Đặt tên gọi các cơ quan báo chí sau sáp nhập tỉnh, thành thế nào?

Ngày 12.6, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.HCM tổ chức tọa đàm “Báo chí tinh – gọn – mạnh” nhân kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam (21.6.1925 – 21.6.2025). Chương trình quy tụ các lãnh đạo cơ quan báo chí truyền thông, các nhà quản lý, chuyên gia và đại diện các mô hình tiên phong từ địa phương.

Buổi tọa đàm tập trung làm rõ 2 chủ đề: Báo chí trên lộ trình tinh – gọn – mạnh và kinh tế báo chí.

Sáp nhập TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, đặt tên báo thế nào?

Chia sẻ tại tọa đàm, nhà báo Nguyễn Thị Minh Nhâm, Tổng biên tập Đài Phát thanh – Truyền hình và Báo Bình Phước – đơn vị hợp nhất từ 6 năm trước cho hay, ở thời điểm hợp nhất, địa phương có nhiều tranh luận về tên gọi. Sau khi thống nhất, lãnh đạo tỉnh Bình Phước quyết định, để không đơn vị nào thấy mình bị “mất mát” nên đặt tên Đài Phát thanh – Truyền hình và Báo Bình Phước.

Ông Sầm Việt An, Tổng biên tập Báo Cao Bằng – đơn vị vừa thành lập từ ngày 1.6.2025 trên cơ sở hợp nhất Báo Cao Bằng và Đài Phát thanh – Truyền hình cũng chia sẻ, tên gọi này ban đầu có nhiều băn khoăn.

“Tên gọi mới là Báo Cao Bằng ngắn gọn, bảo đảm truyền thông, không sai định hướng, căn cứ đúng Công văn 34 của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương. Trong báo có các loại hình: báo viết, báo in, báo phát thanh, báo truyền hình, báo điện tử… tất cả đều là báo và cơ quan chủ quản là tỉnh ủy”, ông Sầm Việt An nói.

Theo nhà báo Lê Hồng Phước, Tổng biên tập Báo và Đài Phát thanh – Truyền hình Long An – đơn vị hợp nhất từ Báo Long An và Đài Phát thanh – Truyền hình Long An vào ngày 2.4.2025, hiện báo, đài thuộc tỉnh ủy quản lý. Nhà báo Lê Hồng Phước thông tin: “Lúc đầu khi tham mưu, chúng tôi cũng có đề xuất tên Đài Phát thanh – Truyền hình và Báo Long An, sau đó có đề án chuyển thành Trung tâm báo chí truyền thông Long An. Khi chưa ngã ngũ thì có công văn hướng dẫn nên tên gọi như hiện nay. Anh em làm nghề khi hợp nhất ai cũng muốn giữ gì đó gắn với ký ức của mình… Do vậy, đơn vị thống nhất chọn giải pháp hài hòa có tên cả báo và đài”.

Đại diện Hội Nhà báo TP.HCM, nhà báo Mai Ngọc Phước, Tổng biên tập Báo Pháp luật TP.HCM cho rằng, không nên băn khoăn đơn vị nào mạnh hơn thì đứng đầu tên gọi sau sắp xếp, quan trọng là sau sắp xếp đơn vị hoạt động thế nào.

“Tên gọi báo chí sau sắp xếp phải gắn với tên địa phương và phải đáp ứng yêu cầu là tinh – gọn – mạnh. 3 tỉnh Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM sáp nhập gọi chung là TP.HCM nên báo đài sáp nhập gọi là trung tâm, báo hay đài cũng được nhưng phải có chữ TP.HCM ở phía sau”, nhà báo Mai Ngọc Phước nói.

Riêng tại TP.HCM sau sáp nhập, nhà báo Mai Ngọc Phước cho rằng sẽ cộng hưởng được các nguồn lực của báo đài vì tất cả cơ quan báo chí đều là cơ quan tự chủ tài chính mạnh. Cần sửa đổi luật Báo chí, cần có cơ chế hoạt động cơ quan báo chí sau hợp nhất, phát huy tính tự chủ, cơ chế hỗ trợ về chính sách, thuế, đào tạo nguồn nhân lực, chuyển đổi số… phát huy sức mạnh cơ quan báo chí sau hợp nhất.

Cần mở rộng mô hình tổ hợp báo chí truyền thông đa phương tiện

Tại phiên 2 của tọa đàm, lãnh đạo các cơ quan báo chí đã trao đổi, đề xuất những ý kiến về cơ chế tài chính giúp báo chí giữ được bản sắc mà vẫn vận hành hiệu quả. Nhà báo Ngô Thị Ngọc Hạnh, Tổng biên tập Báo và Đài Phát thanh – Truyền hình Đồng Tháp – đơn vị vừa hợp nhất từ Báo Đồng Tháp và Đài Phát thanh – Truyền hình Đồng Tháp ngày 1.6.2025 cho biết, chúng tôi đã cam kết không ảnh hưởng đến thu nhập của cán bộ, công nhân viên sau hợp nhất.

“Tuy nhiên, thù lao nhuận bút của đài là tương đối thấp so với báo nên khi hợp nhất 2 đơn vị, bắt buộc phải giảm thù lao của báo. Để giải quyết, chúng tôi cho anh em tăng cường học nghề lẫn nhau để báo làm được công việc của đài và ngược lại”, nhà báo Ngọc Hạnh cho hay.

Tương tự, nhà báo Nguyễn Thanh Quang, Giám đốc Đài Phát thanh và Truyền hình Bình Dương cũng cho biết, đơn vị đã trải qua năm 2023 đầy biến động vì nợ lương của viên chức, người lao động. Ban giám đốc xử lý bằng cách tự quyên góp mượn tiền doanh nghiệp ứng nhuận bút chi trả cho viên chức, người lao động. Cho đến nay, đài mới cơ bản giải quyết xong, lương trả đúng theo luật.

Sau khi xem đoạn clip của ban tổ chức về một số đài nợ lương, nhuận bút của phóng viên, người lao động và lắng nghe chia sẻ của các nhà báo tại trường quay, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên bày tỏ đồng cảm với những khó khăn đồng nghiệp đã trải qua.

Tổng biên tập Báo Thanh Niên chia sẻ, trong thời điểm khó khăn, báo in hầu như không có lãi, bạn trẻ không đọc báo in. 5 năm qua, báo in không tăng giá nhưng công in, mực in, chi phí phát hành đều tăng, trong khi nhuận bút không thể giảm. Doanh nghiệp ưu tiên các nền tảng quảng cáo xuyên biên giới, nhất là doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, chỉ còn doanh nghiệp lớn nội địa có nhu cầu duy trì các chiến dịch PR trên báo chí chính thống. Do vậy kinh tế báo chí nói chung đang rất khó khăn.

Báo Thanh Niên đã tăng cường tổ chức các hoạt động sau mặt báo như tổ chức sự kiện để tạo nguồn thu để tạo ra lợi nhuận, trang trải đời sống cán bộ, người lao động của báo. Tuy nhiên, không phải sự kiện sau mặt báo nào cũng tạo nguồn thu, mà có những hoạt động phục vụ cộng đồng, ý nghĩa.

“Thanh Niên có Trung tâm Phát triển Nội dung số, như kênh YouTube Báo Thanh Niên hơn 6,2 triệu người theo dõi, TikTok hơn 3,5 triệu người theo dõi… Đây cũng là những nền tảng có thể tăng thu nhập cho báo. Trong thời đại số không thể thoát ly mạng xã hội mà nên đầu tư lĩnh vực này”, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn chia sẻ.

Trả lời câu hỏi về khái niệm tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện trong dự thảo luật Báo chí mới, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn chia sẻ, khái niệm này được nhắc đến nhưng chỉ dành cho các cơ quan báo chí chủ lực như VTV, VOV, TTXVN… Tổng biên tập Báo Thanh Niên cho rằng nên đặt khái niệm này cho các cơ quan báo chí tự chủ tài chính.

Đồng quan điểm, nhà báo Tô Đình Tuân, Tổng biên tập Báo Người lao động cho rằng, sau sáp nhập, hợp nhất mà để báo chí yếu đi là thất bại, điều quan trọng là giữ được thương hiệu, cơ quan báo chí lớn, uy tín, xử lý những trang mạng vi phạm pháp luật.

“Ở Việt Nam có thể thực hiện mô hình tổ hợp báo chí truyền thông, đến giai đoạn sau sẽ thực hiện mô hình tập đoàn báo chí truyền thông với những đòi hỏi hòa nhập về tài chính, quản trị khác. Trước mắt, muốn có tổ hợp thì phải đưa vào luật, được Quốc hội thông qua mới có cơ sở thực hiện”, nhà báo Tô Đình Tuân nói.