Nhiều chuyên gia cảnh báo việc cắt giảm rồi tuyển lại nhân sự theo kiểu “chữa cháy” có thể làm suy yếu năng lực cốt lõi của chính phủ trong dài hạn – Ảnh: REUTERS
Theo Đài CNN ngày 24-6, nhiều cơ quan đang ráo riết tuyển lại những nhân viên từng bị cho nghỉ việc hoặc nghỉ không lương, nhằm khôi phục các dịch vụ thiết yếu bị gián đoạn vì chương trình “tinh giản bộ máy” do Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) dẫn đầu.
Hậu quả từ việc cắt giảm nhân sự quá mức
Kể từ tháng 3-2025, hàng loạt cơ quan liên bang như Cơ quan Khí tượng quốc gia, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC), Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Cục An ninh hạt nhân quốc gia đã lần lượt cho hàng trăm đến hàng nghìn nhân viên nghỉ việc theo kế hoạch cắt giảm nhân sự của chính quyền Washington.
Thế nhưng cho đến nay, nhiều cơ quan đã buộc phải tuyển lại những nhân sự từng bị cho nghỉ việc vì thiếu hụt nhân lực, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động tổ chức.
Tại Cơ quan Khí tượng quốc gia, việc sa thải hoặc cho nghỉ hưu sớm hơn 560 nhân viên đã khiến nhiều ca làm việc bị cắt giảm, đặc biệt là các ca đêm.
Khi mùa bão đang đến gần, cơ quan này được đặc cách tuyển lại 125 nhà khí tượng học và chuyên gia, bất chấp lệnh đóng băng tuyển dụng liên bang còn hiệu lực.
Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh (HHS) cũng đã tuyển lại 450 nhân viên tại CDC – những người từng bị sa thải trong đợt tái cơ cấu lớn hồi tháng 4, bao gồm cả các chuyên gia về HIV và phơi nhiễm chì ở trẻ em.
Tổng cộng, những người được tuyển lại chiếm khoảng 1/3 trong số 2.400 nhân viên từng bị HHS cho nghỉ việc theo kế hoạch tinh giản nhân sự.
Nhiều đơn vị bị giải thể hoàn toàn – như bộ phận giám sát ngộ độc chì ở trẻ em – nay được khôi phục để hỗ trợ các địa phương như Milwaukee, vốn đang khủng hoảng vì ô nhiễm chì.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra với Đài VOA, nơi hàng chục nhân viên nói tiếng Farsi (tiếng Ba Tư) được gọi lại làm việc giữa lúc căng thẳng Mỹ – Iran leo thang, rồi lại bị sa thải chỉ một tuần sau đó.
Tại Bộ Nông nghiệp, kế hoạch cắt giảm 25% nhân sự tại 58 cơ sở phòng chống cúm gia cầm đã bị hủy bỏ vì lo ngại ảnh hưởng đến giá trứng và chuỗi cung ứng thực phẩm.
Một số lãnh đạo cơ quan còn chủ động chặn các kế hoạch sa thải. Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski chia sẻ với tờ New York Times rằng Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. đã trực tiếp gọi cho bà để cam kết không cắt giảm 10% nhân sự Dịch vụ Y tế cho người bản địa (IHS), trong khi trước đó cơ quan này bị yêu cầu sa thải bớt nhân sự vì thiếu chi phí duy trì.
Tỉ phú Musk từng nắm giữ vị trí quan trọng trong DOGE với tuyên bố sẽ giúp bộ máy chính phủ cắt giảm 2.000 tỉ USD – Ảnh: REUTERS
Ảnh hưởng đến năng lực chính phủ
Các chuyên gia cho rằng việc chính quyền Trump liên tục sa thải, rồi tuyển lại, rồi lại sa thải hàng loạt công chức có thể làm suy yếu năng lực cốt lõi của chính phủ trong dài hạn.
“Có những quả bom hẹn giờ khắp nơi trong chính phủ vì điều này”, bà Elaine Kamarck từ Viện Brookings nhận xét. “Họ đã gây ra hỗn loạn gần như ở mọi cơ quan”.
Trường hợp đặc biệt là tại Cục An ninh hạt nhân quốc gia – đơn vị giám sát kho vũ khí hạt nhân Mỹ – khi hơn 300 nhân viên bị sa thải trong một ngày tháng 2, rồi được tuyển lại ngay hôm sau. Một nguồn tin tiết lộ rằng các quan chức đưa ra quyết định trên dường như không biết rõ vai trò chiến lược của cơ quan này.
Các nhà kinh tế và chuyên gia cảnh báo rằng việc cắt giảm nhân sự có thể khiến độ chính xác của các dữ liệu kinh tế – vốn rất cần thiết – bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ông Max Stier, giám đốc tổ chức Partnership for Public Service, cảnh báo việc chính quyền sa thải rồi lại tuyển lại hàng loạt cho thấy “sự thiếu hiểu biết nghiêm trọng về giá trị thiết yếu mà đội ngũ công chức liên bang mang lại”.
“Đây không phải chỉ là vấn đề riêng lẻ. Nó cho thấy một mô hình thất bại có thể ảnh hưởng lớn đến năng lực của chính phủ trong việc đối mặt với các thách thức hiện tại và tương lai”, ông nhấn mạnh.