Màu cam vốn xuất hiện ở nhiều loài động vật có vú như hổ, chó Golden và người tóc hung. Nhưng ở mèo nhà, đặc điểm này lại có mối liên hệ mật thiết với giới tính: mèo cam giới tính đực thường phổ biến hơn mèo cái. Điều này khiến các nhà khoa học tin rằng tồn tại một “gien cam” đặc biệt trên nhiễm sắc thể X.
Nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Hiroyuki Sasaki, nhà di truyền học tại Đại học Kyushu, đã phân tích ADN của 18 con mèo, trong đó có 10 con mèo cam. Kết quả cho thấy tất cả mèo cam đều có chung một đoạn xóa cụ thể trên gien ARHGAP36, trong khi những con mèo không có lông màu cam thì không gặp trường hợp đó.
Đột biến gien ở mèo cam
Ở mèo đực, đột biến này làm mất một phần ADN trên nhiễm sắc thể X, khiến toàn bộ bộ lông có màu cam. Trong khi đó, để có màu cam hoàn toàn, mèo cái cần thừa hưởng sự thay đổi này từ cả hai nhiễm sắc thể X, khiến xác suất xảy ra thấp hơn.
Nếu một con mèo cái chỉ mang một gien cam và một gien đen, nó sẽ có bộ lông lốm đốm như mèo tam thể hoặc mèo đồi mồi.
Quá trình này được giải thích bởi hiện tượng bất hoạt nhiễm sắc thể X. Theo tiến sĩ Sasaki, “những mảng màu cam và đen hình thành do nhiễm sắc thể X trong mỗi tế bào bị tắt ngẫu nhiên trong giai đoạn phát triển sớm”.
Ảnh hưởng đến ‘cái nết’ mèo cam?
Một phát hiện đáng chú ý khác trong nghiên cứu là ARHGAP36 không chỉ ảnh hưởng đến sắc tố mà còn có vai trò quan trọng trong sự phát triển của mèo. Biểu hiện khác thường của gien này trong tế bào sắc tố đã can thiệp vào quá trình kiểm soát màu lông. Điều này mở ra khả năng nó có thể tác động đến các mô khác, bao gồm cả hành vi.
Một bức ảnh meme của những chú mèo cam
ẢNH: X.COM/@PUNCHCAT
“Có nhiều chủ nhân mèo tin rằng màu lông và hoa văn ảnh hưởng đến tính cách”, tiến sĩ Christopher Kaelin từ Đại học Stanford, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ và cho biết: “Dù chưa có bằng chứng khoa học chắc chắn, đây vẫn là một giả thuyết thú vị mà tôi muốn tiếp tục khám phá”.
Các nhà khoa học phỏng đoán rằng việc phần lớn mèo cam là mèo đực có thể lý giải phần nào danh tiếng của chúng — với biệt danh “những chú mèo phá phách thân thiện” mà nhiều người nuôi mèo thường nhắc đến.