luật sửa đổi lần này, việc chỉ định thầu và chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt cũng được đề xuất mở rộng hơn. Cụ thể, Chính phủ đề xuất bổ sung trường hợp chỉ định thầu với dự án nhà đầu tư đề xuất và sở hữu công nghệ chiến lược; dự án hạ tầng số nhà đầu tư đã thực hiện trước đó. Dự án PPP lĩnh vực khoa học công nghệ được chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt.
Lý giải rõ hơn quy định này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh mục tiêu để dự án thực hiện hiệu quả hơn, miễn là công khai minh bạch. Ông dẫn chứng một số dự án lớn trong lĩnh vực giao thông vừa qua được thực hiện theo hình thức PPP, đường cao tốc đoạn Nam Định – Thái Bình, Chơn Thành – Gia Nghĩa từ Bình Phước đi Đăk Nông.
Theo ông, ban đầu không có nhà đầu tư tham gia, cơ quan quản lý phải thuyết phục nhà đầu tư, doanh nghiệp tham gia hỗ trợ, làm dự án khi ngân sách Nhà nước khó khăn.
Quy định hiện hành cũng nêu rõ với dự án quy mô lớn, sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, cơ quan quản lý phải thực hiện đấu thầu chọn nhà đầu tư theo quy định.
“Việc này phải qua quy trình nhiều bước, tổ chức đấu thầu rồi chọn nhà đầu tư, trong khi thực chất ngay từ ban đầu đã phải thuyết phục nhà đầu tư tham gia hỗ trợ”, ông Thắng cho rằng bất cập này khiến quá trình thực hiện dự án mất thêm vài tháng, thậm chí cả năm.
Chưa kể nhiều trường hợp dù đấu thầu nhưng dự án vẫn chậm tiến độ, vẫn xảy ra sai phạm, theo lời Tư lệnh ngành Tài chính.
“Vấn đề không phải dự án đó làm theo hình thức chỉ định thầu hay đấu thầu, mà quan trọng là việc triển khai phải khách quan, minh bạch, vì lợi ích chung. Tiền và vốn đã giao cho địa phương, bộ ngành thì nên để họ quyết định chọn nhà đầu tư theo hình thức nào, miễn là công khai, minh bạch”, ông Thắng nêu quan điểm.
Ông cho biết thêm, Luật Ngân sách sửa đổi lần này cũng theo hướng tăng phân cấp, phân quyền.
Theo quy định hiện hành, Quốc hội quyết định tổng chi ngân sách (chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên) theo ngành, lĩnh vực, nhưng lần này Chính phủ đề nghị Quốc hội quyết định tổng chi ngân sách Nhà nước, cơ cấu chi đầu tư phát triển và thường xuyên. Còn lại, phân cấp để Chính phủ giao ngân sách chi cho từng ngành, lĩnh vực và bộ ngành. Với ngân sách địa phương, HĐND phân cấp cho UBND cấp tỉnh quyết định.
“Đây là vấn đề phân cấp rất mạnh, nên còn nhiều ý kiến khác nhau. Chúng tôi thống nhất xin ý kiến cấp có thẩm quyền quyết định việc này”, ông Thắng nói thêm.