Đây là nội dung được Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh khi trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội chiều 11/6, liên quan dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính đang được Quốc hội thảo luận.
Bộ trưởng cho biết dự án luật lần này được thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn với định hướng tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định phục vụ việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Khi thảo luận về dự án luật này, nhiều đại biểu nêu ý kiến khác nhau liên quan việc điều chỉnh tăng mức tiền phạt tối đa với một số lĩnh vực, trong đó không ít ý kiến lo ngại cho rằng việc tăng tiền phạt tối đa chưa phù hợp với thu nhập và mức sống của người dân. Cơ quan soạn thảo tính toán sửa đổi quy định này như thế nào, thưa bộ trưởng?
– Dự án luật đang trình Quốc hội không đề xuất điều chỉnh tăng mức tiền phạt tối đa đối với bất kỳ lĩnh vực quản lý Nhà nước nào mà chỉ rà soát, bổ sung một số lĩnh vực mới chưa được quy định trong luật hiện hành.
Việc này nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới. Ví dụ, bổ sung các lĩnh vực như: bảo vệ dữ liệu cá nhân, công nghiệp công nghệ số, quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường biển, để tạo cơ sở pháp lý cho việc xử phạt trong các lĩnh vực này một cách minh bạch, đồng bộ.
Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh (Ảnh: Hồng Phong).
Việc tăng mức phạt tiền tối đa là vấn đề lớn, có tác động trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp nên sẽ tiếp tục được nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động đầy đủ, toàn diện để trình Quốc hội xem xét, khi thực hiện sửa đổi toàn diện Luật Xử lý vi phạm hành chính trong thời gian tới.
Cũng có không ít ý kiến lo ngại việc sửa đổi quy định xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản nếu không chặt chẽ sẽ dễ nảy sinh tiêu cực, Bộ trưởng nhìn nhận vấn đề này thế nào?
– Dự án luật dự kiến thay đổi giới hạn mức phạt tiền được áp dụng thủ tục xử phạt không lập biên bản từ “phạt tiền đến 250.000 đồng đối với cá nhân, 500.000 đồng đối với tổ chức” lên “phạt tiền đến 1.000.000 đồng đối với cá nhân, 2.000.000 đồng đối với tổ chức”.
Sửa đổi này nhằm góp phần đơn giản hóa thủ tục xử phạt vi phạm hành chính cho cá nhân, tổ chức vi phạm. Theo đó, với thủ tục không lập biên bản, việc giao quyết định xử phạt được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện hơn, vì người vi phạm có thể nhận quyết định tại chỗ, tiết kiệm thời gian, không phải chờ đợi, đi lại để nhận quyết định xử phạt.
Hơn nữa, mức tăng nói trên vẫn bảo đảm đúng bản chất “hành vi vi phạm nhỏ, thủ tục xử phạt đơn giản”, bảo đảm tương thích với bối cảnh kinh tế – xã hội hiện nay và phù hợp với tình hình biến động thu nhập, giá cả so với năm 2012 – thời điểm ban hành quy định này.
Ngoài ra, việc xử phạt không lập biên bản vẫn tuân thủ đầy đủ quy trình do pháp luật quy định. Ví dụ, người có thẩm quyền phải có đầy đủ căn cứ chứng minh hành vi vi phạm và phải ra quyết định xử phạt tại chỗ; quyết định phải thể hiện rõ căn cứ, hành vi vi phạm, mức phạt và cơ sở pháp lý áp dụng; số tiền nộp phạt vẫn phải gửi đến tài khoản kho bạc nhà nước để kiểm soát, đối chiếu…
Mặt khác, cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính vẫn có quyền khiếu nại, khởi kiện đối với quyết định xử lý vi phạm hành chính được ban hành theo thủ tục không lập biên bản theo quy định của pháp luật. Do đó, vẫn bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị xử phạt.
Dự thảo luật lần này cũng sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ. Với nhiều vướng mắc trong thực tiễn liên quan quy định này, giải pháp tháo gỡ được Chính phủ đề xuất lần này có gì khác, thưa ông?
– Nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ và tránh gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước, tổ chức và cá nhân, dự án luật bổ sung quy định xử lý đối với một số loại tang vật, phương tiện vi phạm hành chính bị tạm giữ trong trường hợp hết thời hạn tạm giữ mà không xác định được người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp của tang vật, phương tiện theo hướng cụ thể.
Nếu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có khả năng bị hư hỏng, suy giảm chất lượng trong quá trình quản lý, bảo quản thì người tạm giữ phải báo cáo ngay thủ trưởng trực tiếp để xử lý, nếu để hư hỏng hoặc thất thoát phải bồi thường.
Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính (Ảnh: Hồng Phong).
Nếu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có nguy cơ gây cháy nổ, ô nhiễm môi trường hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng trong quá trình quản lý, bảo quản thì phải tiến hành tiêu hủy.
Nhằm bảo đảm quyền sở hữu, sử dụng tài sản của tổ chức, cá nhân, dự thảo luật đã quy định rõ thời điểm thực hiện các phương án xử lý nêu trên. Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng giao Chính phủ quy định về việc xử lý tang vật, phương tiện vi phạm hành chính không xác định được người vi phạm, chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp của tang vật, phương tiện.
Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội và kết luận của chủ tọa phiên họp hôm nay, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục hoàn thiện dự án Luật để trình Quốc hội thông qua.
Xin cảm ơn Bộ trưởng!