Y bác sĩ ở Gaza đang nỗ lực giành giật sự sống cho bệnh nhân giữa bom đạn Israel và cuộc chiến tranh cướp đồ cứu trợ giữa các băng đảng, nhóm vũ trang.
Đối với đội ngũ nhân viên y tế ở bệnh viện Nasser tại Khan Younis, ca cấp cứu tuần trước là bức tranh thu nhỏ về tình hình bạo lực và hỗn loạn mới tại Gaza, sau gần 21 tháng xung đột.
Bệnh nhân này bị thương chỉ vài phút trước đó trong cuộc đối đầu giữa các băng nhóm vũ trang nhằm tranh cướp hàng trăm bao bột mì từ xe cứu trợ.
Nhân viên y tế cứu chữa một cậu bé người Palestine bị thương ở bệnh viện Nasser sau khi xe tăng Israel bắn vào người nhận viện trợ ở Khan Younis ngày 17/6. Ảnh: AFP
Chưa đầy một tiếng sau khi bệnh nhân này nhập viện, các tay súng xông vào bệnh viện, bao vây nhân viên y tế, phá hoại trang thiết bị và phóng hỏa đốt xe cộ. Một nhóm khác nhanh chóng xuất hiện, tiếng súng vang khắp bệnh viện rộng lớn.
Tình hình ngày càng nghiêm trọng, khi một lực lượng khác được cơ quan nội vụ Hamas cử đến để trấn áp băng đảng, khôi phục trật tự. Đấu súng lại nổ ra và chỉ kết thúc khi hai băng nhóm đào tẩu giữa tiếng vù vù trên cao, phát ra từ thiết bị bay không người lái của Israel.
“Gaza bây giờ giống như một bộ phim khoa học viễn tưởng về cảnh hậu tận thế”, một nhân viên cứu trợ mô tả. “Các băng nhóm đấu đá, máy bay Israel ném bom, binh lính bắn giết, trong khi Hamas vẫn hoạt động. Tất cả diễn ra giữa những khu phố tan hoang, nơi người dân nhóm lửa nấu nướng, sống tạm bợ trong lều bạt và chịu cảnh đói khát cùng cực”.
Xung đột ở Gaza bắt đầu sau khi Hamas tấn công miền nam Israel vào tháng 10/2023, khiến 1.200 người thiệt mạng, bắt cóc 251 người, trong đó 50 người vẫn bị giam. Israel mở chiến dịch trả đũa, khiến 56.500 người Palestine thiệt mạng, phần lớn trong số 2,3 triệu cư dân Gaza phải rời bỏ nhà cửa và biến Gaza thành bình địa.
Tình hình Gaza những tháng gần đây ngày càng phức tạp khi xuất hiện thêm nhiều nhóm vũ trang đối đầu và tranh địa bàn với Hamas. Các bên liên tục giành giật quyền lực, gây ảnh hưởng nghiêm trọng ở Gaza trong lúc Israel vẫn không ngừng tấn công.
Những phe phái nổi lên ở Gaza là hàng chục nhóm dân quân đại diện cho các gia tộc lớn, liên minh mới do các thủ lĩnh cộng đồng lập ra, cũng như các băng nhóm tội phạm lớn mạnh nhờ tình trạng hỗn loạn vô chính phủ.
Người Palestine đu bám trên một xe tải chở hàng viện trợ của Liên Hợp Quốc trên đường từ phía bắc Dải Gaza tới Gaza City ngày 16/6. Ảnh: AP
Hậu quả là Gaza bị chia cắt thành nhiều địa bàn nhỏ. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) kiểm soát phần lớn lãnh thổ, bao gồm một “vùng đệm” rộng lớn trống trải dọc biên giới với Israel và một dải đất phía nam dọc biên giới với Ai Cập, nơi IDF hợp tác chặt chẽ với Lực lượng Quần chúng (PF), nhóm vũ trang do Yasser Abu Shabab lãnh đạo.
Cựu bộ trưởng quốc phòng Israel Avigdor Liberman tiết lộ với hãng thông tấn Kan rằng Israel đang hậu thuẫn cho băng PF, trang bị vũ khí cho họ để chống lại Hamas ngay trên Dải Gaza.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu xác nhận Israel cung cấp vũ khí cho các gia tộc chống lại Hamas, trong khi Abu Shabab phủ nhận điều này. Nhóm PF kiểm soát địa bàn dọc biên giới phía đông Gaza gần cửa khẩu với Israel. Tuy nhiên, một số gia tộc địa phương cũng đang tranh giành địa bàn này.
Tình trạng hỗn loạn tạo điều kiện cho các gia tộc có thế lực tranh thủ mở rộng ảnh hưởng và kiểm soát phần còn lại ở khu vực miền trung và miền nam Gaza. Ở phía bắc, Hamas vẫn kiểm soát Gaza City và các khu định cư Jabaliya, Shujaiya. Dù đã suy yếu và mất nhiều nhân sự cấp cao, Hamas vẫn duy trì bộ máy hành chính qua đội ngũ công chức chuyên nghiệp và mạng lưới quan chức hoạt động bí mật.
“Họ phải trốn tránh vì sợ bị UAV Israel tấn công, nhưng thỉnh thoảng vẫn xuất hiện để duy trì trật tự như phân phối bánh mì, hộ tống xe tải chở hàng cứu trợ hay xử lý tội phạm”, một công nhân xây dựng 57 tuổi tại Gazanói. “Tuy không còn mạnh như xưa, họ vẫn tồn tại”.
Hamas và lực lượng cảnh sát vũ trang của tổ chức này cũng đụng độ với các băng nhóm tội phạm như trong trận hỗn chiến ở bệnh viện Nasser.
“Tất cả người dân ở Khan Younis đều phẫn nộ với hành vi phá hoại bệnh viện của nhóm PF và yêu cầu họ xin lỗi”, một quan chức y tế cấp cao tại bệnh viện cho biết.
IDF cũng nhằm mục tiêu vào lực lượng cảnh sát của Hamas. Tuần trước, một số thành viên của Sahm, nhóm cảnh sát vũ trang do Hamas thành lập để trấn áp hoạt động cướp bóc, đầu cơ tích trữ và trộm cắp, thiệt mạng trong đòn không kích của Israel vào Deir al-Balah, thị trấn miền trung Dải Gaza, cùng 10 dân thường. IDF phủ nhận thông tin thành viên Sahm bị tấn công khi đang phân phát viện trợ giành lại từ tay kẻ cướp.
Hàng hóa viện trợ tích trữ trong thời gian ngừng bắn hai tháng đầu năm nay đã cạn kiệt sau 11 tuần Israel phong tỏa Gaza.
“Nguyên nhân gây khan hiếm hàng hóa là phong tỏa. Thực phẩm, đồ viện trợ trở thành mặt hàng có giá trị nhất. Do đó nếu có vũ khí và nắm trong tay hàng viện trợ, bạn có thể dùng chúng để kiếm tiền và tranh giành địa bàn”, một quan chức cứu trợ cho hay, lưu ý một bao bột mì 25 kg có thể được bán với giá lên tới 500 USD.
Các thủ lĩnh cộng đồng và lãnh đạo các gia tộc có thế lực ở Gaza tuyên bố mục tiêu thành lập lực lượng là vì dân.
“Các gia tộc lập ra quy tắc mới để ngăn chặn nạn cướp bóc”, Abu Salman Al Moghani, một thủ lĩnh cộng đồng, cho biết sau khi các tay súng từ Ủy ban Bộ lạc Tối cao ở Gaza bảo vệ một đoàn xe cứu trợ tiến vào Gaza tuần trước.
Trong những tuần gần đây, Liên Hợp Quốc và các cơ quan khác được phép đưa khoảng 10 xe tải viện trợ vào Gaza mỗi ngày. Đa số chở bột mì cho các bếp cộng đồng ở Gaza, nhưng thường bị các nhóm vũ trang chặn lại và cướp hàng.
“Thật kinh khủng khi chứng kiến cảnh 50.000 con người vật lộn tranh giành từng bao bột mì dọc đoàn 50 xe tải trải dài hai km”, một quan chức cứu trợ ở Gaza nói.
Người đàn ông vác bao tải hàng viện trợ do GHF phân phối ở Rafah, phía nam Dải Gaza, ngày 26/6. Ảnh: AP
Nhiều dân thường thiệt mạng trên đường tới các trung tâm phân phối thực phẩm mở ra vào tháng trước của Tổ chức Nhân đạo Gaza (GHF) do Mỹ và Israel điều hành. GHF ngày 29/6 cho hay đã phân phát hơn 51 triệu suất ăn bất chấp “môi trường cực kỳ bất ổn”.
Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) xác nhận số liệu của cơ quan y tế Gaza về hơn 500 người chết do bị lực lượng Israel bắn vào đám đông chờ nhận đồ viện trợ trong những tuần gần đây, cũng như một số ít thiệt mạng trong các cuộc đụng độ giữa các phe phái.
Báo Haaretz của Israel tuần trước dẫn lời nhiều binh sĩ Israel cho hay họ được lệnh dùng đạn thật bắn vào những người đang áp sát vị trí của họ, đồng thời tiết lộ IDF đã mở cuộc điều tra về các cáo buộc tội ác chiến tranh.
“Tôi đóng quân ở đó, vậy mà ngay cả tôi cũng không còn biết ai đang bắn vào ai nữa”, một sĩ quan IDF đóng quân ở Gaza nhận xét.
Hồng Hạnh (Theo Guardian)