Đề hỏi ‘ngụy tạo thông tin’, thí sinh dẫn chứng ca sĩ Jack, hoa hậu Thùy Tiên

ẢNH: NGỌC LONG

Sáng 6.6, hơn 76.000 thí sinh ở TP.HCM đã bước vào kỳ thi lớp 10 với môn đầu tiên là ngữ văn. Đây cũng là môn gây nhiều bất ngờ cho học trò, khi phần viết nghị luận xã hội đề cập tới vấn đề “biết đọc”, mà theo đề lý giải, là biết nhận ra những giá trị tốt đẹp như sự thật, tình yêu thương, điều ngay lẽ phải… đang bị che lấp, chỉ vì đôi khi ta “ngây thơ nông nổi”.

Một điểm đáng chú ý trong đề là phần ngữ liệu được trích từ tác phẩm Bay xuyên những tầng mây – một trong bộ ba quyển sách tập hợp các bài viết hay nhất từng đăng trên Báo Hoa Học Trò của tác giả Hà Nhân. Phần trích tập trung phân tích việc người dùng mạng xã hội phải tỉnh táo và tìm hiểu thông tin có chọn lọc trong “xã hội thông tin cuồn cuộn” như hiện nay, trong đó có đoạn:

“Ta rơi vào một mê lộ ngụy tạo thông tin do ai đó thêu dệt và dẫn dắt, để rồi ta góp phần lan truyền những thông tin ấy, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Khi biết chữ, ta thấy ta dần lớn lên. Nhưng khi biết đọc mới là khi ta biết mình dần trưởng thành…”.

Những dòng này là lý do mà Nguyễn Hoàng Phát, học sinh Trường THCS Hai Bà Trưng (Q.3), triển khai bài nghị luận xã hội từ những câu chuyện thường ngày trong cuộc sống của em. Ở đó, một bộ phận người nổi tiếng đề cao lợi ích cá nhân lên hàng đầu, dẫn tới những trò lừa lọc và buộc thế hệ trẻ như em phải “cảm nhận sự giả dối và tìm ra sự thật đằng sau lời nói trên mạng”.

ẢNH: NGỌC LONG

“Để minh chứng cho luận điểm này, em kể lại những vụ việc gây bức xúc của ca sĩ Jack (tên thật Trịnh Trần Phương Tuấn, còn được biết đến với nghệ danh J97) trong thời gian gần đây như việc chậm giao lightstick giá 997.000 đồng/chiếc, hay mới đây nhất là lùm xùm thư xin lỗi với diễn viên Thiên An”, Phát nói.

“Không vụ nào hợp lý hơn để có thể dùng làm dẫn chứng như vụ này. Em chắc chắn nhiều bạn cũng chung suy nghĩ”, nam sinh thi chuyên toán nhấn mạnh.

Trong khi đó, Nguyễn Ngọc Song Thư, học sinh Trường THCS Bình Lợi Trung (Q.Bình Thạnh), thì đưa hoa hậu Thùy Tiên (tên thật Nguyễn Thúc Thùy Tiên) vào bài nghị luận xã hội của mình.

“Em đưa hai dẫn chứng, thứ nhất là việc hoa hậu Thùy Tiên đã dựa vào sự tin tưởng của mọi người để trục lợi (qua vụ việc kẹo rau củ khiến nàng hậu bị khởi tố và bắt tạm giam về tội “Lừa dối khách hàng” – PV), thứ hai là việc nhiều người dễ nghe theo người khác, góp phần lan truyền thông tin sai sự thật”, nữ sinh nhớ lại.

Thư cho biết thêm, với em, đề ngữ văn đầu tiên theo chương trình mới “dễ hơn” đề các năm trước. Bản thân Thư cũng đã áp dụng dàn ý theo dạng nghị luận về vấn đề đời sống để triển khai bài làm cho câu hỏi 4 điểm nêu trên.

ẢNH: NGỌC LONG

Trần Nhật Vy, học sinh Trường THCS Lê Văn Tám (Q.Bình Thạnh), chọn một nhân vật cũng đối diện với nhiều lùm xùm liên quan tới câu chuyện từ thiện trong thời gian: Diễn viên Hoài Linh. “Với em, ‘biết đọc’ là một chủ đề khá xa lạ. Em cũng có sử dụng dàn ý do thầy cô cung cấp để triển khai bài làm tốt hơn”, Vy nói thêm. “Nếu đọc kỹ thì sẽ làm được hết đề ngữ văn năm nay, cho dù nó cũng khó”.

Kể với Thanh Niên, một số thí sinh cho biết không lấy nhân vật cụ thể nào để dẫn chứng trong bài làm, mà triển khai luận điểm từ chính ngữ liệu đề cung cấp, như việc “Ta phán xét và ném đá một con người qua vài dòng tin lan truyền trên mạng, đến lúc hiểu ra sự thật không hẳn thế thì chừng như đã quá muộn…”. Nhiều thí sinh làm cả đề trong khoảng từ 2 – 3 trang giấy, cá biệt có thí sinh cho biết đã viết tới 4 trang.

Những năm qua, đề ngữ văn thi lớp 10 của TP.HCM luôn là tâm điểm nhận về nhiều sự chú ý. Trong đó, với đề năm 2024, phần nghị luận xã hội yêu cầu thí sinh bày tỏ thái độ với quan điểm “Biết nghĩ bằng con tim” của tác giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần, và ở năm 2023 thí sinh phải viết bài với nhan đề cho sẵn: “Nếu những suy nghĩ tốt đẹp không được cất lên thành lời…”.

Hôm nay (7.6), thí sinh tiếp tục dự thi môn toán vào buổi sáng và môn chuyên vào buổi chiều. Theo Sở GD-ĐT TP.HCM, kỳ thi năm 2025 có 76.435 thí sinh đăng ký, tổng chỉ tiêu tuyển sinh là 70.070 suất, đồng nghĩa khoảng 91,7% thí sinh sẽ trúng tuyển vào các trường công lập. Mặt khác, tổng chỉ tiêu các trường tư là gần 19.500 suất học, giúp giảm áp lực cạnh tranh so với những năm trước.