Làm mát vết bỏng dưới vòi nước sạch, sát khuẩn vết thương, quấn băng gạc lỏng để che phủ vết thương, tránh nhiễm trùng.
Bỏng bô xe máy là tình trạng tổn thương da do tiếp xúc với bề mặt kim loại nóng, thường gặp ở tay, chân, gây đau rát, phồng rộp, sưng đỏ. BS.CKII Nguyễn Thị Ngọc Yến, Trưởng khoa Da liễu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết thời gian lành vết bỏng bô tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ bỏng, cách sơ cứu, sức đề kháng, dinh dưỡng, cách chăm sóc vết bỏng… Thông thường vết bỏng bô nhẹ nhanh hết và không để lại sẹo nếu được sơ cứu và chăm sóc đúng cách. Nếu không chăm sóc đúng, vết thương rất dễ bị nhiễm trùng, hoại tử da hoặc để lại sẹo thâm, lồi mất thẩm mỹ.
Bác sĩ Yến hướng dẫn người bị bỏng cần nhanh chóng sơ cứu để giảm mức độ tổn thương, ngăn ngừa biến chứng.
Làm mát nhanh vùng da bị bỏng dưới vòi nước mát và sạch có nhiệt độ khoảng 16-20 độ C trong khoảng 15-20 phút nhằm giảm mức độ tổn thương và cảm giác đau rát. Cách này đạt hiệu quả tốt nhất trong 30 phút đầu tiên sau khi bị bỏng. Lưu ý không dùng nước lạnh, nước đá, chườm đá lên vết bỏng do có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể, co mạch máu khiến vết bỏng nghiêm trọng hơn.
Rửa sạch vết bỏng bằng dung dịch sát khuẩn loãng, nước muối sinh lý hoặc cồn y tế nếu bỏng ở mức độ nhẹ. Sau đó dùng gạc vô trùng che phủ vết thương nhẹ nhàng, không quấn băng quá chặt để tránh gây tổn thương thêm cho da.
Nếu vùng da bỏng xuất hiện các vết phồng rộp và bao phủ một vùng đáng kể trên da, cần quấn băng gạc lỏng. Tránh làm vỡ mụn nước có thể dẫn đến biến chứng nhiễm trùng, gây đau đớn và dễ để lại sẹo. Hiện có loại băng gạc chứa hydrocolloid chuyên dùng để sơ cứu các vết bỏng giúp vết thương nhanh lành, giảm đau, ít để lại sẹo.
Bác sĩ khoa Da liễu tư vấn cho một người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Thay băng và vệ sinh vết bỏng hàng ngày để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, tế bào chết trên bề mặt, giảm nguy cơ nhiễm trùng và đẩy nhanh quá trình hồi phục da. Luôn làm ẩm ướt băng quấn cũ trước khi tháo ra để thay thế bằng băng quấn mới. Tháo băng, vệ sinh bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ nhàng, tránh làm vỡ nốt phồng rộp, dùng bông gòn vô trùng lau khô vết thương. Trẻ nhỏ bị bỏng tránh chạm tay làm trầy xước vết thương.
Bôi thuốc trị bỏng có chứa hoạt chất sát khuẩn và giữ ẩm, tái tạo da như sulfadiazine bạc, panthenol… với liều lượng đúng chỉ định của bác sĩ để làm mềm da, hỗ trợ đẩy nhanh quá trình tái tạo da. Trường hợp đau rát nhiều có thể sử dụng thuốc giảm đau.
Không áp dụng mẹo dân gian để chữa bỏng như bôi nước mắm, nước tương, dầu mỡ, đắp trứng gà, thuốc lá, mỡ trăn, kem đánh răng, thuốc Đông y không rõ nguồn gốc… Những cách này chỉ hỗ trợ giảm nhiệt ở bề mặt, không giảm nhiệt ở các tổ chức dưới da, không có tác dụng giảm nhẹ mức độ bỏng, tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng, hoại tử da.
Bổ sung đủ dinh dưỡng giúp cơ thể hồi phục, đẩy nhanh quá trình lành thương, tăng cường đề kháng và miễn dịch. Uống nhiều nước. Hạn chế ăn thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, nhiều đường, thực phẩm đóng hộp, thức ăn nhanh, đồ uống có gas, bia rượu…
Thường xuyên massage vùng da này nhằm hạn chế hình thành sẹo cứng hoặc co kéo. Tránh tự ý bóc vảy hoặc da non khi vết bỏng đang lành do có thể gây tổn thương sâu hơn và tăng nguy cơ Người bệnh có thể tham khảo ý kiến bác sĩ bôi kem chống nắng, kem ngừa sẹo hoặc mỡ kháng sinh khi da bắt đầu liền.
Khi đang trong quá trình tái tạo da mới, có thể dùng gel nha đam hoặc nghệ bôi lên bề mặt vùng da bị bỏng để cấp ẩm cho da, thúc đẩy da non phát triển. Tránh để vết thương khô bong tróc quá nhanh vì dễ hình thành sẹo cứng. Hạn chế để vùng da non tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời do tia UV khiến vùng da mới lành bị sẫm màu và hình thành sẹo thâm.
Người bệnh nên theo dõi sự tiến triển của vùng bỏng. Nếu sau vài tuần, da có biểu hiện sưng cứng, nổi cộm hoặc màu sẫm bất thường, nên đi khám da liễu để can thiệp sớm.
Người bị bỏng bô nặng từ cấp độ hai trở lên, bỏng ở vị trí đặc biệt như vùng mặt, bộ phận sinh dục, vết bỏng sâu với diện tích lớn hơn 3-5 cm, phồng rộp nhiều hoặc bỏng nhẹ nhưng có dấu hiệu nhiễm trùng (sưng đau, chảy dịch), sốt hoặc đau dữ dội… nên đến bệnh viện ngay. Bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc, thay băng chuyên biệt, can thiệp ghép da, vật lý trị liệu nếu tổn thương sâu. Trẻ nhỏ, người có bệnh nền, người già bị bỏng cần được bác sĩ theo dõi sát.
Trịnh Mai