Cam kết chi 250 tỷ USD mua năng lượng Mỹ của EU là “phi thực tế” với thực tế vận hành cung – cầu hai phía, theo chuyên gia.
Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã đạt thỏa thuận khung về thương mại khung, với việc Mỹ áp thuế 15% lên hầu hết hàng hóa của EU. Trong khi, khối này cam kết chi 250 tỷ USD mỗi năm mua dầu mỏ, khí tự nhiên hóa lỏng và công nghệ hạt nhân của Mỹ trong ba năm tới.
Con số này được đưa ra trong bối cảnh tổng kim ngạch xuất khẩu năng lượng của Mỹ năm ngoái đạt 318 tỷ USD, theo dữ liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng nước này. Trong số đó, EU nhập 76 tỷ USD dầu mỏ, khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và nhiên liệu rắn như than đá, theo Reuters.
Các nhà phân tích cho rằng việc EU mua hơn gấp ba lần kim ngạch nhập khẩu là không khả thi. Arturo Regalado, chuyên gia phân tích LNG cấp cao tại Kpler nói phạm vi thỏa thuận “vượt quá thực tế thị trường”. “Dòng chảy dầu mỏ của Mỹ sẽ cần phải hoàn toàn chuyển hướng sang EU để đạt được mục tiêu, hoặc giá trị nhập khẩu LNG từ Mỹ sẽ cần phải tăng gấp sáu lần”, ông Regalado chỉ ra.
Các nhà phân tích Andreas Schröder và Ajay Parmar của công ty dữ liệu hàng hóa thị trường ICIS (Anh) nhận định tương tự. “Châu Âu phải trả mức giá LNG Mỹ cực cao, không phản ánh giá thị trường, hoặc nhập khối lượng LNG nhiều hơn khả năng tiêu thụ”, họ bình luận.
Các kho LNG tại Texas, Mỹ ngày 11/2/2023. Ảnh: Reuters
Kịch bản này càng khó xảy ra khi nhiều quốc gia đang cạnh tranh nguồn cung năng lượng của Mỹ và thậm chí cũng đã cam kết tăng nhập khẩu trong các thỏa thuận thương mại đã và đang đàm phán với chính quyền Trump.
Ví dụ, Nhật Bản đã đồng ý “mở rộng đáng kể” nhập khẩu năng lượng Mỹ trong thỏa thuận ký tuần trước, theo tuyên bố từ Nhà Trắng. Hàn Quốc cũng bày tỏ quan tâm đến việc đầu tư và mua nhiên liệu từ một dự án LNG ở Alaska khi nước này tìm kiếm một thỏa thuận thương mại với ông Trump.
Ngoài ra, dù EU hứa hẹn nhưng các cơ quan quản lý như Ủy ban châu Âu (EC) không trực tiếp nhập khẩu năng lượng. Hiện các công ty tư nhân nhập khẩu phần lớn dầu của châu Âu. EC có thể tổng hợp nhu cầu LNG để đàm phán điều kiện tốt hơn, nhưng không thể buộc các công ty phải mua từ nguồn cung nào.
Một quan chức EU thừa nhận với Euronews rằng các thể chế của khối không thực sự đặt hàng. “Chúng tôi có thể hỗ trợ tổng hợp nhu cầu và tạo điều kiện thuận lợi cho một số vấn đề nhất định, xem xét những điểm nghẽn về cơ sở hạ tầng”, vị này cho biết.
Mỹ và EU đều chưa nêu chi tiết về gói thỏa thuận năng lượng, rằng liệu có bao gồm các dịch vụ năng lượng hay các linh kiện cho lưới điện và nhà máy hay không. Một quan chức cấp cao EU cho biết cam kết 250 tỷ USD mỗi năm là mức năng lượng Mỹ mà khối này có thể mua, nhưng nó phụ thuộc vào đầu tư vào hạ tầng dầu và LNG của Mỹ, hạ tầng nhập khẩu của châu Âu, năng lực vận tải. “Những con số này không phải là ngẫu nhiên. Vì vậy, đúng là chúng đòi hỏi phải đầu tư”, vị quan chức cấp cao cho biết.
Mỹ hiện là nhà cung cấp LNG và dầu lớn nhất cho EU, với 44% nhu cầu LNG và 15,4% dầu của EU năm 2024. Để nâng nhập khẩu lên mức mục tiêu, Mỹ sẽ cần mở rộng LNG vượt xa kế hoạch đến năm 2030, theo Jacob Mandel, trưởng nhóm nghiên cứu tại Aurora Energy Research.
“Washington có thể bổ sung thêm công suất. Nhưng nếu nói về quy mô cần thiết để đạt được các mục tiêu 250 tỷ USD, thì thực sự không khả thi”, ông nhận định. Theo ông, EU có thể mua thêm 50 tỷ USD LNG Mỹ hàng năm khi nguồn cung tăng.
EU nói có thể nhập thêm năng lượng Mỹ trong kế hoạch chấm dứt mua dầu và khí của Nga trước năm 2028. Năm ngoái, khối này nhập khoảng 94 triệu thùng dầu và 52 tỷ m3 khí đốt của Nga. Để so sánh, họ nhập 45 tỷ m3 LNG Mỹ cùng năm.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng việc tăng mua nhiên liệu từ Mỹ đi ngược với dự báo nhu cầu của EU giảm dần, khi chuyển sang năng lượng sạch. “Không có nhu cầu lớn nào để EU nhập thêm dầu từ Mỹ. Thực tế, nhu cầu dầu đã đạt đỉnh từ vài năm trước”, Schröder và Parmar cho biết.
Với năng lượng hạt nhân, nhập khẩu liên quan đến lò phản ứng hạt nhân của EU năm 2024 đạt 53,3 tỷ euro. Khối này ước tính rằng kế hoạch mở rộng năng lượng hạt nhân của các quốc gia thành viên sẽ cần hàng trăm tỷ euro đầu tư đến 2050.
Phiên An (theo Reuters, Euronews)